Эстәлеккә күсергә

Тиреғанаттар

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

Ярғанаттар менән бутамаҫҡа.

Тиреғанаттар

Малай тиреғанаты
Фәнни классификация
Халыҡ-ара фәнни исеме

Dermoptera Illiger, 1811

Ареал
изображение

  Малай тиреғанаты

  Филиппин тиреғанаты


Викитөркөмдә
Систематика

рәсем эҙләү
рәсемдәр

Тиреғанаттар[1] (рус. Шерстокрылы), йәғни кагуандар[2] (лат. Dermoptera) — Көньяҡ-Көнсығыш Азияла осраған ағас плацентар һөтимәрҙәр отряды. Хәҙерге ваҡытта ни бары ике төр иҫәпләнә: малай тиреғанаты һәм филиппин тиреғанаты. Малаккала, Зонд һәм Филиппин утрауҙарындағы урмандарҙа йәшәй.

Ерҙә тиреғанаттар әкрен хәрәкәт итә. Планер һымаҡ осоуға яраҡлашҡандар, әммә әүҙем оса алмайҙар. Һикергәндә планер һымаҡ осоу алыҫлығы 140 метрға етә. Тиреғанаттар бөтә аяҡ-ҡулдарын, ҡойроғон һәм муйынын тоташтырған тығыҙ һәм йөнтәҫ тиреһе ярҙамында планер һымаҡ оса. Тире ярыһы алғы һәм артҡы аяҡтары араһында муйындан, ҡолаҡ артынан, кәүҙәһенең ян-яҡтарынан башлап ҡойроҡ осонда тамамланғанға тиклем һуҙылған.

Тиреғанаттың кәүҙә оҙонлоғо 36—43 см, ауырлығы 2 килограмға тиклем тәшкил итә. Башы бәләкәй, ҙур күҙле — улар бинокуляр күреү өсөн бик яҡшы яраҡлашҡан. Яланғас табандарында ҡыҫҡыс дискылар барлыҡҡа килтереүсе яҫы майҙансыҡтар бар. Һырҙар яҫы, ситкеләре тараҡ рәүешендә.

Тиреғанаттар ағастарҙың япраҡтары һәм емештәре менән туҡлана.

Хәҙерге ваҡытта дөйөм ҡабул ителгән классификацияға ярашлы, тиреғанаттар Dermoptera үҙ аллы отрядына инедерелгән, ул приматтар менән бергә Primatomorpha монофилет төркөмөнә инә[3].

Тиреғанаттар отрядында 2 хәҙерге заман төрө[4] һәм 5 ҡаҙылма ырыуҙар[5]:

  1. Русско-башкирский и башкирско-русский терминологический словарь по зоологии / Т Г Баишев. — Уфа, 1952.
  2. Соколов В. Е. Систематика млекопитающих. Том 1 (Отряды: однопроходных, сумчатых, насекомоядных, шерстокрылов, рукокрылых, приматов, неполнозубых, ящеров). — М.: Высшая школа, 1973. — С. 173. — 432 с.
  3. Flying lemurs are the closest relatives of primates.
  4. Ҡалып:Книга:Wozencraft, W. C.: Mammal Species of the World
  5. Ҡалып:PBDB (Тикшерелеү көнө: 12 февраль 2018).
  6. Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. 5391 назв. Млекопитающие. — М.: Русский язык, 1984. — С. 44. — 352 с. — 10 000 экз.
Викиһүҙлек логотипы
Викиһүҙлек логотипы
Викиһүҙлектә «шерстокрыл» мәҡәләһе бар
Викиһүҙлек логотипы
Викиһүҙлек логотипы
Викиһүҙлектә «кагуан» мәҡәләһе бар


Ҡалып:Современные отряды млекопитающих