Ишле (Ауырғазы районы)

Ишле
	Ауыл
	Ишле; Ишле
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Ауырғазы районы
Координаталар	54°11′51″ с. ш. 55°54′14″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Телефон коды	347 45
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 205 816 001
ОКТМО коды	80 605 416 101
ГКГН номеры	0519229
	Ишле

Ишле (рус. Ишлы) — Башҡортостандың Ауырғазы районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 884 кеше^[1]. Почта индексы — 453471, ОКАТО коды — 80205816001.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Талбазы): 19 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Аҡкүл): 43 км

Тарихы

Ишле ауылында типтәрҙәр Меркет-Мең улусы башҡорттары менән килешеү буйынса 1747 йылда төпләнә. Яһаҡлы татарҙар дүртенсе ревизиянан һуң билдәле була (19 кеше). Киләһе ревизиянан һуң бында хеҙмәтле татарҙар ҙа йәшәүе асыҡланған. 113 кеше Түбәнге Новгород наместниклығының Сергач өйәҙе Яндовищи һәм Ключищи ауылдарынан күсеп килгән. X ревизия 75 йортта 496 керҙәште асыҡлай. 1773—1775 йылғы Крәҫтиән һуғышында Ишле ауылынан 65 кеше ҡатнаша^[2].

1865 йылда Ишле исеме менән 2 ауыл теркәлгән: береһендә 93 йортта 767 кеше йәшәгән, икенсеһендә 48 йортта — 608 кеше, ике ауыл халҡы ла игенселек, малсылыҡ, урман кәсептәре менән шөғөлләнгәндәр (беренсеһендә мәсет, училище, 3 һыу тирмәне булған, икенсеһендә мәсет, училище, почта станцияһы булған). 19 быуат аҙағында был ауылдар бергә иҫәпкә алына. 1906 йылда 2 мәсет, земство дауаханаһы, сауҙа рәттәре, 4 бакалея кибете, мөгәзәй булған. 1920 йылда Ишле (1‑се һәм 2‑се Ишле) булараҡ теркәлгән. 50‑се йылдарҙа ауыл 20 быуаттың 30‑сы йылдарында нигеҙ һалынған Ишле дауаханаһы һәм Ишле МТС‑ы ҡасабалары менән ҡушыла^[3].

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	884	401	483	45,4	54,6

Милли состав

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса — күпселек татарҙар (89 %) йәшәй^[4].

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Ревизия материалдары

1850 йылда^[5] һәм 1834 йылда Ишле ауылында ла рәүиз (ревизия) үткәрелә һәм уның материалдары Башҡортостандың Милли архивында һаҡлана.

Урамдары

Ғафури урамы (рус. улица Гафури)
Ибраһимов урамы (рус. улица Ибрагимова)
Ленин урамы (рус. улица Ленина)
Урман урамы (рус. Лесная улица)
Болон урамы (рус. Луговая улица)
Йәштәр урамы (рус. Молодежная улица)
Күпер урамы (рус. Мостовая улица)
Октябрь урамы (рус. Октябрьская улица)
Беренсе Май урамы (рус. Первомайская улица)
Баҫыу урамы (рус. Полевая улица)
Совет урамы (рус. Советская улица)
Ҡояш урамы (рус. Солнечная улица)
Төҙөлөш урамы (рус. Строительная улица
Фрунзе урамы (рус. улица Фрунзе)^[6].

Билдәле кешеләре

Зөбәйеров Әмин (Абдулла) Фәхретдин улы (18 март 1891 йыл — 23 май 1963 йыл) — башҡорт театр актёры. РСФСР-ҙың (1949) һәм Башҡорт АССР-ының (1935) халыҡ артисы. Ленин (1949) һәм ике Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордендары (1944, 1955) кавалеры.
Сафин Ғәтфән Ғизетдин улы (20 май 1920 йыл — 15 июнь 2012 йыл) — ауыл хужалығы алдынғыһы, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. БАССР-ҙың Ауырғазы районы «Үҙән» колхозының комплекслы бригадаһының элекке тракторсыһы. Социалистик Хеҙмәт Геройы.

Иҫкәрмәләр

↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 56. — ISBN 978-5-295-04683-4.
↑ Ишле (Ауырғазы районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)
↑ ревизия материалдары(недоступная ссылка)
↑ Госсправка сайтында урам исемдәре

Һылтанмалар

1834 ревизия материалдары(недоступная ссылка)
1850 ревизия материалдары(недоступная ссылка)
Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий 2022 йыл 12 апрель архивланған.
Ишле (Ауырғазы районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

Сығанаҡтар

	Портал «Башҡортостан ауылдары»
	Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала
	Проект «Башҡортостан ауылдары»

[1] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[2] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 56. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[3] Ишле (Ауырғазы районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[справочник-4] Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)

[5] ревизия материалдары(недоступная ссылка)

[6] Госсправка сайтында урам исемдәре

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]