3 июль
| 3 июль | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 3 июль Викимилектә | |
3 июль — григориан стиле буйынса йылдың 184-се (кәбисә йылында 185-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 181 көн ҡала.
| ← июль → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шб | Йш |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
| 2025 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Ер: Полиэтилен пакеттарҙан баш тартыу көнө.
- Йәшерен дуҫлыҡ көнө.
- Кондиционерға рәхмәт әйтеү көнө.
Милли
Беларусь: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Ҡаҙағстан: Думбыра көнө.
Мьянма: Ҡатын-ҡыҙҙар көнө.
Рәсәй Федерацияһы: Достоевский көнө.
Сингапур: Йәштәр көнө.
Төбәк байрамдары
Алтай Республикаһы: Республика ойошторолған көн.
Хаҡас Республикаһы: Республика ойошторолған көн.- Калининград өлкәһе: Калининград ҡалаһы көнө.
Һөнәри
Аргентина: Дикторҙар көнө.
- Биоинженерҙар көнө.
- Беларусь: Һыу транспорты хеҙмәткәрҙәре көнө.
Ҡырғыҙстан: Медицина хеҙмәткәрҙәре көнө.- Рәсәй Федерацияһы: Юл хәрәкәте хәүефһеҙлеге дәүләт инспекцияһы хеҙмәткәрҙәре көнө.
- 1928: АҠШ-та донъялағы тәүге телевизорҙар һатыуға сығарыла.
- 1936: СССР Халыҡ Комиссарҙары Советы ҡарары менән Дәүләт автомобиль инспекцияһы (ГАИ) ойошторола.
тулы исемлек
- 1973: Европала хәүефһеҙлек һәм хеҙмәттәшлек буйынса ойошма эшләй башлай.
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Патраков Александр Фёдорович (1910—15.07.1943), Бөйөк Ватан һуғышында батырҙарса һәләк булған яугир, уҡсылар дивизияһы айырым сапер батальонының взвод командиры, кесе лейтенант. Советтар Союзы Геройы (1943, үлгәндән һуң).
- Светлана Панасенко (1945), журналистика ветераны, яҙыусы. 1977—2007 йылдарҙа Башҡорт дәүләт педагогия институты һәм М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университетының «Аудитория» күп тиражлы гәзите мөхәррире. 1972 йылдан СССР Журналистар союзы, 2017 йылдан Рәсәй Яҙыусылар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (1999). Сығышы менән хәҙерге Һарытау ҡалаһынан.
тулы исемлек
- Гвоздик Татьяна Анатольевна (1960), Архангел районы хакимиәте мәҙәниәт бүлегенең элекке етәксеһе, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Пробер Вадим Абрамович (1951), хеҙмәт алдынғыһы. Өфө приборҙар эшләү производство берекмәһенең төҙәтеү-эксплуатация бүлеге начальнигы. 2-се дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры.
- Дубинский Леонид Шулимович (1956), архитектор. 1989 йылдан Өфөләге хәҙерге «Архпроект» йәмғиәтенең баш проект архитекторы, 1992 йылдан — оҫтахана начальнигы. 1985 йылдан СССР Архитекторҙар союзы ағзаһы. Рәсәй Федерацияһының (2010) һәм Башҡортостан Республикаһының (1993) атҡаҙанған архитекторы. Сығышы менән Могилёв-Подольский ҡалаһынан.
тулы исемлек
- Чипенко Сергей Геннадиевич (1961), пианист, композитор. 1984 йылдан хәҙерге Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институты, 1986 йылдан — Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы. 1992 йылдан Мәскәүҙә, 2012 йылдан АҠШ-тың Лос-Анджелес ҡалаһында йәшәй һәм эшләй. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған артисы (2002). Сығышы менән Стәрлетамаҡ ҡалаһынан.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Яфаев Шәрифйән Хажиәхмәт улы (1927—26.10.2015), водитель. 1957—1993 йылдарҙа «Башнефть» берекмәһенең Дүртөйлөләге 1-се технологик транспорт идаралығы водителе. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Бүздәк районы Иҫке Бүздәк ауылынан.
- Ғайсина Зөлфиә Шәрифйән ҡыҙы (1942), китапханасы. 1976—2004 йылдарҙа хәҙерге Дүртөйлө үҙәкләштерелгән китапхана системаһы директоры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1987). Сығышы менән ошо райондың Иҫке Уртай ауылынан.
тулы исемлек
- Ғәтиәтуллин Тимерзаһит Ғәтиәтулла улы (1942), механизатор. 1962—2003 йылдарҙа Дүртөйлө районы «Маяҡ» колхозы тракторсыһы. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1986). Сығышы менән ошо райондың Солтанбәк ауылынан.
- Йәмәлиев Альберт Мәғсүм улы (1942—1.09.2017), үҫемлектәр физиологы-ғалим. 1994 йылдан Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институтының үҫемлектәрҙе һаҡлау лаборатоияһы мөдире. Биология фәндәре докторы (1990). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2002). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Бүздәк районы Сәүәҙебаш ауылынан.
- Исмәғилева Асия Фәхретдин ҡыҙы (1952), ветеринария табибы-ғалим. 1988 йылдан СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалы Органик химия институтының өлкән ғилми хеҙмәткәре. 1997 йылдан Башҡорт дәүләт аграр университеты уҡытыусыһы, 2012 йылға тиклем эске йоғошһоҙ ауырыуҙар, клиник диагностикалау һәм фармакология кафедраһы мөдире. Биология фәндәре докторы (1997), профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2004).
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Ғирфанов Солтан Ғирфан улы (1913—31.03.1989), агроном, ауыл хужалығы һәм урындағы башҡарма орган хеҙмәткәре. 1946—1949 йылдарҙа Ҡыйғы районы Киров исемендәге колхоздың йылҡы фермаһы мөдире, 1949 йылдан — колхоз рәйесе, 1954 йылдан «Ҡыҙыл Урал колхозы агрономы, 1966—1971 йылдарҙа Йыланлы ауыл советы рәйесе. Совет-фин һәм Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1948), 3‑сө дәрәжә Дан ордены кавалеры (1943). Сығышы менән Йыланлы ауылынан.
- Исмәғилев Ғәләү Сиражетдин улы (1918—16.03.1995), философ-ғалим, партия органдары хеҙмәткәре, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1942 йылдан ВКП(б)-ның Ауырғазы район комитеты, 1944—1950 йылдарҙа Башҡортостан өлкә комитеты хеҙмәткәре; 1954 йылдан Өфө авиация институтының марксизм-ленинизм кафедраһы мөдире, 1956 йылдан — Өфө юғары партия мәктәбенең, 1960 йылдан — Башҡорт дәүләт университеты, 1971—1983 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институтының философия кафедраһы мөдире. Философия фәндәре кандидаты (1955). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1977), 1-се дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм Ҡыҙыл Йондоҙ (1945) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Ауырғазы районының Балыҡлыкүл ауылынан.
тулы исемлек
- Мырҙабулатов Салауат Барый улы (1928—25.02.2002), малсы, йәмәғәтсе. Баймаҡ районының элекке һарыҡ көтөүсеһе. СССР-ҙың алтынсы саҡырылыш (1962—1966) Юғары Советы депутаты. Башҡорт АССР-ының иң яҡшы һарыҡ көтөүсеһе (1956). «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1966). Сығышы менән ошо райондың Мырҙабулат ауылынан.
- Ҡоҙабаев Айҙар Сәйфулла улы (1933), педагог. 1951 йылдан (өҙөклөк менән) Хәйбулла районы мәктәптәре уҡытыусыһы, директоры; 1962 йылдан район мәғариф бүлеге инспекторы, 1967—1971 йылдарҙа — мөдире; 1990—1998 йылдарҙа Аҡъярҙағы 110-сы һөнәри училище уҡытыусыһы. РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1981). Сығышы менән Аҡъяр ауылынан.
- Дауытов Әғләм Хәсән улы (1933), нефтсе, партия органдары хеҙмәткәре. 1956—1994 йылдарҙа «Ишембайнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығының быраулаусы ярҙамсыһы, быраулаусыһы, скважиналарҙы ер аҫтында ремонтлау цехының өлкән инженеры, мастеры, НГДУ-ның участка начальнигы, нефть промыслаһы мөдире, партком секретары, цех начальнигы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған нефтсеһе, «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Учалы районынан.
- Исламов Йонос Мулланур улы (1938), инженер, ауыл хужалығы, комсомол, партия һәм именлек органдары хеҙмәткәре. 1967 йылдан ВЛКСМ-дың Ҡалтасы район комитетының беренсе секретары, 1970 йылдан КПСС район комитеты инструкторы, ойоштороу бүлеге мөдире; 1972 йылдан КПСС-тың Краснокама район комитетының икенсе секретары; 1975—1992 йылдарҙа дәүләт именлеге органдары хеҙмәткәре, полковник (1986). Почёт ордены кавалеры (1989). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Ҡалтасы районының Яңы Әшит ауылынан.
- Әхмәтов Хәмзә Рәис улы (1958—13.10.2007), муниципаль орган хеҙмәткәре. 2000—2007 йылдарҙа Ҡырмыҫҡалы районы хакимиәте башлығы. Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты.
- Лукьянцева Ирина Александровна (1968), инженер. 1990 йылдан Салауат химия заводы хеҙмәткәре. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған химигы (2011). Сығышы менән ошо ҡаланан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Байтирәкова Ләлә Сафа ҡыҙы (1924—31.07.2006), ғалим-офтальмолог. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Медицина фәндәре докторы (1975). СССР-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1980).
- Торомтаев Йәүҙәт Мифтах улы (1949), юрист, 2000–2002 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы прокуроры. Юстицияның III класлы дәүләт советнигы. Рәсәй прокуратураһының почётлы хеҙмәткәре, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Хәйбулла районы Утарбай ауылынан.
Дөйөм исемлек
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- 1962: Том Круз, АҠШ актёры, режиссёр, продюсер, сценарист.
- 1845: Фёдор Дубасов, Рәсәй империяһының дәүләт һәм хәрби-диңгеҙ флоты эшмәкәре, генерал-адъютант, адмирал.
тулы исемлек
- 1850: Альфредо Кейль, Португалия композиторы, илдең дәүләт гимны авторы, сығышы менән Германиянан.
- 1875: Фердинанд Зауэрбрух, Германия хирургы, күкрәк хирургияһына нигеҙ һалыусыларҙың береһе.
- 1895: Марк Рейзен, йырсы, Ҙур театр солисы, СССР-ҙың халыҡ артисы (1937).
- 1900: Алессандро Блазетти, Италия кинорежиссёры.
- 1900: Маргарита Рудомино, СССР-ҙың китапхана белгесе, хәҙер уның исемен йөрөткән Сит ил әҙәбиәте китапханаһына нигеҙ һалыусы һәм уның беренсе етәксеһе.
- 1920: Николай Месяцев, дәүләт эшмәкәре, 1964—1970 йылдарҙа СССР-ҙың Телевидение һәм радиотапшырыуҙар буйынса дәүләт комитеты рәйесе.
- 1924: Владимир Богомолов, СССР һәм Рәсәй яҙыусыһы.
- 1925: Марк Орлов, СССР һәм Рәсәй кинорежиссёры, сценарист.
- 1925: Анатолий Эфрос, СССР-ҙың театр һәм кино режиссёры, педагог.
- 1935: Харрисон Шмитт, Америка астронавы.
- 1955: Ирина Моисеева, СССР фигуристкаһы, боҙҙа бейеү буйынса ике тапҡыр донъя һәм ике тапҡыр Европа чемпионы.
- 1960: Винс Кларк, Британия музыканты, йырҙар авторы.
- 1960: Хокан Лооб, Швеция хоккейсыһы, олимпия һәм ике тапҡыр донъя чемпионы.
- 1965: Конни Нильсен, Дания актрисаһы.
- 1970: Сергей Бадюк, СССР һәм Рәсәй актёры, спортсы, йәмәғәтсе.
- 1970: Теему Селянне, Финляндия хоккейсыһы.
- 1980: Лиза Оливия Манн, АҠШ-тың кино актрисаһы.
- 1883: Франц Кафка, немец телле яҙыусы, чех философы.
- 2016: Суфиян Поварисов, Башҡортостандың халыҡ яҙыусыһы (2011), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
