Ингушетия

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Рәсәй Федерацияһы субъекты

Ингуш Республикаһы
Гlалгlай Мохк

Ингуш Республикаһы флагы Ингуш Республикаһы гербы
Ингуш Республикаһы флагы Ингуш Республикаһы гербы

Ингуш Республикаһы

Баш ҡала

Магас

Майҙаны

82-се

- Барлығы
- һыу өҫтө %

3685[1] км²

Халҡы

75-се

- Барлығы
- Тығыҙлыҡ

472 776[2] (2016)

130.31 кеше/км²

ТТП

79-сы

- Барлығы (ағым. хаҡ.)
- Йән башына

21,5[3] млрд. һум (2010)

38,1 мең һум

Федераль округ

Төньяҡ Кавказ

Иҡтисади район

Төньяҡ Кавказ

Дәүләт теле

ингуш, урыҫ[4]

Республика башлығы

Юнус-Бек Евкуров

Хөкүмәт рәйесе

Абубакар Мальсагов

Халыҡ йыйылышы рәйесе

Мухарбек Дикажев

РФ субъекты коды

06

ISO 3166-2 коды

RU-IN

Сәғәт бүлкәте

MSD[d], Европа/Москва[d][5] һәм UTC+3:00[d]

Ингуш Республикаһы (ингуш. Гlалгlай Мохк, Гlалгlайче) — республика, Рәсәй Федерацияһы субъекты, Төньяҡ Кавказ федераль округы составына инә[6].

Баш ҡалаһы — Магас.

География[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ингуш Республикаһы көнсығышта — Чечен Республикаһы, көньяҡта — Грузия, көнбайышта — Төньяҡ Осетия — Алания менән сиктәш. Федераль әһәмиәтендәге ҡалаларҙы иҫәпкә алмаған осраҡта, республика майҙаны буйынса Рәсәй Федерацияһы субъекттары араһында иң бәләкәйе тип иҫәпләнә.

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1992 йылда ойошторола.

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]


250 000
500 000
750 000
1 000 000
1 250 000
1 500 000
1959
1991
1996
2001
2006
2011
2016

Рәсәй Дәүләт статистикаһы федераль хеҙмәте мәғлүмәттәре буйынса, республика халҡы 472 776 (2016) кеше тәшкил итә. Халыҡ тығыҙлығы — 130,31 кеше/км2 (2016). Ҡала халҡы — 39,98 % (2015).

Республикала башлыса ингуштар (94,1 %), чечендар (4,6 %) һәм урыҫтар (0,8 %) йәшәй. 2002 йылда — 51, 2010 йылда — 22 башҡорт йәшәгәне теркәлгән[7][8].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Из-за территориальных споров с Северной Осетией и Чечнёй точная площадь не определена, так как не установлены территориальные границы, поэтому чаще всего она указывается в пределах от 3650 до 4900 км².
  2. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2016 года и в среднем за 2015 год. Дата обращения: 27 март 2016. Архивировано 27 март 2016 года.
  3. Валовой региональный продукт по субъектам Российской Федерации в 1998-2010гг. (xls). Росстат.
  4. Глава 1, статья 14 Конституции Республики Ингушетия
  5. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
  6. Конституция Российской Федерации. Ст. 5, пп. 1, 2
  7. Перепись населения 2002. Том 4 — «Национальный состав и владение языками, гражданство». 3. Население по национальности и владению русским языком по субъектам Российской Федерации 2007 йыл 17 февраль архивланған.
  8. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года. Приложение 7. Национальный состав населения по субъектам Российской Федерации 2012 йыл 1 июнь архивланған.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Т. Х. Муталиев. Тернистый путь народа // Ингушетия и ингуши / М. Д. Яндиева. — Москва: Новая Планета, 1992. — Т. II.
  • М.А. Яндиев. Древние общественно-политические институты народов Северного Кавказа. — ЛКИ. — Москва, 2007. — 464 с. — ISBN 978-5-382-00285-9.
  • Ингушетия и ингуши / М. Д. Яндиева. — Москва: Новая Планета, 2002. — Т. II.
  • Казиев Шапи, Карпеев Игорь. Повседневная жизнь горцев Северного Кавказа в XIX в.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]