Пуатье

Пуатье
	Город
	Пуатье; Poitiers
	Герб
Ил	Франция
Район	Вьенна
Координаталар	46°34′55″ с. ш. 0°20′10″ в. д.HGЯO{{#coordinates:}}: нельзя иметь более одной первичной метки на странице
Башлыҡ	Alain Claeys[d]
Халҡы	89 253 кеше
Агломерация	126 651
Почта индексы	86000
Рәсми сайт	mairie-poitiers.fr; (фр.) (инг.) (нем.)
	Пуатье Аудио, фото и видео Викимилектә

Пуатье
	Пуатье
	франц. Poitiers
	Герб
Рәсми атамаһы	Poitiers
Дәүләт	Франция
Административ үҙәге	Вьенна[d], Пуату — Шаранта[d], canton of Poitiers-7[d], Пуатье (округ)[d], Пуату[d], canton of Poitiers-4[d], canton of Poitiers-6[d], canton of Poitiers-5[d], canton of Poitiers-3[d], canton of Poitiers-1[d] һәм canton of Poitiers-2[d]
Административ-территориаль берәмек	Пуатье (округ)[d], canton of Poitiers-6[d], canton of Poitiers-7[d] һәм Вьенна[d]
Сәғәт бүлкәте	UTC+1:00[d] һәм UTC+2:00[d]
Статистическая область	aire d'attraction de Poitiers[d] һәм Q3551106?
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан	Клен[d] һәм Boivre[d]
Хөкүмәт башлығы вазифаһы	mayor of Poitiers[d]
Хөкүмәт башлығы	Alain Claeys[d]
Ойошма ағзаһы	International Cities of Refuge Network[d]
Халыҡ һаны	90 240 кеше (1 ғинуар 2021)
Ир-егеттәр	40 419
Ҡатын-ҡыҙҙар	47 872
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	75 метр, 65 метр һәм 144 метр
Туғандаш ҡала	Яссы[d], Марбург[d], Нортгемптон[d], Коимбра, Ярославль, Лафейетт[d] һәм Мунду[d]
Сиктәш	Biard[d], Bignoux[d], Buxerolles[d], Croutelle[d], Fontaine-le-Comte[d], Ligugé[d], Mignaloux-Beauvoir[d], Migné-Auxances[d], Montamisé[d], Saint-Benoît[d], Sèvres-Anxaumont[d] һәм Vouneuil-sous-Biard[d]
Алыштырған	Лимонум[d]
Майҙан	42,11 км²
Почта индексы	86000
Электрон почта	contact@poitiers.fr
Рәсми сайт	poitiers.fr
Һәйкәлдәр исемлеге	Q3252165?
Ссылка на страницу обратной связи	poitiers.fr/contact
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы	Category:Burials in Poitiers[d]
	Пуатье Викимилектә

Пуатье (франц. Poitiers [p w a ˈ t j e]^?, лат. Pictavium) — Францияның Вьенн департаменты баш ҡалаһы, Пуату өлкәһенең тарихи үҙәге. Эзбиздән торған яйлала урынлашҡан, уны көнсығыштан һәм төньяҡтан Клэн йылғаһы һәм көнбайыштан Буавр йылғаһы уратып аға. 11 ҡала яны районынан торған агломерацияның үҙәге

Тарихы

Ҡаланың атамаһы, борон шул ерҙәрҙә йәшәгән галлий ҡәбиләһенә ҡараған пиктондарҙан алынып, Пиктавий исемен йөрөтә. Беҙҙең эраға тиклем II быуатта ҡалаға нигеҙ һалына. Беҙҙең эраға тиклем 51-се йылда уны Цезарь яулап ала. IV быуаттан Аквитанияның эре сиркәү үҙәгенә әйләнә, унда данлыҡлы дин белгесе епископ Иларий Пиктавийский эшләй. 507 йылда Франкия короле Хлодвиг I вестготтар короле Аларих Икенсенең армияһын ҡыйрата, шунан һуң ҡаланы франктар дәүләтенә ҡуша.

Ғөмүмән, Арморикан ҡалҡыулығы һәм Үҙәк массив араһында ятҡан Пуатевин яйлаһы Францияның көньяғын һәм теньяғын бәйләүсе тәбиғи коридор булып хеҙмәт итә. Шуға бәйле төрлө ваҡытта Пуатье аша бик күп баҫҡынсы армиялар үтә.

732 йылғы һуғыш

Ғәрәптәр Испанияны яулап алғандан һуң, Пиреней үткәле аша үтеп, Галлияға баҫып инә, Аквитанияны һәм Нейстрияның бер өлөшөн биләй. Христиан донъяһына ҡот осҡос хәүеф янай. Ошо киҫкен мәлдә франкыларҙы һәм христианлыҡты франк майордомы Карл Мартелл яҡлап сыға. Карл Абд ар-Рахман ибн Абдаллаһтың юлын киҫә (октябрь, 732 й.). Икеһенең ғәскәре лә көслө була. Карл беренсе булып һөжүм итмәй: улар 6 көн буйы дошмандың һөжүмен көтөп ята. Етенсе көндө ғәрәптәрҙең һәм берберҙарҙың һыбайлы яугирҙәре франкыларҙың ҙур ҡылыстар һәм башҡа ауыр ҡоралдар менән ҡоралланған ғәскәренә килеп ҡаҡлыға. Карлды мөғжизәгә тиңлайҙар; уны «Martellus» — ҙур сүкеш, тип атайҙар. Ғәрәптәр еңелә. Шулай итеп, Европала исламмы йәки христиан дине еңерме тигән һорау — христиан дине файҙаһына хәл ителә.

Феодаль тарҡаулыҡ осоро башланғас, яҡынса 9 быуат аҙағында, ҡала графтар де Пуатьеларҙың резиденцияһына әйләнә. Элеанора Аквитанская 1152 йылда инглиз короленә кейәүгә сыҡҡандан һуң Пуатье Плантагенеттар биләмәһе составына инә. 1199 йылда ҡала коммуна хоҡуғын ала. 1204 йылда уны француз короле Филипп II баҫып ала. 1269 йылда Англия менән Франция араһында тыныслыҡ килешеүе төҙөлгәс, Пуатье рәсми рәүештә король домене өлөшөнә әйләнә. Йөҙ йыллыҡ һуғыш осоронда ул күп тапҡырҙар ҡулдан ҡулға күсә. 1429 йылда ошо ҡалала Жанна д ' Арктан һорау алалар.

1356 йылғы һуғыш

Йөҙ йыллыҡ һуғыш дәүерендә була был һуғыш. Эдуард Ҡара Принц — Креси янындағы алышта ҡатнашыусы — Бордонан француз короллегенә һуғыш менән барыу планын төҙөй. Июль айында Парижға табан хәрәкәтен башлай. Француз короле Иоанн II Мәрхәмәтле 50 меңлек ғәскәре менән Луареға сыға. 19 сентябрҙә алыш башлана. Атлы ғәскәрҙең уңышһыҙ һөжүменән һуң йәйәүле француз рыцарҙарының планлаштырылған һөжүме уларҙың төрлө яҡҡа һибелеп ҡасыуы менән тамамлана. Иоанн һәм уның кинйә улы Филипп Батыр әсиргә төшә. Иң яҡшы француз рыцарҙары һәләк була. Франция менән 2 йылға солох килешеүе төҙөлә.

1569 йылдағы дини һуғыштар ваҡытында гугеноттар ҡаланы ҡамауҙа тота, әммә уңышҡа өлгәшмәйҙәр. Пуатье Католик лигаһына инә, 1594 йылда король Генрих Дүртенсенең легитим булыуын таный. XХ быуат башланғанға тиклем Пуатье провинциаль ҡала булып ҡала. Икенсе донъя һуғышы осоронда оккупациялана, Союздаштар уны бомбаға тота, 1944 йылдың 5 сентябрендә азат ителә. 1970 йылда Пуатьела бер нисә эре предприятие эшләй башлай, һөҙөмтәлә бер ни тиклем иҡтисади әүҙемлек күҙәтелә.

Мәҙәниәт һәм мәғариф

Пуатьела Пуатье университеты урынлашҡан, ете факультетта 24 000 кеше уҡый (2009). Был уҡыу йортон 1431 йылда Карл VII аса, ул Францияның иң оло университеттарының береһе. Уның составына 6 институт, 2 юғары инженер мәктәбе, юғары иҡтисад һәм менеджмент мәктәбе инә.

Иҫтәлекле урындары

Пуатье — Францияның архитектура йәһәтенән иң бай ҡалаларының береһе. франциялағы ҡала. Рим һыу үткәргесе емереклектәре әлегә тиклем һаҡланған, ә 1857 йылда Рим аренаһын да күрергә мөмкин булған. Клэн яғында «Pierre levée» — дольмен (ерләү, ғибәҙәт ҡылыу ҡоролмаһы) һаҡланған, борон уның менән бәйле бик күп риүәйәттәр һәм хөрәфәттәр тыуған.

Төп иҫтәлекле урындарының береһе — урта быуаттағы Суд һарайы, тәүҙә был бина граф Пуатьеның резиденцияһы була. Урта быуатта ҡала башнялары булған диуарҙар менән уратып алынған була; бөгөнгө көндә бер башня һәм диуар ҡалдыҡтары ғына һаҡланған. Пуатьела фахверк йорттар байтаҡ, шулай уҡ бер нисә аристократ йорто, неоренессанс ратушаһы, префектура бинаһы (Людовик XIII стилендә 1864 —1868 йылдарҙа төҙөлә) һаҡланып ҡалған.

Шуныһы иғтибарға лайыҡ: Пуатьела матур сиркәүҙәр байтаҡ.

Тарихи парктар һәм баҡсалар

Блосак паркы 1753 йылда королдең Пуатьелағы Интенданты тарафынан булдырыла. Паркты скульпторҙар Антуан Эте, Ипполит Мендрон, Рэймон Сюдраның статуялары, шулай уҡ Уорик Кубогының күсермәһе һәм Барбединниҙың бронза миниатюралары биҙәй.
Ботаника баҡсаһы, 1869 йылда ҡала хәстәханаһы урынында пейзаж паркы стилендә булдырыла.

Транспорты

Климаты

Климат Пуатье
Күрһәткестәре	Дек.	Два.	Март	Апра.	Май	Июнь	Июль	Авг.	Сена.	Окт.	Нояб.	Тирәсте.	Йыл
Абсолют максимум, °C	17,7	20,8	24,0	26,6	30,7	36,0	37,4	37,5	34,8	29,2	21,6	18,8	37,5
Һауа температураһы, °C	7,3	9,1	11,8	14,9	18,4	22,2	25,1	24,5	21,9	17,2	11,0	7,8	15,9
Уртаса температура, °C	4,2	5,4	7,3	9,8	13,3	16,6	19,1	18,6	16,3	12,4	7,3	4,7	11,3
Ул кәм тигәндә, °C	1,1	1,7	2,7	4,8	8,1	11,1	13,0	12,7	10,7	7,6	3,6	1,6	6,6
Абсолют минимум, °C	-17,9	-14,1	-8,2	-4	-1,1	2,9	6,0	3,4	1,7	-2	-9,6	-16,5	-17,9
Яуым-төшөм нормаһы, мм	67	59	56	53	73	48	47	49	51	60	74	67	704
Сығанағы: Infoclimat