Ҡарасуҡ (ҡала)

Ҡарасуҡ
	Ҡарасуҡ
	Байраҡ[d]
Нигеҙләү датаһы	1912
Дәүләт	Рәсәй
Административ үҙәге	Городское поселение город Карасук[d] һәм Карасукский район[d]
Административ-территориаль берәмек	Городское поселение город Карасук[d]
Сәғәт бүлкәте	OMST[d] һәм KRAT[d]
Халыҡ һаны	7265 кеше (1939),; 19 961 кеше (1959),; 24 000 кеше (1967),; 22 637 кеше (1970),; 25 532 кеше (1979),; 29 401 кеше (1989),; 30 000 кеше (1992),; 30 900 кеше (1996),; 30 900 кеше (2000),; 30 800 кеше (2001),; 28 734 кеше (2002),; 28 300 кеше (2005),; 28 300 кеше (2006),; 28 340 кеше (2007),; 28 700 кеше (2008),; 28 887 кеше (2009),; 28 586 кеше (2010),; 28 600 кеше (2011),; 28 451 кеше (2012),; 28 415 кеше (2013),; 28 074 кеше (2014),; 27 650 кеше (2015),; 27 332 кеше (2016),; 27 196 кеше (2017),; 26 902 кеше (2018),; 26 673 кеше (2019),; 26 820 кеше (2020),; 24 890 кеше (2021)
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	110 метр
Майҙан	30 км²
Почта индексы	632860–632868
Урындағы телефон коды	38355
	Ҡарасуҡ Викимилектә

Ҡарасуҡ (төрки, сағ чулым. карасук, себ. қарасу, южноалт. қарасуу, хак. карасуғ — ҡара һыу) — ҡала (1954 й., 1943 й. п. р.) . Рәсәйҙең Новосибирск өлкәһе ҠарасуҠ районы ҡалаһы.

Географик урыны

Ҡулунда далаһының көньяҡ-көнбайыш өлөшөндә, Новосибирск өлкәһендә урынлашҡан. Новосибирск ҡалаһына тиклем ара 386 км. Ҡарасуҡ ҡалаһы XХ быуат башында Транссебер магистраленең тимер юл тармағы Татар — Славгородты төҙөгәндә барлыҡҡа килгән. 1954 йылдың 3 июнендә РСФСР Юғары Советы Президиумы указына ярашлы, Ҡарасуҡ эшселәр ҡасабаһы район ҡарамағындағы ҡала статусын ала. СССР тарҡалғандан һуң суверенлы Ҡаҙағстан менән сиктәш.

Климат

Континенталь климат өҫтөнлөк итә. Ҡыш оҙайлы һәм һыуыҡ. Эҫе йәй аяҙ була.

Уртаса йыллыҡ яуым-төшөм күләме — 345 мм.2016 йылдың 1 ғинуарына ҡарата халҡы буйынса ҡала Рәсәй Федерацияһының 1112^[24] ҡалаһы араһында ^[25] 375-се урында була

Халыҡтың гендер составы

2010 йылда бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, ҡала халҡы һаны даими 28 586 кеше тәшкил итә, шуларҙың 13 221 (46,2 %) ир-ат, ә 15 365 (53,8 %) — ҡатын-ҡыҙ^[26].

Милли составы

1939 йылдағы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса: урыҫтар — 55,8 % кеше йәки 4055, украиндар — 37,7 % кеше йәки 2735, ҡаҙаҡтар — 3,1 % йәки 226 кеше.

Сәнәғәте

Ҡарасуҡ ҡалаһы — ҙур тимер юл үҙәге, ул ике станцияны үҙ эсенә ала: Карасук-1 һәм Карасук-3. Аҙыҡ-түлек сәнәғәте предприятиелары бар: ЯСЙ"Ҡарасуҡ ит комбинаты", ЯСЙ "Ҡарасуҡ икмәк йорто ", ААО «Ҡарасуҡ иген продукттары комбинаты», «Комета», балыҡ заводы. Ҡарасуҡ һөт-консерва комбинаты (2010 йылда ябылған).

Белем

Ҡалала 6 дөйөм белем биреү учреждениеһы эшләй: гимназия, лицейҙар, 3 урта мәктәп, 1 төп мәктәп. Очно-ситтән тороп урта дөйөм белем биреү мәктәбе, балалар музыка мәктәбе, балалар-үҫмерҙәр үҙәге, сәнғәт мәктәбе, балалар-үҫмерҙәр спорт мәктәбе, Ҡарасуҡ политехник лицейы (һөнәри: тимер юл транспорты), ПУ № 86 (һөнәри: ауыл хужалығы), Ҡарасуҡ педагогия колледжы, шулай уҡ Томск, Омск, Бердск, Новосибирскийҙың юғары һәм урта махсус белем биреү уҡыу йорттарының вәкиллектәре эшләй. 9 мәктәпкәсә белем биреү өлкәһендә балалар баҡсаһы эшләй.

Фән

Ҡарасуҡтан көнбайышта, Троицк ауылы янында, Кротов күле буйында РФА СО хайуандарҙың экологияһы һәм систематикаһы институтының биологик стационары эшләй.

Мәҙәниәт һәм сәнғәт

«Ситтә» театры

Берҙән-бер ҡала драма театры. 2005 йылдан алып эшләй.

Кинотеатрҙар

Әлеге мәлдә эшләй «Йыһан» кинотеатры эшләй.

Тыуған яҡты өйрәнеү музейы

Төп экскурсиялар:

«Ҡарасуҡ һәм район тарихы залдары буйлап»
«Бөйөк Ватан һуғышы залы»
«Флора һәм фауна залы»
«Палеонтология һәм археология залы»
«Картиналар галереяһы»

Спорт

Ҡаланың төп спорт ҡоролмалары:

— Балалар-үҫмерҙәр спорт мәктәбенең

бүлектәре:

шайба менән хоккей
футбол
мини-футбол
волейбол
баскетбол
өҫтәл теннисы
саңғы ярыштары
еңел атлетика
ҡул һуғышы
бокс
йөҙөү
гир спорты;

— Стадион «Локомотив»;

— Бассейн «Садко»;

— СК «Йәшлек»;

— СК «Динамо»;

— Саңғы базаһы;

— Ауыр атлетика залы «Һаулыҡ»;

— Хоккей ҡумталары 2 (Команда: карасук «локомотив» хоккей клубы);

— 3 тренажер залы.

Билдәле кешеләре

Юрченко Василий Алексеевич — Новосибирск өлкәһенең экс-губернаторы^[27]
Русских Леонид Валентинович — Рәсәй Федерацияһы Геройы. Осетино-ингуш конфликтында, беренсе һәм икенсе чечен һуғышында ҡатнашыусы,
Тимонов Василий Николаевич — Советтар Союзы Геройы. Бөйөк ватан һуғышындаҡатнашҡан.
Ландик Иван Иванович — Советтар Союзы Геройы.
Михаил Ильич Карбышев — Советтар Союзы Геройы. М. Карбышевтың атаһы.
Карнаущенко Марина Николаевна — Рәсәй еңел атлетсыһы, Ррәсәй спорт мастеры.
Логинов Евгений Юрьевич — Рәсәй Федерацияһының Дәүләт думаһы депутаты.
Сорокин Захар Артемович — совет летчигы, Бөйөк Ватан һуғышы ҡаһарманы, Советтар Союзы Геройы.
Сметанин Григорий Андреевич —10-авиация полкының айырым разведка батальонының өлкән лётчик-күҙәтеүсеһе, капитан. Советтар Союзы Геройы.
Орлов Яков Никифорович — майор, Советтар Союзы Геройы.
Молочков Григорий Аксентьевич — эшсе-крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһының лейтенанты, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, Советтар Союзы Геройы.
Климовский Николай Афанасьевич — Совет Армияһының полковнигы, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, Советтар Союзы Геройы.

Иҫтәлекле урындар

Изге апостол Андрей Первозванный ҡорамы.
Граждандар һуғышы геройҙарына һәйкәл.
Паровоз-ҡомартҡы Ла-3609.
Хәрби Дан Мемориалы.
Хеҙмәт даны мемориалы
Мелковский ҡурғаны .
Ҡурған (Благодатный ауылы).
Һыу күтәргес башня, 1915 йылда төҙөлгән.
[Тоҙло күл — ләм һәм һыу менән дауалай торған тоҙло күл.

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар

На Викискладе есть медиафайлы по теме Карасук
Карасук в энциклопедии «Мой город»

[_1221c749f2971586-1] ОКТМО (урыҫ)

[_bd365945400aa168-2] 2,0 ^2,1 Федеральный закон от 09.03.2016 № 57-ФЗ (урыҫ) — 2016.

[_f7555ee40b68b988-3] Федеральный закон от 03.07.2016 № 271-ФЗ (урыҫ) — 2016.

[_ce131ecd95282dd7-4] Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность сельского населения СССР по районам, крупным селам и сельским населённым пунктам - районным центрам (урыҫ)

[_1d35159b0929125d-5] Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу (урыҫ) — Демоскоп Weekly.

[_fc468fc3ffeaf857-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 ^6,6 ^6,7 Народная энциклопедия «Мой город». Карасук (город)

[_883b0cd584ba36ea-7] Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. (урыҫ) — Демоскоп Weekly.

[_57239ea156f39755-8] Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. (урыҫ) — Демоскоп Weekly.

[_0509a185d183a52b-9] Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу (урыҫ)

[_821a6d0f02052f35-10] Всероссийская перепись населения 2002 года. Численность населения субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более (урыҫ)

[_1a745365fefe4063-11] Реестр населённых пунктов Новосибирской области (подготовлен департаментом организации управления администрации Новосибирской области). Газета «Советская Сибирь», № 146, 31 июля 2007 года (урыҫ)

[_3a67235aee7c21d3-12] Города Новосибирской области (число жителей - оценка на 1 января 2008 года, тысяч человек) (урыҫ)

[_6c1d78c1fb11fb34-13] Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года (урыҫ)

[_5c650676d1db0c9e-14] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года (урыҫ)

[_2c7e841eb7d31d6f-15] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов (урыҫ) — Росстат, 2013. — 528 с.

[_13b96b5525117e86-16] Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года (урыҫ)

[_909b11f7a54cd3b0-17] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года (урыҫ)

[_a5a26aa5ebae3bb2-18] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (урыҫ) — 2018.

[_e369c5be06aea5e4-19] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (урыҫ) — М.: Росстат, 2017.

[_b1890488f8165944-20] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года (урыҫ) — М.: Росстат, 2018.

[_954d0b3a40be6779-21] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (урыҫ)

[_06c34b6eaecf0713-22] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (урыҫ)

[_4940b636eb3a538e-23] Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (урыҫ)

[Де-факто-24] с учётом городов Крыма

[25] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года. Таблица «31. Численность населения городов и пгт по федеральным округам и субъектам Российской Федерации на 1 января 2016 года». RAR-архив (1,0 Mб)

[26] Ҡалып:Итоги переписи 2010

[27] Новосибирск өлкәһе хөкүмәте 2013 йыл 20 декабрь архивланған.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]