Эрик Һайден

	Эрик Хайден
Шәхси мәғлүмәт
Енесе	ир-ат
Тулы исеме	ингл. Eric Arthur Heiden
Специализация	Универсал
Тыуған датаһы	14 июнь 1958 (66 йәш)
Тыуған ере	АҠШ, Висконсин штаты, Мэдисон ҡалаһы
	Конькиҙа йүгереү спорты
	Ҡышҡы Олимпия уйындары
	Донъя чемпионаттары
	[[commons:Category: Eric Heiden Викимилектә\|Аудио, фото, видео]] на Викискладе

Э́рик А́ртур Ха́йден (ингл. Eric Arthur Heiden, 14 июнь 1958 йыл, Мэдисон, Висконсин, АҠШ) — Америка конькиҙа йүгереүсеһе.

Биографияһы

Эрик Артур Хайден 1958 йылдың 14 июнендә АҠШ-тың Винконсин штаты Мэдисон ҡалаһында тыуған^[1].

1976 йылғы Инсбруктағы Ҡышҡы Олимпия уйындарында дебют сығышы була, бында ун ете йәшендә 1500 һәм 5000 метр дистанцияларында йүгереп 7-се һәм 9-сы урындар ала.

1980 йылғы Ҡышҡы Олимпия уйындарында 500, 1000, 1500, 5000 һәм 10 000 метр дистанцияларында биш тапҡыр олимпия чемпионы була. Барлыҡ биш дистанцияларҙы бер Олимпия уйындарында еңгән тарихта берҙән-бер конькиҙа йүгереүсе. Бөтә еңеүҙәре олимпия рекордтары менән яулана^[2], ә 10 000 метр дистанцияға йүгереү шулай уҡ донъя рекорды булып китә. Классик күпбәйге буйынса өс тапҡыр донъя чемпионы (1977—1979), спринт күпбәйгеһе буйынса дүрт тапҡыр донъя чемпионы (1977—1980), 15 донъя рекордын урынлаштыра.

Конькиҙа йүгереүсе карьераһын 1980 йылғы донъя чемпионатынан һуң тамамлай, аҙаҡ профессиональ рәүештә велоспорт менән шөғөлләнә^[2]. 1985 йылда профессионалдар араһында велоспорт буйынса АҠШ чемпионы була^[3], «Джиро д’Италия» (1985) һәм «Тур де Франс» (1986) велотурҙарында ҡатнаша.

1980 йылда Эрик Хайден АҠШ-тың олимпия йыйылма командаһы ағзаһы була, әммә сәйәси бойкотлау арҡаһында Мәскәүҙәге Йәйге Олимпиадала ҡатнаша алмай^[1].

Спорт карьераһы тамамланғандан һуң медицина белемен ала^[1].

2002 йылда Солт-Лейк-Ситилағы Ҡышҡы Олимпия уйындарында АҠШ олимпия йыйылма командаһының спорт табибы һәм консультанты була^[1].

1980 йылда АҠШ-та иң яҡшы үҙешмәкәр спортсы булараҡ Джеймс Салливан призын ала^[4]. 1983 йылда АҠШ-тың Олимпия дан залына индерелә, ә 1990 йылда Висконсин штатының Спорт даны залына кертелә^[1].

Ғаиләһе

Атаһы — Джек велосипедист һәм фехтование буйынса донъя экс-чемпионы була. Әсәһе — Нэнси, теннис, йөҙөү, велоспорт менән шөғөлләнә^[1]. Һеңлеһе Эрика Бет Хайден (1959 й. т.) шулай уҡ конькиҙа йүгереү һәм велоспорт менән шөғөлләнә, 1980 йылда Лейк-Плэсидалағы Олимпиадала 3000 метр дистанцияһында бронза миҙалын яулай, шулай уҡ конькиҙа йүгереү һәм велоспорт буйынса донъя чемпионы була^[2].

Һөҙөмтәләре

Йыл	Олимпия уйындары	Донъя чемпионаты классик күпбәйге	Донъя чемпионаты спринт күпбәйгеһе	Донъя чемпионаты юниорҙар араһында
1976	7-сe 1500 м 9-сы 5000 м	5-се (01 !,16,6,13)		02 ! (6,02 !,01 !,02 !)
1977		01 ! (01 !,9,03 !,03 !)	01 ! (02 !,01 !,6,01 !)	01 ! (01 !,02 !,01 !,01 !)
1978		01 ! (01 !,01 !,01 !,5)	01 ! (01 !,01 !,02 !,01 !)	01 ! (01 !,01 !,01 !,01 !)
1979		01 ! (01 !,01 !,01 !,01 !)	01 ! (01 !,01 !,01 !,01 !)
1980	01 ! 500 м 01 ! 1000 м 01 ! 1500 м 01 ! 5000 м 01 ! 10000 м	02 ! (01 !,6,02 !,6)	01 ! (02 !,01 !,01 !,01 !)

Классик күпбәйге өсөн йәйә эсендә айырым дистанцияларҙа (500, 5000, 1500, 10000 метрҙар) урвндар күрһәтелгән.
Спринт күпбәйгеһе өсөн йәйә эсендә айырым дистанцияларҙа (500, 1000, 500, 1000 метрҙар) урындар күрһәтелгән.
Юниорҙар араһында донъя чемпионаты өсөн йәйә эсендә айырым дистанцияларҙа (500, 3000, 1500, 5000 метрҙар) урвндар күрһәтелгән.

Донъя рекордтары

Дистанция	Һөҙөмтә	Дата	Урын
1500 м юниорҙар	2.02,75	Ғинуар 18, 1976	Мадонна-ди-Кампильо
5000 м юниорҙар	7.30,23	Февраль 20, 1977	Инцель
1500 м юниорҙар	1.59,46	Февраль 20, 1977	Инцель
Сумма юниорҙар	168.716	Февраль 19-20, 1977	Инцель
3000 м юниорҙар	4.16,2	Февраль 4, 1977	Монреаль
Күпбәйге юниорҙар	166.584	Февраль 4-5, 1977	Монреаль
5000 м юниорҙар	7.23,54	Февраль 5, 1978	Монреаль
3000 м	4.07,01	Март 2, 1978	Инцель
1000 м	1.14,99	Март 12, 1978	Савален
Күпбәйге	162.973	Февраль 11, 1979	Осло
1000 м	1.14,99	Февраль 17, 1979	Инцель
3000 м	4.06,91	Март 18, 1979	Савален
1000 м	1.13,60	Январь 13, 1980	Давос
Спринт күпбәйгеһе	150.250	Ғинуар 13, 1980	Давос
1500 м	1.54,79	Ғинуар 19, 1980	Давос
10000 м	14.28,13	Февраль 23, 1980	Лейк-Плэсид

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 5 золотых медалей на одних зимних Олимпийских играх (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 март 2015. 2015 йыл 25 апрель архивланған.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Эрик Хайден - olympteka (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 март 2015.
↑ Eric Heiden (билдәһеҙ). Sports-Reference.com. Дата обращения: 2 март 2014. 2008 йыл 29 декабрь архивланған.
↑ Eric Heiden wins Sullivan Award (билдәһеҙ). Milwaukee Journal Sentinel (3 февраль 1981). Дата обращения: 2 март 2014. 2012 йыл 13 июль архивланған.

Һылтанмалар

Статистика выступлений на sportstatistieken.nl

[vespo-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 5 золотых медалей на одних зимних Олимпийских играх (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 март 2015. 2015 йыл 25 апрель архивланған.

[olymp-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Эрик Хайден - olympteka (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 март 2015.

[3] Eric Heiden (билдәһеҙ). Sports-Reference.com. Дата обращения: 2 март 2014. 2008 йыл 29 декабрь архивланған.

[4] Eric Heiden wins Sullivan Award (билдәһеҙ). Milwaukee Journal Sentinel (3 февраль 1981). Дата обращения: 2 март 2014. 2012 йыл 13 июль архивланған.

[1]

[2]

[3]

[4]