«Японияны еңгән өсөн» миҙалы
| «Японияны еңгән өсөн» миҙалы | |
| Нигеҙләү датаһы | 30 сентябрь 1945 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 СССР |
| Юғарыраҡ дәрәжә | «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүгә ҡырҡ йыл» юбилей миҙалы |
| Түбәнерәк дәрәжә | «Будапештты алған өсөн» миҙалы |
| Нигеҙендәге текст | Указ Президиума ВС СССР от 30.09.1945 об учреждении медали „За победу над Японией“[d] |
| Барлыҡҡа килгән, эшләнгән | баҡыр иретмәһе[d] |
| Һүрәтләнгән объект | Сталин Иосиф Виссарионович |
 | |
| Һаны | 1 831 000 |
| Лауреаттар категорияһы | Категория:«Японияны еңгән өсөн» миҙалы менән наградланыусылар |
 «Японияны еңгән өсөн» миҙалы Викимилектә | |
«Японияны еңгән өсөн» миҙалы СССР Юғары Советы Президиумының 1945 йылдың 30 сентябрендәге Указына ярашлы булдырыла. Миҙал проекты авторы — рәссам М. Л. Лукина.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1945 йылдың август — сентябрендә Японияның Квантун армияһын тар-мар итеүҙә ҡатнашыусыларҙы бүләкләү өсөн СССР Юғары Советы Президиумының 1945 йылдың 30 сентябрендәге Указына ярашлы «Японияны еңгән өсөн» миҙалы булдырыла. Раҫлауҫа дүрт миҙал проекты тәҡдим ителә: рәссамдар М. Л. Лукина һәм А. И. Кузнецов (һәр береһе икешәр проект тәҡдим итә).
Лукинаның беренсе проектында И. В. Сталиндың уң профиле төшөрөлгән, уның тирәләй «ЗА ПОБЕДУ НАД ЯПОНИЕЙ» яҙыуы (өҫтән һәм һулда) һәм лавр ботағы (аҫтан һәм уңда). Уның икенсе проектында Сталиндың һул профиле, шулай уҡ аҫтан уратып «ЗА ПОБЕДУ НАД ЯПОНИЕЙ» яҙыуы, ә өҫтән ике лавр ботаҡтары, улар араһында биш осло йондоҙ урынлаштырылған. Ике проекттың да кире яғында — ике юлда "«2-IX 1945» яҙыуы, уның өҫтөндә — биш осло йондоҙ.
Кузнецовтың ике проектында ла Сталиндың һул профиле төшөрөлгән, беренсеһендә — фуражкаһыҙ, икенсеһендә — фуражкалы. Кире яғында 4 юлда «ЗА ПОБЕДУ НАД ЯПОНИЕЙ 1945» яҙыуы, уның өҫтөндә — биш осло йондоҙ урынлаштырылған.
Һөҙөмтәлә, ҡайһы бер үҙгәрештәр менән М. Л. Лукинаның беренсе проекты ҡабул ителә[1].
Миҙал тураһындағы Положение
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]«Японияны еңгән өсөн» миҙалы менән бүләкләнәләр:
- 1-се Алыҫ Көнсығыш, 2-се Алыҫ Көнсығыш һәм Байкал аръяғы фронттары, Тымыҡ океан флоты һәм Амур йылға флотилияһы составында япон империалистарына ҡаршы һуғыш хәрәкәттәрендә туранан-тураҡатнашҡан Ҡыҙыл армия, Хәрби-диңгеҙ флоты частары һәм берләшмәләре штаттағы составының бөтә хәрбиҙәре һәм ялланып эшләүсе кешеләре һәм НКВД ғәскәрҙәре;
- Алыҫ көнсығышта совет ғәскәрҙәренең хәрби ғәмәлдәрен тәьмин итеүҙә ҡатнашҡан НКО, НКВМФ һәм НКВД үҙәк идаралыҡтары хәрбиҙәре.
«Японияны еңгән өсөн» миҙалы күкрәктең һул яғында йөрөтөлә һәм башҡа СССР миҙалдары булған осраҡта «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүгә ҡырҡ йыл» юбилей миҙалынан һуң урынлаштырыла.
«Японияны еңгән өсөн» миҙалы кавалерҙары һуңынан 1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Еңеү иҫтәлегенә сығарылған юбилей миҙалдарына хоҡуҡлы булалар.
«Японияны еңгән өсөн» миҙалы менән наградланыусылаҙың дөйөм һаны 1 831 000 кеше тәшкил итә[2].
Миҙалдың тасуирламаһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]«Японияны еңгән өсөн» миҙалы баҡыр иретмәһенән яһала. Миҙалдың диаметры — 32 мм. Теүәл түңәрәк формала.
Миҙалдың алғы яғында — Советтар Союзы Генералиссимусы И. В. Сталиндың билгә тиклемге уң профиль һүрәте. Өҫкө өлөшөндә , миҙал әйләнәһенә — «ЗА ПОБЕДУ НАД ЯПОНИЕЙ» яҙыуы.
Миҙалдың кире яғында — ике юлда яҙылған «3 СЕНТЯБРЯ 1945» датаһы, уның өҫтөндә биш осло йондоҙ.
Миҙалдағы бөтә яҙыуҙар һәм һүрәттәр ҡабарынҡы итеп эшләнгән.
Миҙал биш мөйөшлө ҡалыпҡа элмәк һәм дүңгәләк ярҙамында тоташтырыла. Ҡалып 24 мм киңлегендәге ебәк муар таҫма менән уратылған. Таҫманың уртаһынан киң ҡыҙыл буй үтә, уның ике яғынан берешәр аҡ, ҡыҙыл буйҙар һәм берешәр тар ғына аҡ буй үтә. Таҫманың ситәре тар ғына һары төҫтәге буйҙар менән ҡаймаланған.
Иллюстрациялар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]-
Миҙалдың реверсы -
Миҙал танытмаһы
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Григорьев, 2005, с. 20
- ↑ Володин, Мерлай, 1997, с. 134
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Виктор Григорьев За победу над Японией // Санкт-Петербургский коллекционер. — 2005. — № 4 (34). — С. 22.
- Володин А. Н., Мерлай Н. М. Медали СССР. — СПб.: Печатный двор, 1997. — С. 134—135. — ISBN 5-7062-0111-0.
- Колесников Г. А., Рожков А. М. Ордена и медали СССР. — Мн.: Народная асвета, 1986. — С. 83—84.