Лилина Мария Петровна
| Лилина Мария Петровна | |
| рус. Мария Петровна Перево́щикова | |
 | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Рәсәй империяһы.svg){kind=small} СССР |
| Псевдоним | Лилина |
| Тыуған көнө | 21 июнь (3 июль) 1866 |
| Тыуған урыны | Мәскәү, Рәсәй империяһы[1] |
| Вафат булған көнө | 24 август 1943[1][2] (77 йәш) |
| Вафат булған урыны | Мәскәү, РСФСР, СССР[1] |
| Ерләнгән урыны | Новодевичье зыяраты[d] |
| Хәләл ефете | Станиславский Константин Сергеевич |
| Һөнәр төрө | актёр |
| Эш урыны | Мәскәү Художество театры |
| Уҡыу йорто | Мәскәү Изге Екатерина ордены училищеһы |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
   |
 Лилина Мария Петровна Викимилектә | |
Лилина Мария Петровна (3 июль 1866 йыл, Мәскәү, Рәсәй империяһы — 24 август 1943 йыл, шунда уҡ, СССР; ире буйынса — Алексеева) — СССР һәм Рәсәй театр актеры, МХТ артисы. РСФСР-ҙың халыҡ артисы (16.01.1933). К. С. Станиславскийҙың ҡатыны.
Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Лилина Мария нотариус ғаиләһендә тыуған. Иртә йәтим ҡала һәм Екатеринина институтында тәрбиәләнә.
Екатеринина институты ҡағиҙәләрен боҙоп, «Әҙәбиәт һәм сәнғәт йәмғиәте» спектаклдәрендә ҡатнаша, унда уйнаған ролдәре:
— «Баловень», В. А. Крылов— Таня
— «Жорж Данден», Мольер — Клодин
— «Коварство и любовь», Ф. Шиллер — Луиза
— «Плоды просвещения», Л. Н. Толстой — Таня.
1889 йылда Мария Лилина Константин Сергеевич Станиславскийға кейәүгә сыға; 1898 йылда ул төҙөгән Художество театры труппаһына инә, Мәскәү Художество театрының алдынғы артистарының береһенә әүерелә. А. П. Чехов, уның «Чайка»һында Маша ролен, "Дядя Ваня"ла Соняны, «Три сестры» спектаклендә Наташаны һәм "Вишневый сад"та Аняны уйнаған Лилинаның талантын юғары баһалай. В. И. Качалов үҙенең ижадын таратҡаны өсөн Лилинаны бик юғары баһалай[3].
М. П. Лилина һуңғы тапҡыр 1941 йылдың 11 октябрендә Л. Н. Толстойҙың «Анна Каренина» романы буйынса спектаклдә МХАТ сәхнәһенә сыға.
Станиславский вафат булғандан һуң, ул нигеҙ һалған Опера -драма студияһы менән етәкселек итә.
Художество театрындағы ролдәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- 1898 — «Чайка» А. П. Чехова — Маша
- 1899 — «Гедда Габлер» Х. Ибсена — Тея Эльфштедт
- 1900 — «Снегурочка» А. Н. Островского — Снегурочка
- 1900 — «Дядя Ваня» А. П. Чехова — Соня
- 1901 — «Три сестры» А. П. Чехова — Наташа
- 1901 — «Микаэль Крамер» Г. Гауптмана — Лиза Бенш
- 1903 — «Столпы общества» Х. Ибсена — Бетти
- 1904 — «Вишневый сад» А. П. Чехова — Аня
- 1905 — «Блудный сын» С. А. Найденова — Надежда Михайловна
- 1906 — «Горе от ума» А. С. Грибоедова — Лиза
- 1907 — «Драма жизни» К. Гамсуна — госпожа Карено
- 1907 — «Жизнь Человека» Л. Н. Андреева — гостья
- 1907 — «Стены» С. А. Найденова — Матрена
- 1909 — «У царских врат» К. Гамсуна — Элина
- 1911 — «Вишневый сад» А. П. Чехова — Варя
- 1911 — «Живой труп» Л. Н. Толстого — Анна Дмитриевна Каренина
- 1912 — «Провинциалка» И. С. Тургенева — Дарья Ивановна
- 1912 — «Где тонко, там и рвется» И. С. Тургенева — Вера Николаевна
- 1913 — «Николай Ставрогин» по роману «Бесы» Ф. М. Достоевского — хромоножка
- 1913 — «Мнимый больной» Ж.-Б. Мольера — Туанетта
- 1921 — «Ревизор» Н. В. Гоголя — Анна Андреевна
- 1924 — «На всякого мудреца довольно простоты» А. Н. Островского — Турусина
- 1925 — «Горе от ума» А. С. Грибоедова — Хлёстова
- 1927 — «Бронепоезд 14-69» Вс. В. Иванова — Надежда Львовна
- 1928 — «Растратчики» В. П. Катаева — Янина
- 1931/32 — «Дядюшкин сон» по Ф. М. Достоевскому — Карпухина
- 1934/1935 — «Вишневый сад» А. П. Чехова — горничная
- 193? — «Мёртвые души» по Н. В. Гоголю — Коробочка
- 1937 — «Анна Каренина» по Л. Н. Толстому — графиня Вронская
Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- РСФСР-ҙың халыҡ артисы (16.01.1933)
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған артисы (26.10.1923)
- Ленин ордены (27.10.1938)
- Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (03.05.1937)
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Мария Петровна Лилина. [Сб. материалов]. М.: ВТО, 1960. — 304 с.
- Виленкин В. Я. М. П. Лилина // Ежегодник МХАТ. 1943. М., 1945.
- Мастера МХАТ. М—Л., 1939.
- Станиславский К. С. Моя жизнь в искусстве.
- Волков Н. Д. Театральные портреты. М., 1969.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Лилина Мария Петровна // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Marija Petrowna Lilina // Энциклопедия Брокгауз (нем.)
- ↑ Шверубович В. В. О людях, о театре и о себе. — М.: Искусство, 1976. — 431 с.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Лилина Мария Петровна // Энциклопедия «Кругосвет». Лилина Мария Петровна // Энциклопедия «Кругосвет».
- М. П. Лилина на сайте МХТ
- Игнатьева М. Станиславский и Лилина: история отношений // Станиславский. 2007. № 4, 5. — [http://stanislavsky.ng.ru/archive/print/606(недоступная ссылка)