Адыгей Республикаһы
| Рәсәй Федерацияһы субъекты | |||||
|
Адығ Республикаһы
| |||||
| |||||
_-_Adygea.svg) | |||||
|
Административ үҙәк |
Майкоп | ||||
| 80-се | |||||
|
- Барлығы |
6,9[1] | ||||
| урыҫ адығ | |||||
| 01 | |||||
| RU-AD | |||||
| MSD[d] | |||||
|
Бүләктәре: |
 
| ||||
|
Рәсми сайты: |
http://www.adygheya.ru/ | ||||
Адыгей Республикаһы (адығса Адыгэ Республик) — Рәсәй составындағы субъект[2].
1922 йылдың 27 июленән Адыг (Черкес) автономиялы өлкә булараҡ төҙөлә.
Дәүләт ҡоролошо
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Адыгей Республикаһы Конституцияһына ярашлы дәүләт власы суд, башҡарма һәм закондар сығарыу йүнәлештәренә бүленә.
Башҡарма влас
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ҡарағыҙ: Адыгей Республикаһы Хөкүмәте
Ҡарағыҙ: Адыгей Республикаһы Башлығы
Адыгей Республикаһы Башлығы — Адыгей Республикаһының иң юғары вазифалы кешеһе. Адыгей Республикаһы Хөкүмәте етәксеһе.
Адыгей Республикаһы Хөкүмәте статусы һәм хоҡуғы Адыгей Республикаһы Конституцияһы менән билдәләнгән.
Суд власы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Адыгей Республикаһы суд системаһы составында:
- Адыгей Республикаһы республика суды, Рәсәйҙең Юғары судының түбәнге инстанция суды
- Адыгей Республикаһы республика арбитраж суды, Рәсәйҙең Арбитраж судының түбәнге инстанция суды
Закондар сығарыу власы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ҡарағыҙ: Адыгей Республикаһы Советы - Хасэ
Республика Парламенты — Адыгей Республикаһы Советы-Хасэ.
Милли составы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]| Иҫәп алыу йылы | 1979[3] | 2002[4] | 2010[5] |
|---|---|---|---|
| Дөйөм халыҡ | 404 390 | ▲ 447 109 | ▼ 439 996 |
| Милләтте күрһәткән халыҡ | 404 390 (100 %) | ▲ 445 306 (100 %) | ▼ 425 386 (100 %) |
| урыҫтар | 285 626 (70,6 %) | ▲ 288 280 (64,7 %) | ▼ 270 714 (63,6 %) |
| адығтар | 86 388 (21,4 %) | ▲ 108 115 (24,3 %) | ▼ 107 048 (25,2 %) |
| әрмәндәр | 6 359 (1,6 %) | ▲ 15 268 (3,4 %) | ▲ 15 561 (3,7 %) |
| украиндар | 12 078 (3,0 %) | ▼ 9 091 (2,0 %) | ▼ 5 856 (1,4 %) |
| курдтар | 2 (0,0 %) | ▲ 3 631 (0,8 %) | ▲ 4 528 (1,1 %) |
| черкестар | 173 (0,0 %) | ▲ 642 (0,1 %) | ▲ 2 651 (0,6 %) |
| татарҙар | 2 415 (0,6 %) | ▲ 2 904 (0,7 %) | ▼ 2 571 (0,6 %) |
| сиғандар | 1 109 (0,3 %) | ▲ 1 844 (0,4 %) | ▲ 2 364 (0,6 %) |
| әзербайджандар | 274 (0,1 %) | ▲ 1 399 (0,3 %) | ▲ 1 758 (0,4 %) |
| Гректар | 1 021 (0,3 %) | ▲ 1 726 (0,4 %) | ▼ 1 385 (0,3 %) |
| Белорустар | 2 244 (0,6 %) | ▼ 1 934 (0,4 %) | ▼ 1 253 (0,3 %) |
| Башҡа милләттәр | 6 701 (1,7 %) | ▲ 10 472 (2,4 %) | ▼ 9 697 (2,3 %) |
| Милләтен күрһәтмәгәндәр | 0 | ▲ 1 803 | ▲ 14 610 |
| 1000 кеше артыҡ булһан халыҡтар күһәтелғән |
.png)
.png)
Ҡоролош
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]| № | Герб | Муниципаль берекмә |
Үҙәк | Майҙан, км² |
Халыҡ һаны, кеше |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | .png){kind=small}
|
Майкоп ҡала округы | Майкоп | 57 | |
| 2 | 
|
Адыгейск ҡала округы | Адыгейск | ||
| 3 | 
|
Гиагин районы | Гиагинская | 790 | |
| 4 | 
|
Кошехабльск районы | Кошехабль | 606 | |
| 5 | 
|
Красногвардейск районы (Адығстан) | Красногвардейское | 726 | |
| 6 | 
|
Майкоп районы | Тульский | 3667 | |
| 7 | 
|
Тахтамукайск районы | Тахтамукай | 440 | |
| 8 | 
|
Теучеж районы | Понежукай | 710 | |
| 9 | .svg){kind=small}
|
Шовген районы | Хакуринохабль | 521 |
Фән һәм мәғариф
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Адыгея дәүләт университеты
- Майкоп дәүләт технологик университеты.
- Адыгея ауыл хужалығы ғилми-тикшереү институты
- Т. М. Керашев ис. гуманитар тикшеренеүҙәр институты
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Министерство экономического развития Российской Федерации. Федеральное агентство кадастра объектов недвижимости. Государственный (национальный) доклад о состоянии и использовании земель в Российской Федерации в 2008 году // М., 2009. — С. 188
- ↑ Конституция Российской Федерации. Ст. 5, пп. 1, 2
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года
- ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав и владение языками, гражданство. Население по национальности и владению русским языком по субъектам Российской Федерации 2013 йыл 24 июль архивланған.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Официальный сайт Республики Адыгея 2011 йыл 15 май архивланған.
- Официальный сайт Государственного Совета-Хасэ Республики Адыгея 2015 йыл 29 октябрь архивланған.
- Законодательные и нормативные акты Республики Адыгея
- Республика Адыгея в справочнике-каталоге «Вся Россия» 2009 йыл 9 апрель архивланған.
- История национального состава Адыгеи
- Краткий очерк Республики Адыгея(недоступная ссылка)
- Карты республики Адыгея
- Закон РСФСР от 3 июля 1991 г. «Об изменениях и дополнениях Конституции (Основного Закона) РСФСР в связи с преобразованием автономных областей в Советские Социалистические Республики в составе РСФСР»
- Закон РСФСР от 3 июля 1991 г. «О преобразовании Адыгейской автономной области в Советскую Социалистическую Республику Адыгея в составе РСФСР»
| Республикалар | Адыгея •
Алтай • Башҡортостан • Бүрәт • Дағстан • Ингушетия • Карелия • Коми • Ҡабарҙы-Балҡар • Ҡалмыҡстан • Ҡарасәй-Черкесия • Ҡырым3 • Марий Эл • Мордовия • Саха (Яҡутстан) • Сыуашстан • Татарстан • Төньяҡ Осетия — Алания • Тыва • Удмуртстан • Хакасия • Чечня |
|---|---|
| Крайҙар | Алтай • Байкал аръяғы • Камчатка • Краснодар • Красноярск • Пермь • Приморье • Ставрополь • Хабаровск |
| Өлкәләр | Амур • Архангельск • Белгород • Брянск • Владимир • Волгоград • Вологда • Воронеж • Иваново • Иркутск • Калининград • Калуга • Кемерово • Киров • Кострома • Курск • Ҡурған • Ленинград • Липецк • Магадан • Мурманск • Мәскәү • Новгород • Новосибирск • Омск • Орёл • Пенза • Псков • Ростов • Рязань • Сахалин • Свердловск • Силәбе • Смоленск • Тамбов • Тверь • Томск • Төмән • Тула • Түбәнге Новгород • Ульяновск • Һамар • Һарытау • Ырымбур • Әстерхан • Ярославль |
| Федераль әһәмиәттәге ҡала | |
| Автономиялы өлкә | |
| Автономиялы округтар | Ненец1 • Ханты-Манси2 • Чукот • Ямал-Ненец2 |
