Әхмәр (Ауырғазы районы)

Ауыл
Әхмәр Әхмәр
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Ауырғазы районы
Ауыл советы	Ишле
Координаталар	54° с. ш. 56° в. д.
Милли состав	татарҙар
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 205 816 003
ОКТМО коды	80 605 416 111
Әхмәр

Әхмәр (рус. Ахмерово) — Башҡортостандың Ауырғазы районындағы ауыл. Ишле ауыл Советы составына инә. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 67 кеше. Почта индексы — 453471, ОКАТО коды — 80205816003.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Талбазы): 25 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Ишле): 6 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Аҡкүл): 51 км

Тарихы

Ҡалтай (хәҙерге Кушнаренко районы), Әхмәр, Бүреҡаҙған (Стәрлетамаҡ өйәҙе) ауылынан күскенсе мишәрҙәр ауыл хужалығы культураһы түбән булыу, ер эшкәртеүҙә ағас ҡырҡыу һәм ҡаты баҫыу системаларының өҫтөнлөк итеүе сәбәпле, яңы урында Әхмәр ауылына нигеҙ һала. 1751 йылда Яйыҡ-Ҫыбы-Меңле улусы башҡорттарынан ҡуртымға ер алалар. Элек бында Хөсәйен тигән ауыл була. Мишәрҙәр был ерҙә «ныҡ төпләнеү маҡсатында» рөхсәт һорай. Бүреҡаҙған ауылы мишәре Әхмәр Абдулов 1756 йылдың 17 июлендә Ырымбур губерна канцелярияһы бойороғон ала. Әхмәт ауылынан — 12, Ҡал­тайҙан — 4, Бүреҡаҙғандан — 1 хужалыҡ күсеп килгән. 1834 йылда Әхмәр ауылында 85, 1859 йылда — 112 мишәр йәшәгән. Бында шулай уҡ Рәхим һәм Ибрай ауылдарынан бер нисә яһаҡлы татар, типтәр булған.

Ауыл статусын Башҡортостан Республикаһының 2005 йылдың 20 июлендәге «Тораҡ пункттарҙың ойошторолоуы, берләшеүе, бөтөрөлөүе һәм статусын үҙгәртеү, административ үҙәктәрҙе күсереү менән бәйле Башҡортостан Республикаһының административ-территориаль ҡоролошона үҙгәрештәр индереү тураһында» 211-з Законына, 1-се статьяға ярашлы алды:

6. тораҡ тибын ауыл тип билдәләп, түбәндәге тораҡ пункттарҙың статусын үҙгәртергә:

5) Ауырғазы районында:…

е) Ишле ауыл Советы Әхмәр ауылының

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	67	36	31	53,7	46,3

Милли составы

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу сараһына ярашлы, күпселек милләт — татарҙар (89 %).

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Урамдар

• Әй урамы (рус. Айская улица)
• Королёв урамы (рус. улица Королёва)
• Шакиров урамы (рус. улица Шакирова)

Билдәле шәхестәре

• Кәримов Таһир Шакир улы (5 ғинуар 1912 йыл — 21 июнь 1978 йыл) — композитор. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре.
• Шаһабетдинов Филарет Һаҙый улы (12 февраль 1947 йыл) — (ижади псевдонимы Филарет Шага; 1947), рәссам, график, педагог. 1974 йылдан Башҡортостан ижади-производство комбинаты рәссамы, 1998 йылдан Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы. 1977 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы (2014).

Тәбиғәт ҡомартҡылары

• Ауылдан 1 саҡрым төньяҡтараҡ гипстан эшләнгән карст Әхмәр упҡыны — Вертолёт мәмерйәһе урынлашҡан.

Видеояҙмаларҙа

• Пещера «Вертолётная»

Һылтанмалар

• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 54. — ISBN 978-5-295-04683-4.
• 1816 йылғы ревизия материалдары(недоступная ссылка)
• 1818-1834 йылғы ревизия материалдары(недоступная ссылка)