9 июль
| 9 июль | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 9 июль Викимилектә | |
9 июль — григориан стиле буйынса йылдың 190-сы (кәбисә йылында 191-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 175 көн ҡала.
| ← июль → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
| 2022 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Милли
Австралия: Конституция көнө.
Аргентина: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Иран: Балалар һәм үҫмерҙәр әҙәбиәте көнө.
Һөнәри
Ҡаҙағстан: Һалым хеҙмәткәрҙәре көнө.
- Һыу хужалығы хеҙмәткәрҙәре көнө.
Тарихи ваҡиғалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Был көндө тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Бибиков Борис Владимирович (1900—5.11.1986), педагог, актёр. РСФСР-ҙың (1947), Тажик ССР-ының (1964) һәм Башҡорт АССР-ының (1959) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, Ҡарағалпаҡ АССР-ының атҡаҙанған артисы (1967). 1934 йылдан Мәскәүҙең төрлө театрҙары режиссёры, бер үк ваҡытта ГИТИС һәм 1942 йылдан — Бөтә Союз дәүләт кинематография институты, 1970 йылдар аҙағынан Тажикстан сәнғәт институты уҡытыусыһы. Профессор (1951). Сталин премияһы лауреаты (1950). Сығышы менән хәҙерге Мәскәү өлкәһенең Серпухов ҡалаһынан.
- Лубышев Фёдор Владимирович (1945), ғалим-математик. 1971 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы. Физика- математика фәндәре докторы (1997), профессор (1999). Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2000). Сығышы менән хәҙерге Татарстан Республикаһының Бөгөлмә ҡалаһынан.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Арсланов Хәкимйән Исмәғил улы (1941—9.09.2015), хеҙмәт алдынғыһы. 1960—2001 йылдарҙа (өҙөклөк менән) «Салауатнефтеоргсинтез» берекмәһе аппаратсыһы. 2-се (1985) һәм 3-сө (1980) дәрәжә Хеҙмәт Даны ордены кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ауырғазы районы Татар Нуғаҙағы ауылынан.
- Ғафарова Зөһрә Мәғрүф ҡыҙы (1946), педагогик хеҙмәт ветераны. 1978—2006 йылдарҙа хәҙерге Яңауыл ҡалаһының 3-сө урта мәктәбе директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы, РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы. Яңауыл районы һәм Яңауыл ҡалаһының почётлы гражданы (2013). Сығышы менән ошо райондың Ҡарман ауылынан.
- Зиязов Нәзир Заһит улы (1946—4.02.2022), ауыл хужалығы, нефть сәнәғәте, партия, совет һәм муниципаль органдар хеҙмәткәре, инженер-механик. 1990—1991 йылдарҙа КПСС-тың Яңауыл район комитетының беренсе секретары, 1991—1992 йылдарҙа халыҡ депутаттарының район Советы башҡарма комитеты рәйесе, 1992—2005 йылдарҙа Яңауыл ҡалаһы һәм районының, 2005—2008 йылдарҙа Яңауыл районының хакимиәт башлығы. Башҡорт АССР-ының 12-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орденының миҙалы менән бүләкләнеүсе (2000). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре. Яңауыл районы һәм Яңауыл ҡалаһының почётлы гражданы (2004).
- Роберт Юлдашев (1971), ҡурайсы. 1998 йылдан (өҙөклөк менән) хәҙерге Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы музыканты, «Ҡурайсы» этно-төркөмө етәксеһе. 2007 йылдан Башҡортостан Республикаһының Ҡурайсылар союзы ағзаһы, 2009 йылдан « Башҡортостан Республикаһының “Ҡурайсы” ижади союзы» ойошмаһы президенты. Башҡортостандың халыҡ артисы (2012), Шәйехзада Бабич исемендәге дәүләт республика йәштәр премияһы лауреаты (2003).
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Гәрәев Муса Ғaйса улы (1922—17.09.1987), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан хәрби хеҙмәткәр, осоусы-штурмовик, гвардия полковнигы (1956). Йәмәғәт эшмәкәре. 1965—1977 йылдарҙа ДОСААФ-тың Башҡортостан өлкә комитеты рәйесе, СССР-ҙың 2-4-се саҡырылыш Юғары Советы, Башҡорт АССР-ының 7-9-сы саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Ике тапҡыр Советтар Союзы Геройы (23.02.1945; 19.04.1945).
- Нәзмиев Фәнил Ғафыл улы (1932—1994), ауыл хужалығы хеҙмәткәре. 1956 йылдан Баҡалы районы хужалыҡтары зоотехнигы һәм баш зоотехнигы; 1971 йылдан «Ҡыҙыл Шишмә» колхозы рәйесе; 1985 йылдан — район ауыл хужалығы идаралығының ҡортсолоҡ буйынса баш зоотехнигы; 1986—1994 йылдарҙа ауыл хужалығы продукцияһын әҙерләү һәм уның сифаты буйынса район инспекцияһы начальнигы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған зоотехнигы. Октябрь революцияһы, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Саҡмағош районы Яңы Балтас ауылынан.
- Хәмзин Рим Әнүәр улы (1952), ауыл хужалығы, партия һәм совет органдары хеҙмәткәре. 1986 йылдан Туймазы район Советы башҡарма комитеты рәйесе, 1988 йылдан — КПСС-тың Туймазы ҡала комитетының беренсе секретары, 1990 йылдан — Туймазы район Советы башҡарма комитеты рәйесе, 1992 йылдан — Туймазы районы хакимиәте, 1999 йылдың июненән 2004 йылғаса — Туймазы ҡалаһы һәм Туймазы районы хакимиәте башлығы. РСФСР-ҙың халыҡ депутаты (1990—1993), Башҡортостан Республикаһының 1-се һәм 2-се саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған ауыл хужалығы һәм почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре, Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Хәбибуллин Заятүләк Әмир улы (1939—1.12.1999), ғалим-тау инженеры, 1967—1999 йылдарҙа Өфө нефть институты һәм Өфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1990 йылдан — кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (1990). Рәсәй Федерацияһының почётлы нефтсеһе (1998). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Бәләбәй районы Аҡбаҫар ауылынан.
Дөйөм исемлек[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1819: Элиас Хоу, АҠШ механигы, теген машинаһын уйлап табыусыларҙың береһе.
- 1850: Иван Вазов, Болгария шағиры.
- 1940: Сева Новгородцев, Британия журналисы, Би-би-си радиоһы комментаторы.
- 1945: Дин Кунц, АҠШ-тың фантаст яҙыусыһы.
- 1950: Виктор Янукович, Украина сәйәсмәне һәм дәүләт эшмәкәре, илдең 2010—2014 йылдарҙағы президенты.
- 1956: Том Хэнкс, АҠШ актёры, кинорежиссёр, сценарист һәм продюсер.
- 1980: Юлия Такшина, Рәсәйҙең театр һәм кино актрисаһы.
Был көндө вафат булғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1928: Мирхәйҙәр Фәйзи, башҡорт һәм татар яҙыусыһы, драматург һәм журналист.
- 2005: Ибраһим Абдуллин, драматург, яҙыусы, Рәсәйҙең атҡаҙанған мәҙәниәт эшмәкәре (1995).
Йыл көндәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
