25 ноябрь
Перейти к навигации
Перейти к поиску
| 25 ноябрь | |
 25 ноябрь Викимилектә |
25 ноябрь — григориан стиле буйынса йылдың 329-сы көнө (кәбисә йылында 330-сы). Йыл тамамланыуға 36 көн ҡала.
| ← ноябрь → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | |||||
| 2021 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
БМО: Ҡатын-ҡыҙҙарға ҡарата көс ҡулланыуға ҡаршы халыҡ-ара көрәш көнө.
Милли
Босния һәм Герцеговина: Босния һәм Герцеговинаның милли көнө.
Суринам: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Һөнәри
Рәсәй: Хәрби тыныслыҡ урынлаштырыусы көнө (2016 йылдан).
Тарихи ваҡиғалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1735: Батша ҡыңғырау ҡойола.
- 1833: Әбйәлил районының Йәнекәй ауылына нигеҙ һалына.
- 1867: Альфред Нобель динамитҡа патент ала.
- 1870: Өфө ҡала думаһына беренсе һайлау үткәрелә.
- 1935: СССР-ҙың «Почёт Билдәһе» ордены булдырыла.
- 1955: Арлан нефть ятҡылығы асыла.
- 1961: Өфөлә «Салауат Юлаев» хоккей клубы ойошторола.
Был көндө тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Новопокровский Иван Васильевич (1880—2.09.1951), ғалим-геоботаник. 1915, 1916, 1919 һәм 1928 йылдарҙа комплекслы экспедиция составында Башҡортостан Урал алдының көньяҡ өлөшөндә геоботаник һәм флористик тикшеренеүҙәр үткәреүсе, республиканың ботаник-географик райондары картаһын (1941) төҙөүселәрҙең береһе. Сығышы менән хәҙерге Рязань өлкәһенең Михайлов ҡалаһынан.
- Басиров Миәссәр Мәғәсүм улы (1930—28.02.1983), журналист, шағир. 1968 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. 1964—1980 йылдарҙа «Совет Башҡортостаны» гәзите һәм «Һәнәк» журналының әҙәби хеҙмәткәре һәм бүлек мөдире.
- Кәримова Фәниә Муса ҡыҙы (1945), педагогик хеҙмәт ветераны, тыуған яҡты өйрәнеүсе, йәмәғәтсе. 1969—2009 йылдарҙа Баймаҡ ҡалаһы 1-се мәктәбенең башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1985—2000 йылдарҙа Баймаҡ районы туған тел һәм әҙәбиәт уҡытыусыларының методик берекмәһе, 1997—2009 йылдарҙа мәктәптә үҙе ойошторған ҡурай музейы етәксеһе. РСФСР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы, Баймаҡ районының Батыр Вәлид исемендәге премияһы лауреаты (2006). Сығышы менән ошо райондың Йомаш ауылынан.
- Әсләмов Илдар Хәбиб улы (1960), юл төҙөүсе, йәмәғәт эшмәкәре. 2000 йылдан «Башкиравтодор» яуаплылығы сикләнгән йәмғиәтенең Ҡариҙел юл йүнәтеү-төҙөү идаралығы начальнигы, 2008 йылдан Ҡариҙел район Советы рәйесе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе. Сығышы менән ошо райондан.
- Тезикова Татьяна Алексеевна (1975), спортсы. 1994—2000 йылдарҙа ауыр атлетика буйынса Рәсәй йыйылма командаһы ағзаһы. Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1995) һәм ауыр атлетика буйынса атҡаҙанған спорт мастеры (1999). Башҡортостан Республикаһының күренекле спортсыһы (1995).
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Кучкин Андрей Павлович (1888—30.03.1973), СССР ғалим-тарихсыһы. Революция хәрәкәте эшмәкәре. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. 1912 йылдан РСДРП (б) ағзаһы. Тарих фәндәре докторы һәм профессор (1951).
- Ғәбитов Рәйеф Лотфулла улы (1913—1943), Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған композитор. 1941 йылдан СССР Композиторҙар союзы ағзаһы. Башҡортостандың тәүге профессиональ композиторҙарының береһе.
- Мөхәмәтова Ғәйнүш Миңлеғайса ҡыҙы (1913—29.03.1989), ғалим-профпатолог, һаулыҡ һаҡлау тармағы эшмәкәре. Медицина фәндәре докторы (1968), профессор (1969). Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған табибы (1957), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1949), СССР‑ҙың нефть эшкәртеү һәм нефтехимия сәнәғәте отличнигы (1972). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Благовар районы Түбәнге Ҡарғалы ауылынан.
- Фёдорова Валентина Михайловна (1918—2005), Салауат техник быяла заводы үҙәк лабораторияһының 1961—1973 йылдарҙағы етәксеһе. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры.
- Гермаш Владимир Михайлович (1928), инженер-технолог, хужалыҡ, партия һәм дәүләт эшмәкәре. 1977—1985 йылдарҙа КПСС-тың Башҡортостан өлкә комитеты секретары, артабан 1990 йылғаса СССР-ҙың нефть эшкәртеү һәм нефтехимия сәнәғәте министрының 1-се урынбаҫары. БАССР-ҙың 10-сы саҡырылыш Юғары Советы депутаты. РСФСР-ҙың атҡаҙанған химигы (1988), Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған нефтсеһе (1985). Ленин (1971), ике Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1976, 1981) һәм «Почёт Билдәһе» (1966) ордендары кавалеры.
- Шамил Анаҡ (1928—21.10.2005), башҡорт шағиры. 1969 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1990).
- Михайлов Валерий Германович (1958), ғалим-инженер‑механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (1999), профессор (2002).Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Мирсаяпов Миңнислам Нурислам улы (1929—27.078.1996), зоотехник, хужалыҡ эшмәкәре. 1964—1972 йылдарҙа Әбйәлил районы «Урал» совхозы, 1972 йылдан — Урал аръяғы совхоздар тресы, 1975 йылдан — «Красная Башкирия» совхозы директоры, 1993 йылдан — директор урынбаҫары. Башҡорт АССР-ының 9-сы саҡырылыш Юғары Советы депутаты. РСФСР-ҙың атҡаҙанған зоотехнигы (1974), СССР-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1985). Ленин (1971), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1966) һәм Халыҡтар Дуҫлығы (1981) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Мәләүез районы Айтуған ауылынан.
- Байрамғолов Юлай Ғайнулла улы (1934—18.09.2010), ғалим-инженер, сиҙәм ерҙәрҙе үҙләштереүсе. 1966 йылдан Башҡортостан ауыл хужалығы институты һәм Башҡорт дәүләт аграр университеты уҡытыусыһы. Техник фәндәр кандидаты (1970), доцент (1990).
- Ғәбитов Исмәғил Әхмәҙулла улы (1939), уҡытыусы, комсомол, партия, дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1995—2000 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Президенты Хакимиәте етәксеһе. 2002—2010 йылдарҙа «Берҙәм Рәсәй» Бөтә Рәсәй сәйәси партияһының Башҡортостан бүлексәһе башҡарма комитеты етәксеһе. РСФСР-ҙың 11-се һәм 12-се саҡырылыш, Башҡорт АССР-ының 11-се саҡырылыш Юғары Советтары һәм Башҡортостан Республикаһының 1-се саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1994). «Почёт Билдәһе» (1981) һәм Салауат Юлаев (2009) ордендары кавалеры. Бөрйән районының почётлы гражданы.
- Хәмиҙуллина Наилә Ғәли ҡыҙы (1939), пианиносы, педагог. 1968 йылдан хәҙерге Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2003 йылдарҙа махсус фортепиано кафедраһы мөдире, профессор (1999). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1995). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Голубев Глеб Евгеньевич (1959), рәссам, график. 2009 йылдан Өфөләге «Художка» сәнғәт мәктәбе директоры. 2006 йылдан Рәсәй Федерацияһының Рәссамдар союзы ағзаһы, 2014 йылдан — Башҡортостан Республикаһы Рәссамдар союзының идара ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2006). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
Дөйөм исемлек[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1810: Николай Пирогов, Рәсәй империяһы хирургы.
- 1844: Карл Бенц, Германия инженеры, эске яныулы двигателле тәүге автомобилде уйлап сығарыусы.
- 1887: Николай Вавилов, Рәсәй империяһы генетигы.
- 1889: Ян Берзин, СССР-ҙың хәрби һәм сәйәси эшмәкәре, совет хәрби разведкаһын ойоштороусыларҙың һәм етәкселәренең береһе.
- 1904: Ильяс Әүхәҙиев, СССР музыканты, Татар АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1939) һәм халыҡ артисы (1968).
- 1915: Аугусто Пиночет, 1974—1990 йылдарҙа Чили президенты.
- 1924: Такааки Ёсимото, Япония шағиры, публицист, философ-марксист, әҙәби тәнҡитсе.
- 1924: Пол Дезмонд, АҠШ-тың джаз саксофонсыһы, композитор.
- 1944: Марк Минков, СССР һәм Рәсәй композиторы, Рәсәй Федерацияһының халыҡ артисы (2003).
- 1944: Владимир Яковлев, СССР-ҙың һәм Рәсәйҙең хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре, 1996—2003 йылдарҙа Санкт-Петербург ҡалаһы губернаторы.
Был көндө вафат булғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1996: Хәйҙәров Әмирйән Сөләймән улы, Советтар Союзы Геройы.
- 1970: Юкио Мисима, Япония яҙыусы.
- 1995: Әхмәтов Абдулла Шәңгәрәй улы, Советтар Союзы Геройы (1944).
- 2013: Таһир Таһиров (Таһир Исмәғил улы Ахунйәнов), дәүләт, партия һәм йәмәғәт эшмәкәре, яҙыусы һәм журналист.
Йыл көндәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
