10 август
| 10 август | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 10 август Викимилектә | |
10 август — григориан стиле буйынса йылдың 222-се (кәбисә йылында 223-сө) көнө. Йыл аҙағына тиклем 143 көн ҡала.
| ← август → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
| 2023 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Ер: Каллиграфия (матур яҙыу) көнө.
- Влогинг (видеороликтар ярҙамында мәғлүәмәт тапшырыу) көнө.
- Биодизель яғыулыҡ көнө.
- Арыҫлан көнө.
Милли
Һөнәри
Тарихи ваҡиғалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1500: Португалияның диңгеҙ сәйәхәтсеһе Диогу Диаш Мадагаскар утрауын аса.
- 1905: Францияның Булонь-сюр-Мер ҡалаһында эсперантсыларҙың беренсе Бөтә донъя конгресы үтә.
Был көндө тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Ляшко Вениамин Иванович (1925—18.07.1980), СССР-ҙың хәрби эшмәкәре, генерал-лейтенант. 1972—1980 йылдарҙа Киев Юғары дөйөм ғәскәри команда училищеһы начальнигы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Ҡыҙыл Байраҡ, Ҡыҙыл Йондоҙ, I һәм II дәрәжә Ватан һуғышы һәм III дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Ватанға хеҙмәте өсөн» ордендары кавалеры.
- Ҡотлобаев Айҙар Сәми улы (1935), ауыл хужалығы ветераны, Ейәнсура районы «Инәк» совхозының элекке агрономы, Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған агрономы, «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры. Сығышы менән ошо райондан.
- Балғазин Илдус Әли улы (1940), ғалим-агроном-иҡтисадсы, 2002 йылдан Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәте ҡарамағындағы Финанс университеты уҡытыусыһы. Иҡтисад фәндәре кандидаты (1988), доцент. Башҡортостандың атҡаҙанған иҡтисадсыһы.
- Суботина Мария Петровна (1940—9.05.2004), малсылыҡ алдынғыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1995). Мәсетле район Советы депутаты. Сығышы менән хәҙерге Силәбе өлкәһенең Наҙы-Петровск районы Шәмәхә ауылынан.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Маслов Михаил Дмитриевич (1911—14.01.1973), ғалим-географ. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1939 йылдан К. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт педагогия институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән, 1950 йылғаса (өҙөклөк менән) директор урынбаҫары, 1953—1969 йылдарҙа иҡтисади география кафедраһы мөдире. География фәндәре кандидаты (1953). РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1954). Ике 1-се (1944, 1945) һәм 2-се (1945) дәрәжә Ватан һуғышы ордендары кавалеры. Сығышы менән Бәләбәй ҡалаһынан.
- Дашков Заһит Камал улы (1926—16.04.1991), ауыл хужалығы эшмәкәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1959—1978 йылдарҙа Кушнаренко районы Фрунзе исемендәге колхоз рәйесе, 1979—1986 йылдарҙа «Кушнаренко» совхозының директор урынбаҫары. Ленин, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ, 2-се дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм ике «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры. Сығышы менән ошо райондың Баҡай ауылынан.
- Степаненко Екатерина Игнатьевна (1931—31.07.2011), педагогик хеҙмәт алдынғыһы. 1956—2009 йылдарҙа Салауат ҡала мәктәптәре уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1962 йылдан 6-сы урта мәктәптең уҡытыу бүлеге мөдире, 1976—1992 йылдарҙа — директоры. РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1980). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Краснокама районынан.
- Дружинина Наталья Анатольевна (1951), ғалим-педиатр. 1983 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты, шул иҫәптән 1999 йылдан университеттың Дипломдан һуң белем биреү институты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2005), профессор (2006). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы һәм һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1999). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Мөхәмәтйәнова Рима Мөхәмәт ҡыҙы (1956), хеҙмәт ветераны. «Салауатбыяла» берекмәһенең элекке контролеры. III дәрәжә Хеҙмәт Даны ордены кавалеры.
- Хәйруллин Зөфәр Ғәли улы (1946), хеҙмәт ветераны. 1972 йылдан Балаҡатай юл төҙәтеү-төҙөү участкаһы эшсеһе, 1979 йылдан — юл мастеры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе (2003). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ишембай районы Әрмет-Баш ауылынан.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Астраханцев Александр Александрович (1922—8.05.1986), рәссам-график. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1952—1986 йылдарҙа хәҙерге Зәйнәб Биишева исемендәге «Китап» нәшриәтененең художество мөхәррире. 1962 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған рәссамы (1969). «Главполиграфиздат»тың Бөтә Рәсәй китап һәм графика күргәҙмәһе (Мәскәү, 1958), Бөтә Рәсәй китап сәнғәте конкурсы (Мәскәү, 1981) дипломанты.
- Мырҙаханова Сәйҙә Нуриман ҡыҙы (1947), мәғариф, комсомол һәм партия органдары хеҙмәткәре, архивсы. 1971 йылдан Бөрйән районы Байназар урта мәктәбе уҡытыусыһы, 1972 йылдан ВЛКСМ-дың Бөрйән район комитетының мәктәптәр бүлеге мөдире, 1973 йылдан — беренсе секретары; 1978 йылдан КПСС-тың Бәләбәй район комитеты секретары; 1983 йылдан Башҡортостандың Йәмәғәт берекмәләренең берләштерелгән үҙәк дәүләт архивының ғилми хеҙмәткәре, 1999—2006 йылдарҙа — директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2002). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Бөрйән районы Әбделмәмбәт ауылынан.
- Рәмил Йәнбәк (1952—11.01.2017), шағир һәм журналист. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2002), Шәһит Хоҙайбирҙин (2002), Зәйнәб Биишева (2006) һәм Фәтих Кәрим исемендәге премиялар лауреаты.
- Хәкимов Зөфәр Ҡасим улы (1952), партия органдары һәм муниципаль хеҙмәт ветераны. 1989 йылдан Өфө ҡалаһының Дим район Советы башҡарма комитеты рәйесенең беренсе урынбаҫары; 1995 йылдан — район хакимиәте башлығы урынбаҫары, 1997—2016 йылдарҙа район хакимиәте башлығы. Башҡортостан Республикаһы хеҙмәтләндереү өлкәһенең атҡаҙанған хеҙмәткәре. Башҡортостан Республикаһының Почёт грамотаһы һәм Рәсәйҙең 2-се дәрәжә Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн орденының миҙалы менән бүләкләнеүсе. Сығышы менән хәҙерге Алтай крайының үҙәге Барнаул ҡалаһынан.
- Гәрәев Вячеслав Юрьевич (1957), педагог, йәмәғәтсе. 1978 йылдан Краснокама районы мәктәптәре уҡытыусыһы, директоры, шул иҫәптән 1982 йылдан Николо-Берёзовка урта мәктәбе директоры; 1991 йылдан Нефтекама ҡалаһының 1-се лицейы директоры. Башҡортостан Республикаһының дүртенсе саҡырылыш (2008—2013) Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай, Нефтекаманың бишенсе саҡырылыш ҡала Советы депутаты. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (2016), Рәсәй Федерацияһының почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре (2001), Башҡортостандың мәғариф отличнигы (1994), Нефтекама ҡалаһының почётлы гражданы (2018). Сығышы менән Стәрлетамаҡ ҡалаһынан.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Әхмәтйәнов Әхәт Әбделхаҡ улы (1918—3.08.1976), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан яугир, снайпер, өлкән сержант. II дәрәжә Ватан һуғышы (1943) һәм Ҡыҙыл Йондоҙ ордендары (1942) кавалеры.
- Хоҙайбирҙина Тамара Шәһит ҡыҙы (1923—27.04.1998), балет артисы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. РСФСР-ҙың (1955) һәм Башҡорт АССР-ының (1953) атҡаҙанған артисы. Йәштәр һәм студенттарҙың бөтә донъя фестивале лауреаты (Бухарест, 1953). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Ғатауллин Наил Ғәйнәт улы (1928—26.04.2015), ғалим-хирург, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр Академияһы академигы (1995), медицина фәндәре докторы, профессор. РСФСР-ҙың (1991) һәм БАССР-ҙың (1976) атҡаҙанған фән эшмәкәре, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (1995) һәм һаулыҡ һаҡлау алдынғыһы (2002), Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2013). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1971).
- Ишбулатов Нәғим Хажғәле улы (1928—7.02.2006), башҡорт тел белгесе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Филология фәндәре докторы (1975), профессор (1981). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1980).
- Хәйруллин Ирек Хәниф улы (1938), ғалим-инженер-электромеханик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1983—2000 йылдарҙа Өфө авиация институтының һәм Өфө дәүләт авиация техник университетының кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1981), профессор (1983). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1991). Сығышы менән Үзбәк ССР-ынан.
- Әхмәтов Морат Хөсәйен улы (1948—26.02.2006), башҡорт композиторы. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1996). Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (1999).
- Халиуллин Юрий Михайлович (1943), хәрби инженер-механик-ғалим, контр-адмирал (1990). Юғары хәрби мәктәп уҡытыусыһы, йәмәғәт эшмәкәре. 1992—1998 йылдарҙа В. И. Ленин исемендәге Ленинград Юғары хәрби-диңгеҙ инженер училищеһы начальнигы, 1998—2000 йылдарҙа — Хәрби-диңгеҙ инженер институты етәксеһе. Техник фәндәр докторы (1996), профессор (1998). Ҡырым Республикаһының 1-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2002). III дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Ватанға хеҙмәт иткән өсөн» (1988) һәм «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» (1998) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Шаран районы Анисимова Поляна ауылынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Поспелов Пётр Иванович (1924—11.12.2006), Бөйөк Ватан һуғышы яугире, артиллерия полкы разведчигы, рядовой. Дан орденының тулы кавалеры.
- Ғайсин Миңлеғәли Зәйнулла улы (1949—2017), хеҙмәт алдынғыһы. 1970—2011 йылдарҙа Баймаҡ районының «Йылайыр» совхозы тракторсыһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған механизаторы (1987), Ленин комсомолы премияһы лауреаты (1976), Ленин (1976) һәм «Почёт Билдәһе» (1957) ордендары кавалеры. Сығышы менән ошо райондың Сосновка ауылынан.
- Әхмәтова Розалия Фәйзелғаян ҡыҙы (1949), хеҙмәт ветераны, йәмәғәтсе. Рәсәй Федерацияһы Һаҡлыҡ банкыһы Ҡариҙел бүлексәһенең элекке идарасыһы, 1990—1995 йылдарҙа Ҡариҙел район Советы рәйесе урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған иҡтисадсыһы (1999).
- Масленникова Татьяна Александровна (10.08.1964), сәнғәт белгесе, 1992 йылдан Башҡорт дәүләт педагогия институты һәм М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты уҡытыусыһы. 2000 йылдан Рәссамдар союзы ағзаһы. Сәнғәт ғилеме докторы (2011). Сығышы менән хәҙерге Свердловск өлкәһенең Рәүҙе ҡалаһынан.
- Ғилметдинов Динар Заһит улы (1969), Башҡортостан Республикаһы буйынса Эске эштәр министрлығының Юл хәрәкәте хәүефһеҙлеге дәүләт инспекцияһы идаралығы етәксеһе, полиция полковнигы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы, Салауат Юлаев ордены кавалеры (2014). Мишкә районының почётлы гражданы (2015).
Дөйөм исемлек[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1810: Камилло Кавур, граф, Италия хөкүмәтенең беренсе етәксеһе.
- 1830: Окубо Тосимити, Япония сәйәсмәне.
- 1845: Абай Ҡонанбаев, Ҡаҙағстандың мәғрифәтсе-шағиры, ҡаҙаҡ классик әҙәбиәтенә нигеҙ һалыусы.
- 1860: Сергей Сазонов, Рәсәй империяһының дәүләт эшмәкәре, 1910—1916 йылдарҙа сит ил эштәре министры.
- 1865: Александр Глазунов, Рәсәй империяһы һәм СССР композиторы, дирижёр һәм педагог, Республиканың халыҡ артисы (1922).
- 1874: Герберт Гувер, АҠШ-тың 31-се президенты.
- 1890: Серафима Бирман, СССР-ҙың театр һәм кино актёры, театр режиссёры, педагог, РСФСР-ҙың халыҡ артисы (1946).
- 1900: Андрей Лобанов, СССР-ҙың театр режиссёры, педагог, РСФСР-ҙың халыҡ артисы (1947).
- 1905: Кларенс Джон Лафлин, АҠШ-тың сюрреалист фоторәссамы.
- 1935: Гия Канчели, СССР һәм Грузия композиторы, педагог, СССР-ҙың халыҡ артисы (1988).
- 1940: Вениамин Смехов, СССР һәм Рәсәйҙең театр һәм кино актёры, режиссёр, сценарист, әҙип.
- 1940: Бобби Хатфилд, АҠШ йырсыһы, «The Righteous Brothers» вокал дуэты ағзаһы.
- 1945: Александр Адабашьян, СССР һәм Рәсәй кинодраматургы, актёр, рәссам, кинорежиссёр һәм сценарист.
- 1950: Алексей Брунов, СССР һәм Рәсәй бард-йырсыһы.
- 1960: Антонио Бандерас, Испания һәм АҠШ актёры, кинорежиссёр, продюсер һәм йырсы.
- 1960: Мамука Кикалейшвили, СССР һәм Грузияның театр һәм кино актёры, кинорежиссёр.
Был көндө вафат булғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Йыл көндәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
