Эстәлеккә күсергә

Индигирка

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Индигирка
саха Индигиир
Характеристика
Оҙонлоғо 1726 км
Бассейн 360 000 км²
Һыу сығымы 1570 м³/с
Һыу ағымы
Инеше
 · Урынлашыуы Халкан һырты
 · Бейеклеге ≈792 м
 · Координаталар 63°06′41″ с. ш. 144°11′07″ в. д.HGЯO
Тамағы Көнсығыш Себер диңгеҙе
 · Бейеклеге 0 м
 · Координаталар 71°26′44″ с. ш. 150°51′39″ в. д.HGЯO
Урынлашыуы
Һыу бассейны Көнсығыш Себер диңгеҙе

Ил Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы
Регион Якутия
РДҺР 18050000112117700035295
Индигирка (Якутия)
Точка
инеше
Точка
тамағы
Индигирка Викимилектә

Индиги́рка (саха Индигиир) — Саха Республикаһының төньяҡ-көнсығышындағы йылға.

Гидроним нигеҙендә эвен ырыу атамаһы ята: индигир — «инди ырыуы кешеләре» (-гир эвен телендә күплек суффиксы)[1]. XVII быуат урыҫ документтарында Индигерь, Индигирь, шулай уҡ Көнбайыш Колыма тип аталған[2].

Усть-Нера янында

Оҙонлоғо — 1726 км, бассейн майҙаны — 360 мең км². Тамағында йыллыҡ һыу сығымы 58,3 км³ тәшкил итә.

Халкан һыртының төньяҡ битләүҙәрендә башланған Туора-Юрях (Хастах, Халкан йәғни Калкан —  251 км)[3] һәм Тарын-Юрях (63 км)[4] йылғаларының ҡушылыуы һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә. Индигирка һәм Туора-Юрях йылғаларының дөйөм оҙонлоғо 1977 км тәшкил итә[3][5][6]. Үрге ағымында Инигирка йылғаһы Оймякон таулығында, төньяҡ-көнбайышҡа табан аға, артабан төньяҡҡа боролоп Черский һыртын киҫеп үтә. Һуңынан йылға уйһыулы тигеҙлек буйлап аға. Тамағынан 130 км алыҫлыҡта Индигирка дельта (майҙаны 5500 км²) барлыҡҡа килтереп тармаҡтарға бүленә. Көнсығыш Себер диңгеҙенә ҡоя.

Төп ҡушылдыҡтары: һулдан — Куйдусун, Кюэнте, Эльги, Селеннях, Уяндина, Аллаиха, Бёрёлёх; уңдан — Нера, Мома, Бадяриха.

Йылға буйындағы иң ҙур тораҡ пункттар: Оймякон, Усть-Нера, Хонуу, Белая Гора, Чокурдах.

Мома тамағынан алып суднолар йөрөшлө (1134 км). Төп пристандәре: Хонуу, Дружина, Чокурдах, Табор. Индигирка бассейнында алтын ятҡылыҡтары күп. Балыҡ тотоу кәсебе үҫешкән.

  1. Индигирка
  2. Справочный энциклопедический словарь. — Санкт-Петербург, 1847. — Т. 5. — С. 105.
  3. 3,0 3,1 Государственный водный реестр: Хастах (Торо-Юрях, Туора-Юрях, Калкан). государственного водного реестра. Архивировано 5 ғинуар 2013 года.
  4. Государственный водный реестр: Тарын-Юрях). государственного водного реестра. Архивировано 5 ғинуар 2013 года.
  5. Большие реки России 2010 йыл 21 сентябрь архивланған.
  6. Государственный водный реестр: Индигирка. государственного водного реестра. Архивировано 5 ғинуар 2013 года.
  • Рудич К. Н. Горы и ущелья Индигирки / Академия наук СССР. — М.: Наука, 1973. — 96 с. — (Настоящее и будущее Земли и человечества). — 22 000 экз. (обл.)
  • Рудич К. Н. Река, разбудившая горы / Академия наук СССР. — М.: Наука, 1977. — 160 с. — (Научно-популярная серия). — 34 700 экз. (обл.)
  • Панков А. С. Оймяконский меридиан. — М.: Мысль, 1979. — 176 с.
  • Чикачёв А. Г. Русские на Индигирке: Историко-этнографический очерк / Отв. ред. д-р филол. наук А. И. Фёдоров; Рецензенты: д-р ист. наук Н. А. Миненко, кандидаты ист. наук Ф. Ф. Болонев, Ф. И. Зыков. Институт истории, филологии и философии; Сибирское отделение АН СССР.. — Новосибирск: Наука, Сибирское отд-ние, 1990. — 192 с. — (Страницы истории нашей Родины). — 25 000 экз. — ISBN 5-02-029623-6. (обл.)

Топографик карталар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
устье р. Гусиная
R-55-V,VI
полярн. ст. Новая Деревня
R-56-I,II
Полярное
R-55-XI,XII
Чокурдах
R-55-XV,XVI
Ойотунг
R-55-XVII,XVIII
Нычалах
R-55-XXI,XXII
Полуосный
R-55-XXVII,XXVIII
Абый
R-55-XXXI,XXXII
Белая Гора
R-55-XXXIII,XXXIV
Q-54-V,VI
Q-55-I,II
Q-54-XI,XII
Q-54-XVII,XVIII
Q-54-XXIII,XXIV
Q-54-XXIX,XXX
Q-54-XXXV,XXXVI


Был гидрология буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ