Хиссиәт
Хиссиәт — кешенең эмоциональ процесы, реаль йәки абстракт объекттаҙы субъектив баһалау сағылышы. Хиссиәт аффекттар, эмоциялар һәм кәйефтән айырыла [1].
Төшөнсәнең сиктәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Белгестәр «хис» төшөнсәһе менән «эмоция», «аффект», «кәйеф», «көйөнөү» һәм «тойоу» төшөнсәләре араһында айырма үткәрә.
Эмоцияларҙан һәм кәйефтәрҙән айырмалы рәүештә, «хис» төшөнсәһе объекттарға бәйле: улар дөйөм хәлгә түгел, ә кемгәлер йәки нимәгәлер ҡарата барлыҡҡа килә. «Мин ошо кешенән ҡурҡам» - был хис, ә «миңә ҡурҡыныс» - эмоция[1].
Аффекттар менән айырма ла эмоцияларҙыҡы кеүек үк. Бынан тыш аффекттарҙың, хистән айырмалы рәүештә, һәр ваҡыт тиерлек тышҡы сағылышы асыҡ күренә[1].
Көйөнөү - эмоциональ процестарҙың бары тик субъектив-психик яғы ғына, физиологик составы иҫәпкә алынмай.
Һиҙеү-тойоу - тышҡы мөхиттең үҙсәнлектәре һәм тороштарының психик сағылышы, ул туранан-тура тойғо ағзаларына тәьҫир иткәндә барлыҡҡа килә.
Этимологияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Башҡорт теленә "хис", "хиссиәт" һүҙҙәре ғәрәп теленән ингән.Хис - ысынбарлыҡты күңел менән һиҙеү һәләте; күңелдән килгән мөнәсәбәт нигеҙендә тыуған кисереш. Хиссиәт - хистәрҙең күп төрлөлөгө [2].
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Леонтьев Алексей Николаевич. Потребности, мотивы и эмоции (рус.). — Москва, 1971.
- ↑ Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, "Русский язык", 1993. - 1-се том, бит— ISBN 5-200-01108-6
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Л. В. Кривых. К вопросу о типологии чувственности. М., 1984 г.
Был тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.