Рәсәй Федерацияһы субъекттары
Уҡыу көйләүҙәре
(Рәсәйҙең федератив ҡоролошо битенән йүнәлтелде)
Рәсәй Федерацияһы — илдең 1993 йылда ҡабул ителгән Конституцияһының 5-се статьяһына ярашлы, Рәсәй, федератив дәүләт булараҡ, тиң хоҡуҡлы субъекттарҙан тора. Улар федераль органдар менән үҙ-ара мөнәсәбәттәрҙә шулай уҡ тиң хоҡуҡлы.
2015 йылға бындай субъекттар 85[1].
Рәсәйҙең хәҙерге федератив ҡоролошо
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Федерация субъекттарының айырмаһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Рәсәй Федерацияһы республикаларҙан, крайҙарҙан, өлкәләрҙән, федераль әһәмиәттәге ҡалаларҙан, автономиялы өлкәләр һәм автономиялы округтарҙан тора.
Республикалар |
|
Крайҙар һәм өлкәләр |
|
Федераль әһәмиәттәге ҡалалар |
|
Автономиялы өлкә |
|
Автономиялы округтар |
|
Федерация субъектары төрҙәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Түбәндә Рәсәй Федерацияһы субъекттары иҫәбе һәм территориаль урынлашыуы тураһында мәғлүмәт.
22 республика | |
9 край | |
46 өлкә | |
3 федераль әһәмиәттәге ҡала | |
1 автономиялы өлкә | |
4 автономиялы округ |
Федерация субъекттары исемлеге
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Таблицала Рәсәй Федерацияһы субъекттары Рәсәй Федерацияһы Конституцияһының 65-се статьяһына ярашлы 2015 йылдың 1 декабренә торошло бирелә.
№ | Федерация субъекты | Флаг | Герб | Терри- тория (км²) |
Халҡы ( 2002 йылдың 9 октябрендәге Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре) |
Админист- ратив үҙәк |
Административ-территориаль бүленеш (согласно ОКАТО) |
ОКАТО коды | Муниципаль берәмек | Административ-территориаль бүленеш (тулыраҡ) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Республикалар | ||||||||||
01 | Адыгея Республикаһы | 7600 | 447 000 | Майкоп | 7 район һәм 2 ҡала | 79 | 7 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
02 | Алтай Республикаһы | 92 600 | 203 000 | Таулы-Алтай | 10 район һәм 1 ҡала | 84 | 10 муниципаль район, 1 ҡала округы | тулыраҡ | ||
03 | Башҡортостан Республикаһы | 143 600 | 4 103 000 | Өфө | 54 район и 21 ҡала | 80 | 54 муниципаль район, 9 ҡала округы | тулыраҡ | ||
04 | Бүрәт Республикаһы | 351 300 | 981 000 | Улан-Удэ | 21 район и 2 ҡала | 81 | 21 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
05 | Дағстан Республикаһы | 50 300 | 2 584 000 | Махачҡала | 41 район и 10 ҡала округы | 82 | 41 муниципаль район, 10 ҡала округы | тулыраҡ | ||
06 | Ингуш Республикаһы | 4000 | 469 000 | Мағас | 4 район и 4 ҡала | 26 | 4 муниципаль район, 4 ҡала округы | тулыраҡ | ||
07 | Ҡабарҙы-Балҡар Республикаһы | 12 500 | 901 000 | Нальчик | 10 район һәм 3 ҡала | 83 | 10 муниципаль район, 3 ҡала округы | тулыраҡ | ||
08 | Ҡалмыҡ Республикаһы | 76 100 | 292 000 | Элиста | 13 район һәм 1 ҡала | 85 | 13 муниципаль район, 1 ҡала округы | тулыраҡ | ||
09 | Ҡарасай-Черкес Республикаһы | 14 100 | 440 000 | Черкесск | 8 район һәм 2 ҡала | 91 | 8 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
10 | Карел Республикаһы | 172 400 | 717 000 | Петрозаводск | 16 район һәм 13 ҡала округы | 86 | 16 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
11 | Коми Республикаһы | 415 900 | 1 019 000 | Сыктывкар | 12 район һәм 8 ҡала округы | 87 | 15 муниципаль район, 5 ҡала округы | тулыраҡ | ||
12 | Ҡырым Республикаһы[1] | 26 081 | 1 895 915 | Симферополь | 18 район һәм 16 ҡала | 35 | 14 муниципаль район, 11 ҡала округы | тулыраҡ | ||
13 | Марий Эл Республикаһы | 23 200 | 728 000 | Йошкар-Ола | 14 район һәм 4 ҡала | 88 | 14 муниципаль район, 3 ҡала округы | тулыраҡ | ||
14 | Мордва Республикаһы | 26 200 | 889 000 | Саранск | 22 район и 7 ҡала округы | 89 | 22 муниципаль район, 1 ҡала округы | тулыраҡ | ||
15 | Саха Республикаһы | 3 103 000 | 948 000 | Яҡутск | 33 район и 5 ҡала округы | 98 | 34 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
16 | Төньяҡ Осетия — Алания Республикаһы | 8000 | 710 000 | Владикавказ | 8 район һәм 1 ҡала | 90 | 8 муниципаль район, 1 ҡала округы | тулыраҡ | ||
17 | Татарстан Республикаһы | 68 000 | 3 780 000 | Ҡазан | 43 район и 14 ҡала округы | 92 | 43 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
18 | Тыва Республикаһы | 170 500 | 306 000 | Ҡыҙыл | 17 район һәм 2 ҡала | 93 | 17 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
19 | Удмурт Республикаһы | 42 100 | 1 571 000 | Ижевск | 25 район һәм 5 ҡала округы | 94 | тулыраҡ | |||
20 | Хакас Республикаһы | Файл:Coat of arms of Khakassia .svg | 61 900 | 546 000 | Абаҡан | 8 район һәм 5 ҡала округы | 95 | 8 муниципаль район, 5 ҡала округы | тулыраҡ | |
21 | Чечен Республикаһы | 15 300 | 1 100 000 | Грозный | 16 район һәм 5 ҡала округы | 96 | муниципаль берәмек сиктәре билдәләнмәгән | тулыраҡ | ||
22 | Сыуаш Республикаһы | 18 300 | 1 314 000 | Чебоксар | 21 район и 9 ҡала округы | 97 | 21 муниципаль район, 5 ҡала округы | тулыраҡ | ||
Крайҙар | ||||||||||
23 | Алтай крайы | 169 100 | 2 607 000 | Барнаул | 60 район һәм 11 ҡала округы | 01 | 60 муниципаль район, 12 ҡала округы | тулыраҡ | ||
24 | Байкал аръяғы крайы | 431 500 | 1 156 000 | Чита | 31 район и 5 ҡала округы | 76 | 28 муниципаль район, 4 ҡала округы ( Ага Бурят АО) | тулыраҡ | ||
25 | Камчатка крайы | 472 300 | 359 000 | Петропавловск-Камчатский | 30 | 11 муниципаль район, 3 ҡала округы | тулыраҡ | |||
26 | Краснодар крайы | 76 000 | 5 124 000 | Краснодар | 38 район һәм 15 ҡала округы | 03 | 37 муниципаль район, 11 ҡала округы | тулыраҡ | ||
27 | Красноярск крайы | 2 339 700 | 2 966 000 | Красноярск | 54 район и 19 ҡала округы | 04 | тулыраҡ | |||
28 | Пермь крайы | 160 600 | 2 824 000 | Пермь | 33 район и 14 ҡала округы | 57 | тулыраҡ | |||
29 | Приморье крайы | 165 900 | 2 068 000 | Владивосток | 22 район и 12 ҡала округы | 05 | 22 муниципаль район, 12 ҡала округы | тулыраҡ | ||
30 | Ставрополь крайы | 66 500 | 2 731 000 | Ставрополь | 26 район һәм 10 ҡала округы | 07 | 26 муниципаль район, 9 ҡала округы | тулыраҡ | ||
31 | Хабаровск крайы | 788 600 | 1 435 000 | Хабаровск | 17 район һәм 6 ҡала округы | 08 | тулыраҡ | |||
Өлкәләр | ||||||||||
32 | Амур өлкәһе | 363 700 | 903 000 | Благовещенск | 20 район һәм 7 ҡала округы | 10 | тулыраҡ | |||
33 | Архангельск өлкәһе[2] | 587 400 | 1 336 000 | Архангельск | 20 район һәм 8 ҡала округы | 11 | 19 муниципаль район, 7 ҡала округы | тулыраҡ | ||
34 | Әстерхан өлкәһе | 44 100 | 1 007 000 | Әстерхан | 11 район һәм 3 ҡала | 12 | 11 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
35 | Белгород өлкәһе | 27 100 | 1 512 000 | Белгород | 21 район и 6 ҡала округы | 14 | 19 муниципаль район, 3 ҡала округы | тулыраҡ | ||
36 | Брянск өлкәһе | 34 900 | 1 379 000 | Брянск | 27 район һәм 5 ҡала округы | 15 | 27 муниципаль район, 7 ҡала округы | тулыраҡ | ||
37 | Владимир өлкәһе | 29 000 | 1 525 000 | Владимир | 16 район һәм 10 ҡала округы | 17 | 16 муниципаль район, 5 ҡала округы | тулыраҡ | ||
38 | Волгоград өлкәһе | 113 900 | 2 703 000 | Волгоград | 33 район и 6 ҡала округы | 18 | 33 муниципаль район, 6 ҡала округы | тулыраҡ | ||
39 | Вологда өлкәһе | 145 700 | 1 270 000 | Вологда | 26 район һәм 4 ҡала | 19 | 26 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
40 | Воронеж өлкәһе | 52 400 | 2 379 000 | Воронеж | 32 район и 7 ҡала округы | 20 | 31 муниципальный район, 3 ҡала округы | тулыраҡ | ||
41 | Иваново өлкәһе | 21 800 | 1 149 000 | Иваново | 21 район и 6 ҡала округы | 24 | 21 муниципаль район, 6 ҡала округы | тулыраҡ | ||
42 | Иркутск өлкәһе | 767 900 | 2 582 000 | Иркутск | 33 район и 14 ҡала округы | 25 | 27 муниципаль район, 9 ҡала округы | тулыраҡ | ||
43 | Калининград өлкәһе | 15 100 | 943 000 | Калининград | 13 район һәм 6 ҡала округы | 27 | 15 муниципаль район, 6 ҡала округы | тулыраҡ | ||
44 | Калуга өлкәһе | 29 900 | 1 041 000 | Калуга | 24 район и 4 ҡала | 29 | 24 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
45 | Кемерово өлкәһе | 95 500 | 2 900 000 | Кемерово | 19 район һәм 18 ҡала округы | 32 | 28 муниципаль район, 16 ҡала округы | тулыраҡ | ||
46 | Киров өлкәһе | 120 800 | 1 504 000 | Киров | 39 район һәм 5 ҡала округы | 33 | 39 муниципаль район, 6 ҡала округы | тулыраҡ | ||
47 | Кострома өлкәһе | 60 100 | 738 000 | Кострома | 24 район и 8 ҡала округы | 34 | 24 муниципаль район, 6 ҡала округы | тулыраҡ | ||
48 | Ҡурған өлкәһе | 71 000 | 1 020 000 | Ҡурған | 24 район и 9 ҡала округы | 37 | 24 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
49 | Курск өлкәһе | 29 800 | 1 236 000 | Курск | 28 район һәм 5 ҡала округы | 38 | 28 муниципаль район, 5 ҡала округы | тулыраҡ | ||
50 | Ленинград өлкәһе | 84 000 | 1 671 000 | Санкт-Петербург[3] | 17 район һәм 20 ҡала округы | 41 | 17 муниципаль район, 1 ҡала округы | тулыраҡ | ||
51 | Липецк өлкәһе | 24 100 | 1 213 000 | Липецк | 18 район һәм 2 ҡала | 42 | 18 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
52 | Магадан өлкәһе | 461 400 | 183 000 | Магадан | 8 район һәм 2 ҡала | 44 | 8 муниципаль район, 1 ҡалаской округ | тулыраҡ | ||
53 | Мәскәү өлкәһе | 46 000 | 6 627 000 | Мәскәү[4] | 38 район һәм 56 ҡала округы | 46 | 36 муниципаль район, 36 ҡала округы | тулыраҡ | ||
54 | Мурманск өлкәһе | 144 900 | 893 000 | Мурманск | 5 район һәм 13 ҡала округы | 47 | 5 муниципаль район, 14 ҡала округы | тулыраҡ | ||
55 | Түбәнге Новгород өлкәһе | 76 900 | 3 524 000 | Түбәнге Новгород | 48 район һәм 12 ҡала округы | 22 | 48 муниципаль район, 4 ҡала округы | тулыраҡ | ||
56 | Новгород өлкәһе | 55 300 | 695 000 | Бөйөк Новгород | 21 район и 3 ҡала | 49 | 21 муниципаль район, 1 ҡала округы | тулыраҡ | ||
57 | Новосибирск өлкәһе | 178 200 | 2 692 000 | Новосибирск | 30 район һәм 7 ҡала округы | 50 | 30 муниципаль район, 5 ҡала округы | тулыраҡ | ||
58 | Омск өлкәһе | 139 700 | 2 079 000 | Омск | 32 район и 6 ҡала округы | 52 | 32 муниципаль район, 1 ҡалаской округ | тулыраҡ | ||
59 | Ырымбур өлкәһе | 124 000 | 2 178 000 | Ырымбур | 35 район һәм 12 ҡала округы | 53 | 35 муниципаль район, 13 ҡала округы | тулыраҡ | ||
60 | Орёл өлкәһе | 24 700 | 861 000 | Орёл | 24 район и 3 ҡала | 54 | 24 муниципаль район, 3 ҡала округы | тулыраҡ | ||
61 | Пенза өлкәһе | 43 200 | 1 453 000 | Пенза | 28 район һәм 5 ҡала округы | 56 | 28 муниципаль район, 5 ҡала округы | тулыраҡ | ||
62 | Псков өлкәһе | 55 300 | 761 000 | Псков | 24 район и 2 ҡала | 58 | 24 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
63 | Ростов өлкәһе | 100 800 | 4 407 000 | Дондағы Ростов | 43 район и 16 ҡала округы | 60 | 43 муниципаль район, 12 ҡала округы | тулыраҡ | ||
64 | Рязань өлкәһе | 39 600 | 1 228 000 | Рязань | 25 район һәм 4 ҡала | 61 | 25 муниципаль район, 4 ҡала округы | тулыраҡ | ||
65 | Һамар өлкәһе | 53 600 | 3 240 000 | Һамар | 27 район һәм 10 ҡала округы | 36 | 27 муниципаль район, 10 ҡала округы | тулыраҡ | ||
66 | Һарытау өлкәһе | 100 200 | 2 669 000 | Һарытау | 38 район һәм 13 ҡала округы | 63 | 38 муниципаль район, 4 ҡала округы | тулыраҡ | ||
67 | Сахалин өлкәһе | 87 100 | 547 000 | Южно-Сахалинск | 17 район һәм 9 ҡала округы | 64 | 2 муниципаль район, 17 ҡала округы | тулыраҡ | ||
68 | Свердловск өлкәһе | 194 800 | 4 490 000 | Екатеринбург | 30 район һәм 34 ҡала | 65 | 5 муниципаль район, 67 ҡала округы | тулыраҡ | ||
69 | Смоленск өлкәһе | 49 800 | 1 051 000 | Смоленск | 25 район һәм 2 ҡала | 66 | 25 муниципаль район, 2 ҡала округы | тулыраҡ | ||
70 | Тамбов өлкәһе | 34 300 | 1 180 000 | Тамбов | 23 район и 7 ҡала округы | 68 | 23 муниципаль район, 7 ҡала округы | тулыраҡ | ||
71 | Тверь өлкәһе | 84 100 | 1 473 000 | Тверь | 36 район һәм 12 ҡала округы | 28 | 36 муниципаль район, 7 ҡала округы | тулыраҡ | ||
72 | Томск өлкәһе | 316 900 | 1 046 000 | Томск | 16 район һәм 6 ҡала округы | 69 | 16 муниципаль район, 4 ҡала округы | тулыраҡ | ||
73 | Тула өлкәһе | 25 700 | 1 676 000 | Тула | 23 район и 9 ҡала округы | 70 | 23 муниципаль район, 3 ҡала округы | тулыраҡ | ||
74 | Төмән өлкәһе[5] | 1 435 200 | 3 266 000 | Төмән | 38 район һәм 26 ҡала округы (с ХМАО һәм ЯНАО) |
71 | 21 муниципаль район, 5 ҡала округы (ХМАО һәм ЯНАО-нан башҡа) |
тулыраҡ | ||
75 | Ульяновск өлкәһе | 37 300 | 1 382 000 | Ульяновск | 21 район и 6 ҡала округы | 73 | 21 муниципаль район, 4 ҡала округы | тулыраҡ | ||
76 | Силәбе өлкәһе | 87 900 | 3 606 000 | Силәбе | 24 район и 23 ҡала | 75 | 27 муниципаль район, 16 ҡала округы | тулыраҡ | ||
77 | Ярославль өлкәһе | 36 400 | 1 368 000 | Ярославль | 17 район һәм 6 ҡала округы | 78 | 17 муниципаль район, 3 ҡала округы | тулыраҡ | ||
Федераль әһәмиәттәге ҡалалар | ||||||||||
78 | Мәскәү | 1064 | 10 358 000 | Мәскәү | 10 административ округта 125 район | 45 | 125 ҡала эсендә муниципаль берәмек | тулыраҡ | ||
79 | Санкт-Петербург | 1433 | 4 669 000 | Санкт-Петербург | 18 районов | 40 | Ҡала эсендә 111 муниципаль берәмек (81 муниципаль округ, 9 ҡала округы һәм 21 ҡасаба) | тулыраҡ | ||
80 | Севастополь | 1080 | 418 987 | Севастополь | 4 район | 67 | тулыраҡ | |||
Автономиялы өлкәләр | ||||||||||
81 | Йәһүд автономиялы өлкәһе | 36 000 | 191 000 | Биробиджан | 5 район һәм 1 ҡала | 99 | 5 муниципаль район, 1 ҡала округы | тулыраҡ | ||
Автономиялы округтар | ||||||||||
82 | Ненец автономиялы округы[2] | 176 700 | 41 000 | Нарьян-Мар | 1 район и 1 ҡала | 11 | 1 муниципаль район, 1 ҡала округы | тулыраҡ | ||
83 | Ханты-Манси автономиялы округы[5] | 534 800 | 1 538 463 | Ханты-Мансийск | 9 район һәм 14 ҡала округы | 71 | 9 муниципаль район, 13 ҡала округы | тулыраҡ | ||
84 | Чукот автономиялы округы | 737 700 | 54 000 | Анадырь | 8 район һәм 1 ҡала | 77 | 8 муниципаль район, 1 ҡала округы | тулыраҡ | ||
85 | Ямал-Ненец автономиялы округы[5] | 750 300 | 507 000 | Салехард | 7 район һәм 7 ҡала округы | 71 | 7 муниципаль район, 6 ҡала округы | тулыраҡ | ||
— | Бөтә Рәсәй | 17 075 400 | 145 182 000 | Мәскәү |
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 Ҡырым ярымутрауының күп өлөшө был территорияларҙы контролдә тотҡан Рәсәй менән Украина араһында әлегә бәхәсле мәсьәлә булып ҡала. Бында Рәсәй Федерацияһы субъекттары Ҡырым Республикаһы һәм федераль әһәмиәттәге Севастополь ҡалаһы урынлашҡан. Шул уҡ ваҡытта Украинаның административ бүленешенә ярашлы улар Украина төбәктәре — Ҡырым Автономиялы Республикаһы һәм махсус статуслы Севастополь ҡалаһы.
- ↑ 2,0 2,1 Архангельск өлкәһенә Ненец автономиялы округы инә.
- ↑ Административ үҙәк— Санкт-Петербург ҡалаһы Ленинград өлкәһенә инмәй.
- ↑ Административ үҙәк— Мәскәү ҡалаһы Мәскәү өлкәһенә инмәй.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Төмән өлкәһе составына Ханты-Манси автономиялы округы һәм Ямал-Ненец автономиялы округы инә.