Ғәлин Венер Йәғәфәр улы

Ғәлин Венер Йәғәфәр улы
Тыуған көнө	2 апрель 1937({{padleft:1937|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:2|2|0}}) (87 йәш)
Тыуған урыны	Башҡорт АССР-ы Малаяҙ районы Мәсетле ауылы
Ил	СССР Рәсәй Федерацияһы
Альма-матер	Мәскәү дәүләт университеты
Ғилми дәрәжәһе	физика-математика фәндәре кандидаты (1972)
Награда һәм премиялары	II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены

Ғәлин Венер Йәғәфәр улы (2 апрель 1937 йыл) — ғалим-механик-математик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Физика-математика фәндәре кандидаты (1972), өлкән ғилми хеҙмәткәр (1981). Рәсәй Федерацияһының Дәүләт премияһы лауреаты (2000), II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры (1999).

Биографияһы

Венер Йәғәфәр улы Ғәлин 1937 йылдың 2 апрелендә Башҡорт АССР-ының Малаяҙ районы (хәҙерге Салауат районы) Мәсетле ауылында тыуған.

1956 — Өфө ҡалаһының 9-сы урта мәктәп-интернатын (балалар йорто) тамамлай.

1961 — Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университетының механика-математика факультетын тамамлай.

1961 йылдан Башҡорт дәүләт университетында эшләй.

1964 йылдан алып СССР Фәндәр академияһы Себер бүлегенең Бөтә Союз үҙәгендә ғилми хеҙмәткәр, бер үк ваҡытта 1972 йылдан — Новосибирск университетында уҡыта.

1982 йылдан Рәсәй Фәндәр академияһының иҫәп математика институтында өлкән, 1995 йылдан — әйҙәүсе ғилми хеҙмәткәр, бер үк ваҡытта 1982—1992 — йылдарҙа Мәскәү физика-техник институтында уҡыта. Институттың фәнни совет ағзаһы. Физика-математика фәндәре кандидаты (1972), доцент.

Фәнни ҡыҙыҡһыныуҙар өлкәһе

Атмосфера физикаһы, радиация процестары, атмосфераның дөйөм циркуляция моделен үҙләштереү, программаға һалыу һ. б.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• Рәсәй Федерацияһының Дәүләт премияһы лауреаты (2000)
• 2-се дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены (1999)
• Салауат районының почетлы гражданы.

Ғилми хеҙмәттәре

• Параметризация радиационных процессов в атмосферной модели ИВМ РАН, Изв. РАН. Физика атмосферы и океана, 1998, том 34, № 3, с. 380—389:
• Численное моделирование влияния уменьшения концентрации озона на зимнюю атмосферную циркуляцию в Северном Полушарии в последнее десятилетие, Доклады Академии Наук, 1998, том 362, № 4, с. 544—547 (соавтор Володин Е. М.);
• Interpretation of Winter Warming on Northern Hemisphere Contintntsin 1977- 94, Journal of Climate, 1999,№ 12, 2947—2955 (with D.M.Volodin);
• AGCM simulation of intraseasonal variability associated with the Asian summer monsoon, Climate Dinamics,2003,21,pp.423- 446 (with D.E.Waliser, K.Jin, I.S.Kang, K.M.Lau et aI);
• Assessing ID Atmospherik Solar Radiative Transfer Models: Interpretation and Hadling of Unresolved Clouds, Joural of Climate,3003,v. 16,№ 16, pp.2676- 2699 (with H.W.Barker, G.L.Stepfens, P.T.Partain et al);
• Модельное исследование межгодовой изменчивости содержания атмосферного озона в средних широтах, Известия РАН. Физика атмосферы и океана, 2004, том 40, № 2, с. 210—221 (соавторы Смышляев С. П.,Володин Е. М.)

Китаптары

• Галин В. Я. Фронтовые дороги отца. Уфа, Китап, 2011
• Ғәлин В.Й. Ауылыма хат.

Һылтанмалар

• Ғәлин Венер Йәғәфәр улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.