Варкаус

Варкаус
	Варкаус
	Герб
Нигеҙләү датаһы	1929
Рәсми тел	Фин теле
Дәүләт	Финляндия
Административ-территориаль берәмек	Северное Саво[d]
Закондар сығарыу органы	Varkaus City Council[d]
Халыҡ һаны	21 155 кеше (31 декабрь 2017)
Сәғәт бүлкәте	UTC+2:00[d] һәм UTC+3:00[d]
Туғандаш ҡала	Залаэгерсег, Петрозаводск, Рюссельсхайм[d], Пирна, Луань[d], Наксков[d], Рьюкан[d] һәм Сандвикен[d]
Сиктәш	Хейнявеси[d], Йоройнен[d], Леппявирта[d], Рантасалми[d] һәм Савонлинна
Тәртип буйынса иртәрәк килеүсе	Kangaslampi[d]
Майҙаны	524,49 км²,; 524,48 км² (1 ғинуар 2023),; 385,62 км² (1 ғинуар 2023),; 138,86 км² (1 ғинуар 2023)
Рәсми сайт	varkaus.fi
Элементтың күренеше өсөн категория	Category:Views of Varkaus[d]
	Варкаус Викимилектә

Варкаус (фин. Varkaus) — Финляндияның көнсығыш һәм үҙәк өлөшөндәге сәнәғәт ҡалаһы һәм муниципалитеты,Төньяҡ Саво провинцияһында урынлашҡан. Муниципалитеттың майҙаны 524,55 км², шуның 138,47 км² һыу өҫтө биләй^[7].

Халыҡ[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Муниципалитеттың халҡы 2014 йылда халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса — 23 569 кеше^[8]. Халыҡ тығыҙлығы — 44,9 кеше/км². Рәсми теле— фин, 98,2 % халыҡтың туған теле. Халыҡтың 0,2%-ы. теле — швед теле һәм 1,6%-ның — башҡа телдәр. Кесе йәштәге кешеләт 15 йәшкә тиклем 14,8 %; 65 йәштән өлкән кешеләр — 20,5 % тәшкил итә.

Тарихы һәм географияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Варкаус Саймаа күленең муйынында урынлашҡан, шул уҡ исемдәге канал ҡала аша үтә. Ул шулай уҡ Финляндиялағы граждандар һуғышында мөһим роль уйнай : 1918 йылда ҡала Ҡыҙыл армия тарафынан баҫып алына, ләкин бикле ауыл хужалығы ерендә тороуы арҡаһында Аҡ гвардияға күсә. А. Альстром целлюлоза-ҡағыҙ комбинаты барлыҡҡа килгәс, 1929 йылда Варкаус сауҙа ҡалаһы булып таныла һәм 1962 йылда үҙенең уставын ала. Ҡала күп фин халҡы өсөн иң популяр ял итеү урыны булып тора, уларҙың күбеһе Саймаа күл системаһында сәйәхәт ҡыла

Исеме varkaus фин теленән «ҡыҙ урлау» тип тәржемә ителә, әммә был мөнәсәбәттәр ҡалаға ҡарамай. Иҫке фин телддә шул уҡ һүҙ муйын тигәнде аңлата, һәм ысынлап та ҡалакүл муйынында урынлашҡан^{[<span style="" title="не указан источник на утверждение (7 февраля 2014)">1873 сығанағы көн күрһәтелмәгән</span>]}.

Иҡтисад[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Варкауста Enso Stora Oy урман сәнәғәте компанияһының бүлексәһе урынлашҡан. Был целлюлоза һәм ҡағыҙ етештереү комбинатында туранан-тура 450 тирәһе кешене эш менән тәьмин ителгән, ә ситләтеп — 1500 самаһы кеше тағы ла эшләй. Төбәктең энергетика өлкәһе сәнәғәтендә 2000 самаһы кешене эш менән тәьмин итеүсе кластер булдырылған^{[<span style="" title="не указан источник на утверждение (27 августа 2017)">сығанаҡ 576 көн күрһәтелмәгән</span>]}.