Айырым танк батальоны

РККА танкылары парадта. Алда ҡулға төшөрөлгән Рено ФТ, артта һулдан — «Рено-русский» пушка һәм пулемет ҡоралы менән, 1924 йылдың 8 ноябре.

Айырым танк батальоны (французса Bataille — алыш, алыш, алыш) — айырым формирование (хәрби часть), донъяның күп илдәренең ҡораллы көстәрендә танк ғәскәрҙәренең тактик берәмеге.

СССР һәм Рәсәй

СССР Ҡораллы Көстәрендә һәм Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәрендә ғәмәлдәге (миҫал: Котовский исемендәге 123-сө айырым танк батальоны) һәм шартлы исеме (миҫал: 54321-се хәрби часть) бар. Айырым танк батальоны командирының даими категорияһы — подполковник.

Тарихы

РСФСР биләһендә айырым танк батальонына тап килгән беренсе танк берәмеге — Совет Украинаһының Халыҡ Комиссарҙары Советы ҡарамағындағы танк дивизияһы — Харьковта А. И. Селявкин тарафынан 1919 йылда Рәсәйҙең көньяғында Одесса янында союздаш экспедицион көстәрҙән баҫып алынған француз FT-17 танкыларынан ойошторола. Артабан СССР-ҙа беренсе танк ғәскәрҙәре РККА-ның танк эскадраһы итеп үҙгәртелә (1922 йылда «Лефортовская» тип атала), уның төп бронялы көсө инглизтәрҙең Mark V трофей танкылары була. Граждандар һуғышынан һуң, ҙур иҡтисади ҡыйынлыҡтарға ҡарамаҫтан, Совет Рәсәйе, хәрби эштә уларҙың мөһимлеген аңлап, танкылар төҙөү өсөн мөмкинлектәр эҙләй.

Г. Танк һәм бронялы частар
1) Танк частары. Ойошма үҙгәрмәй, әле лә 3 ротанан торған ауыр һәм еңел батальондар, бер батальонда 30 танк бар. Штат тәртибендәге үҙгәрештәр разведка һәм элемтә органдарын унификациялауға, тейешле ҡорамалдарҙың булмауы арҡаһында радиостанцияны бөтөрөүгә, состав бүлектәре структураһын аныҡлауға, личный составты һәм аттарҙы ҡыҫҡартыуға ҡайтып ҡала. Ауыр батальон һаны 707 кешенән һәм 75 аттан 692 кеше һәм 35 атҡа тиклем, еңел — 531 кешенән һәм 75 аттан 438 кешегә тиклем һәм 35 атҡа тиклем кәмей.

РККА ГУ начальнигы В. Н. Левичевтың СССР РВС рәйесе К. Е. Ворошиловҡа Ҡоро Ер һәм Хәрби-һауа көстәренең яңы әҙерләнгән хәрби ваҡыт штаттары тураһында докладынан, 1927 йылдың авгусы.

1930 йылдан СССР оборона сәнәғәте күпләп төрлө танктар сығара башлай, Ҡораллы Көстәрҙе механизациялау һәм моторлаштырыуға йүнәлеш алына. РККА подразделение һәм частарын механизациялау һәм моторлаштырыу саралары менән тулыландырыу мәсьәләләре ҡуйыла.

1932 йылда өс айырым танк батальоны булдырыла (территориаль нигеҙҙә төҙөлә), улар танк етештереү яйға һалынған сәнәғәт райондарында урынлаша.

1936 йыл башына дүрт механизацияланған корпус, алты айырым механизацияланған бригада, алты айырым танк полкы, ун биш механизацияланған кавалерия дивизияһы полкы, уҡсылар дивизияһында байтаҡ айырым танк батальондары һәм роталары булдырыла.

Сд составындағы айырым танк батальондары дошман оборонаһын өҙгәндә дивизияның уҡсылар частарын (полктарын) һәм берләшмәләрен көсәйтеү өсөн тәғәйенләнә. Сд штаты буйынса, 1939 йылдың көҙөнә, 20-нән 40-ҡа тиклем хәрби машаина була, һәм уның ике танк ротаһы булырға тейеш була: береһе Т-37 йәки Т-38 һәм береһе Т-26 йәки ХТ-26 пушкаһы. Улар йәйәүле ғәскәр менән бергә хәрәкәт итергә тейеш була һәм пехотаға туранан-тура ярҙам итеүсе танктар тип атала (ТНПП, хәҙерге БМП).

Бөйөк Ватан һуғышы башланыу менән, бронялы һәм танк сараларында ҙур юғалтыуҙар, уларҙы тиҙ тергеҙеү йәки уларҙы тулыландырыу мөмкин булмауы, СССР Ҡораллы Көстәре командованиеһын танктарҙы һаҡларға һәм уларҙы йәйәүле ғәскәрҙе ҡаплау маҡсатында, һөжүм итеүҙән, уҡсылар ғәскәрҙәренең тотороҡло оборонаһын арттырыу өсөн ҡулланырға мәжбүр итә.

1941 йылдың 1 декабренә ҡарата РККА-ла алтмыш һигеҙ айырым танк бригадаһы һәм утыҙ ете айырым танк батальоны була, улар башлыса пехотаға туранан-тура ярҙам итеү өсөн ҡулланыла. 1941 йыл шарттарында бындай ойошма мәжбүри була.

Һуңынан СССР-ҙың оборона мөмкинлектәре ҡыҫҡа ваҡыт эсендә танктар сығарыуҙы яйға һалырға һәм танк ғәскәрҙәре формированиеларын тәьмин итергә мөмкинлек бирә.

Әлеге ваҡытта танк ғәскәрҙәренең төп ойоштороу берәмектәре булып бригадалар һәм айырым танк батальоны тора, уның штат составына (вариант) инә:

• штаб;
• Идара итеү взводы(ву);
• Техник тәьминәт взводы (вто);
• матди тәьминәт взводы (вмо);
• медицина взводы (медв);
• Беренсе танк ротаһы (1 тр), Т-90;
• Икенсе танк ротаһы (2 тр), Т-90;
• Өсөнсө танк ротаһы (3 тр), Т-90;
• Мотоуҡсылар ротаһы (мср), БТР-80;
• Зенит ракета батареяһы (зрбатр), Тор;

Айырым танк батальонының (вариант) ойоштороу-штат структураһында хәрби машиналар һаны 93 дана.

Ҡабул ителгән ҡыҫҡартыуҙар

Ҡыҙыл Армияла, РККФ-ла, Совет Армияһында һәм Хәрби-Диңгеҙ Флотында ҡабул ителгән ҡыҫҡартыуҙар: отб — айырым танк батальоны; гв. отб — Айырым гвардия танк батальоны; оотб — айырым утлы танк батальоны оутб — айырым танк әҙерлеге батальоны; батальон № (1-се, 2-се, 3-сө, 4-се… ;

СССР-ҙың айырым танк батальондары

Атамаһы	Составында	Иҫкәрмә
7-се армияның айырым танк батальоны	7-се айырым армия	1942 йылдың 14 мартында 431-се айырым танк батальоны итеп үҙгәртелә
8-се армияның айырым танк батальоны	Приморье оператив төркөмө
23-сө армияның айырым танк батальоны
Ленинград фронтының айырым танк батальоны	Ленинград фронты
8-се айырым танк батальоны		1941 йылдың 24 авгусында 109-сы һәм 110-сы танк полктары нигеҙендә ойошторолған
41-се айырым танк батальоны
48-се айырым танк батальоны		1941 йылдың июль аҙағында Агалатов районында No 010/85 штаты буйынса Ленинград фронты составында ойошторола.
71-се айырым танк батальоны
85-се айырым танк батальоны
87-се айырым танк батальоны
103-сө айырым танк батальоны
<a href="./106-айырым танк батальоны" rel="mw:WikiLink" data-linkid="179" data-cx="{&quot;adapted&quot;:false,&quot;sourceTitle&quot;:{&quot;title&quot;:&quot;106-й отдельный танковый батальон&quot;,&quot;pageprops&quot;:{&quot;wikibase_item&quot;:&quot;Q4028286&quot;},&quot;pagelanguage&quot;:&quot;ru&quot;},&quot;targetFrom&quot;:&quot;mt&quot;}" class="cx-link" id="mwxA" title="106-айырым танк батальоны">106-сы айырым танк батальоны</a>	152-се танк бригадаһы
107 айырым танк батальоны	4-се армия
107-се айырым танк батальоны	8-се армия
107-се айырым танк батальоны	54-се армия
Карелия фронтының 107-се айырым танк батальоны
Ленинград фронтының 107-се айырым танк батальоны
110-сы айырым танк батальоны
112-се «А» айырым танк батальоны
112-се «Б» айырым танк батальоны
Төньяҡ-Көнбайыш фронттың 116-сы айырым танк батальоны
58-се танк бригадаһының 116-сы айырым танк батальоны
131-се айырым танк батальоны
287-се айырым танк батальоны
8-се уҡсылар бригадаһының 287-се айырым танк батальоны
363-сө айырым танк батальоны
429-сы айырым танк батальоны
431-се айырым танк батальоны	7-се айырым армия	1942 й. 14 мартына тиклем — 7-се армияның Айырым танк батальоны, 1944 й. 6 майында 92-се айырым танк полкын ойоштороуға йүнәлтелә.

Галерея

• 
  Ҡулға төшөрөлгән француз Рено ФT танкыһы менән Халыҡ комиссарҙары Советының бронетанк дивизионы.
• 
  Т-26 пехота ярҙамсы танк подразделениеһы, 1939 йыл.
• 
  Л-11], 1941 йылдың Т-34 моделе[Ф-34].
• 
  Т-14 «Армата». төп танк. 2015 йылдың 9 майы.

Әҙәбиәт

• Доклад начальника ГУ РККА В. Н. Левичева председателю РВС СССР К. Е. Ворошилову о вновь разработанных штатах военного времени строевых частей Сухопутных и Военно-воздушных сил, август 1927 года.
• Мартель, «Первые пятнадцать лет механизации британской армии», Военгиз, 1931 год;
• Пакенгем-Уолш, «Тактика английской армии», Военгиз, 1931 год;
• «Преодоление заграждений мото-механизированными частями», Военгиз, 1932 год;
• Постановление № 71сс/о Совета Труда и Обороны «О системе танкового вооружения РККА», 13 августа 1933 г. Москва, Кремль;
• Кохенгаузен, «Вождение войск», Военгиз, 1933 год;
• Фулер, « 0перации механизированных сил», Военгиз, 1933 год;
• Фуллер, «Сто проблем механизации», изд. ЛБТКУКС, 1933 год;
• Тау, «Моторизация и механизация армий и война», Военгиз, 1933 год;
• Большая советская энциклопедия (БСЭ), Третье издание, выпущенной издательством «Советская энциклопедия» в 1969—1978 годах в 30-ти томах;
• Краснознамённый Киевский, Очерки истории Краснознамённого Киевского военного округа (1919—1979), Издание второе, исправленное и дополненное, Киев, издательство политической литературы Украины, 1979 год;
• «К-22» — Линейный крейсер / [под общ. ред. Н. В. Огаркова]. — М. : Военное изд-во М-ва обороны СССР, 1979. — 654 с. — (Совет хәрби энциклопедияһы : [в 8 т.]; vol. 1976—1980, вып. 4).

• • Советские Вооружённые Силы. История строительства. Москва (М.), Воениздат, 1978 год;
  • Военный энциклопедический словарь (ВЭС), М., Воениздат, 1984 год, 863 стр. с иллюстрациями, 30 листов (ил.);
  • А. А. Бабаков, Вооруженные Силы СССР после войны (1945—1986 годов). История строительства. М., Воениздат, 1987 год;
  • Словарь военных терминов, М.., Воениздат, Сост. А. М. Плехов, С. Г. Шапкин, 1988 год;
  • Г. К. Жуков, Воспоминания и размышления, В трёх томах. Десятое издание, дополненное по рукописи автора. Издательство «Новости». Москва, 1990 год;
  • Под редакцией: В. А. Золотарева, В. В. Марущенко, С. С. Автюшина. Во имя России: Российское государство, армия и воинское воспитание. — М.: "Русь-РКБ", 1999. — С. 336 + вкл.. — ISBN 5-86273-020-6.
  • Большой Энциклопедический словарь, 2000 год;
  • Мельтюхов М. И. Упущенный шанс Сталина. Советский Союз и борьба за Европу: 1939—1941. — М.: Вече, 2000.
  • В. Жилин, Организационное строительство Вооруженных Сил: История и современность, М., 2002 год;
  • Военная история, Учебник для ввузов Минобороны России, М., 2006 год;
  • Михаил Барятинский, Советские танки в бою. От Т-26 до ИС-2;
  • А. В. Исаев, Краткий курс истории ВОВ, Наступление маршала Шапошникова, Часть III. Крушение надежд;
  • Мельтюхов, Михаил Иванович. Освободительный поход Сталина. М., Яуза, Эксмо, 2006. ISBN 5-699-17275-0;
  • Танковый марш.

Һылтанмалар

• • Танковый фронт. Сайт о бронетанковых войсках Второй мировой войны.
  • Исаев, Алексей Валерьевич. Краткий курс истории ВОВ. Наступление маршала Шапошникова. Часть III. Крушение надежд
  • Танковые войска в структуре Вооруженных Сил России.
  • Советские танковые батальоны Великой Отечественной войны на сайте Танковый фронт.
  • Перечень № 29 бронетанковых частей и подразделений (отдельных батальонов, дивизионов, рот и бронепоездов), входивших в состав действующей армии в годы Великой Отечественной войны (1941—1945).