Шаһабетдинов Филарет Һаҙый улы
| Шаһабетдинов Филарет Һаҙый улы | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР Рәсәй |
| Тыуған көнө | 12 февраль 1947 (77 йәш) |
| Тыуған урыны | Әхмәр, Ауырғазы районы, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР |
| Һөнәр төрө | рәссам |
Шаһабетдинов Филарет Һаҙый улы (12 февраль 1947 йыл) — (ижади псевдонимы Филарет Шага; 1947), рәссам, график, педагог. 1974 йылдан Башҡортостан ижади-производство комбинаты рәссамы, 1998 йылдан Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы. 1977 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы (2014).
Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Филарет Һаҙый улы Шиһабутдинов 1948 йылдың 12 февралендә Башҡорт АССР-ының Ауырғазы районы Әхмәр ауылында тыуа[1].
1966 йылда Өфө сәнғәт училищеһын тамамлай. Артабан бер аҙ ваҡыт Себер тарафтарында, Кемерово өлкәһе Белов ҡалаһында йәшәп ала. Художество мәктәбендә уҡыта, графика менән шөғөлләнә. 1974 йылда Өфөгә ҡайта, Башҡорт ижади-производство комбинатына рәссам булып эшкә урынлаша. 1998 йылда Өфө сәнғәт училищеһында уҡытыусы булып эшләй башлай.
Ижады[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Башҡорт энциклопедияһы уны башҡорт графикаһының «сағыу вәкилдәренең береһе» тип атай. Линогравюра техникаһындағы эштәре («Иҫке Өфө» серияһы, 1976; «Ҡышҡы нағыш», 1985), офорт («Ҡар яуғандан һуң», 1978), һүрәт («Ҡаҙан урамында», 1985) менән таныла. 1990-сы йылдарҙың беренсе яртыһынан рәссам һынлы сәнғәткә мөрәжәғәт итә («Хыялға бирелеү», 1993; «Бесәнгә төшөүҙе көтөү», 1999; һәм башҡалар), әммә графика өлкәһендәге эшен дә дауам итә («Минең ҡалам» серияһы, 1995).
«Башҡорт һынлы сәнғәт мәктәбе» монографияһы авторы Г. Г. Калитов фекеренсә, Филарет Шиһабутдиновтың 1990-сы — 2000-се йылдарҙағы эштәре «үткәндәрҙең формаһын һәм эстетикаһын инҡар итеү хас булған постмодернизм йүнәлешенә ҡарай».
Күргәҙмәләре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1972 йылдан төрлө күргәҙмә проекттарҙа ҡатнаша (халыҡ-ара күргәҙмәләрҙә лә). Рәссамдың персональ күргәҙмәләре күп тапҡырҙар Өфөлә (1997—1999, 2000—2005, 2007, 2011) ойошторола; 2010 йылда Магнитогорск ҡалаһында уның персональ күргәҙмәһе үткәрелә. 2013 йылда Өфө художество галереяһында, уның 65 йәшлек юбилейына арнап, Филарет Шаганың (Шага — ижади псевдонимы) персональ күргәҙмәһе үткәрелә[2].
Музей коллекцияларындағы эше[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Рәссамдың эштәре Рәсәй һәм сит илдәрҙең төрлө музейҙарында, шул иҫәптән Гапар Айтиев исемендәге Милли сәнғәт музейында (Бишкек)[3], БГХМ, Өфө художество галереяһында (Өфө) күрһәтелә.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- 2014 йылда «Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы» исеменә лайыҡ була.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Бондаренко Л. В. Шагабутдинов Филарет Хадиевич. Башкирская энциклопедия. Дата обращения: 3 апрель 2017. Архивировано 3 апрель 2017 года. 2017 йыл 4 апрель архивланған.
- ↑ Эльвира Попова. «Мимолётные мгновения из сна» Филарета Шага. Уфимская художественная галерея (1 март 2013). Дата обращения: 3 апрель 2017. Архивировано 3 апрель 2017 года.
- ↑ Лейла Аралбаева. Картины башкирских художников подарят Национальному музею изобразительных искусств Кыргызстана. Башинформ (20 февраль 2015). Дата обращения: 3 апрель 2017. Архивировано 3 апрель 2017 года.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Галлямова Л. Г. Краски родного края: очерки о художниках Башкортостана. — Уфа: Китап, 2002. — 171 с.
- Калитов Г. Г. Башкирская школа живописи.. — Уфа: Гилем, 2011. — 130 с. — ISBN 978-5-7501-1267-8.
- Шагабутдинов Филарет // Художники Советской Башкирии / сост. Э. П. Фенина. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1979. — С. 209-210. — 232 с.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Шагабутдинов, Филарет Хадиевич. Профиль на сайте Союза художников РБ.
- Л. В. Бондаренко. Шагабутдинов, Филарет Хадиевич 2017 йыл 25 апрель архивланған.. Башкирская энциклопедия. ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия» (2013). Проверено 4 апреля 2017.