Йәнтеш

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Йәнтеш
Йәнтеш
Ил

Рәсәй

Координаталар

51°53′15″ с. ш. 57°43′45″ в. д.HGЯO

Һанлы танытмалар
ОКАТО коды

80 255 820 003

ОКТМО коды

80 655 420 106

Картаны күрһәтергә/йәшерергә
Йәнтеш (Рәсәй)
Йәнтеш
Йәнтеш

Йәнтеш (рус. Янтышево) — Башҡортостандың Хәйбулла районындағы ауыл, икенсе исеме — Һарылар. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 489 кеше[1]. Почта индексы — 453812, ОКАТО коды — 80255820003. ИФНС коды — 0267.

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1795 йылда үткәрелгән V рәүиз материалдарына ярашлы ауылдағы 15 ихатала 105 кеше, ә 1816 йылғы рәүиз мәлендә 27 ихатала 175 кеше йәшәй, һәм Йәнтеш ауылы Ырымбур губернияһы Ырымбур өйәҙенең IX Башҡорт кантонынның Таулыҡай Ҡотлобаев командаһына инә. Хәҙерге ваҡытта Ейәнсура районы составындағы Мәмбәтша, Ҡужанаҡ, Асҡар, Иҙелбәк ауылдары ла ошо командаға ҡарай[2]. 1816 йылда Йәнтеш ауылында Ишкенә Рыҫбаев (1772 й. т.); Шәрифйән Йәнтешев; Ҡәҙрәт Йәнтешев; Теүәлмәш, Үтәмеш үәм Муса Йәнтешевтар; Ишелбай Рысаев; Ҡарамас һәм Яныбай Арыҫланғоловтар; Иштановтар; Искужа һәм Игебай Буранҡаевтар; Аҡъегет Искужин; Ишҡабул Ҡудашев; Әлибай Нарбутин; Билал Тәүелбаев, Моталовтар йәшәй[2].

1834 йылғы рәүиз мәлендә Йәнтештәге 59 ихатала 362 кешенең, ә 1859 йылда үткәрелгән рәүиздә 50 ихатала 218 кешенең йәшәүе теркәлә. 1917 йылда 114 ихатала 619 кеше йәшәй. 1920 йылда үткәрелгән беренсе совет халыҡ иҫәбен алыу мәлендә 1-се һәм 2-се Йәштеш ауылдарының булыуы теркәлә. 1-се Йәнтеш ауылында 334 кеше йәшәһә, 2-се Йәнтештә халыҡ һаны 165 кеше була. 1989 йылда үткәрелгән Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу материалдарында ауылда 395 кешенең йәшәүе теркәлә[2].

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь 489 234 255 47,9 52,1

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Район үҙәгенә тиклем (Аҡъяр): 36 км
  • Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Атингән): 12 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Сара): 92 км

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Йәштәр урамы (рус. Молодежная ( улица ))
  • Салауат Юлаев урамы (рус. Салавата Юлаева ( улица ))
  • Һәҙиә Дәүләтшина урамы (рус. Хадии Давлетшиной ( улица ))
  • Хоҙайбирҙин урамы (рус. Худайбердина ( улица )) ( улица )
  • Шайморатов урамы (рус. Шаймуратова ( улица ))
  • Мәктәп урамы (рус. Школьная ( улица ))

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ер-һыу атамалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Тәкәл тауы — ауыл уртаһында урынлашҡан тау. Риәүәйәт буйынса Ҡорай батыр тарафынан мәкерле үлтерелгән Тәкәл батыр ерләнгән[4].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  2. 2,0 2,1 2,2 Коллектив авторов. История башкирских родов. Усерган. / Хамидуллин С. И.. — Уфа: Китап, 2019. — Т. 35, часть 2. — С. 176 - 177. — 704 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-5-295-06968-0.
  3. Замечательные люди Башкортостана. Труд его посвящен народу 2019 йыл 7 апрель архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 7 апрель 2019)
  4. Алтынай Моталова. Тәкәл тауы. «Йәншишмә» гәзите. 25 май 2018 йыл.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]