1 февраль
1 февраль — григориан стиле буйынса йылдың 32-се көнө. Йыл аҙағына тиклем 333 көн ҡала (кәбисә йылында 334).
| ← февраль → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | |||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | ||||
| 2018 йыл | ||||||
Йөкмәткеһе
Байрамдар
Халыҡ-ара байрамдар
Милли байрамдар
Һөнәри байрамдар
Тарихи ваҡиғалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 481 — Вандал короле Хунерих Карфагенда католик һәм ариан епископтары араһында бәхәс ойоштора.
- 772 — 72-се Рим Папаһы итеп консул һәм герцог Теодат ғаиләһенән римлян һайлана, ул Адриан I исемен ҡабул итә.
- 1186 — Госпитальерҙар Сүриәләге Маргат (Маркаб) ҡәлғәһен ала, Иерусалим бирелгәс, ул ордендың үҙәгенә әйләнә.
- 1327 — Англияла барондар фетнәһе һөҙөмтәһендә 15 йәшлек Эдуард III тәхеткә ултыртыла. Ысын хакимлыҡ уның әсәһе Изабелла һәм уның һөйәре Роджер Мортимер ҡулында була.
- 1411 — Бер яҡтан Тевтон ордены, икенсе яҡтан Польша короллеге һәм Бөйөк Литва кенәзлеге араһында Беренсе Торунь солохо төҙөлә. Ул 1410 йылда Грюнвальд алышында орден ғәскәрҙәре тар-мар ителгән 1409—1911 йылғы Бөйөк һуғышты тамамлай.
- 1709 — Тымыҡ океанда Хуан-Фернандес архипелагында Робинзон Крузоның прототибы буласаҡ матрос Александр Селкирк табылған.
- 1720 — Швеция һәм Пруссия солох килешеүенә ҡул ҡуя.
- 1732 — Рәсәй һәм Персия Ғосман империяһына ҡаршы бергәләп көрәшеү хаҡындағы Рәшт килешеүенә ҡул ҡуя.
- 1793 — Франция Англияға һәм Нидерландҡа һуғыш иғлан итә.
- 1816 — Декабристарҙың тәүге йәшерен сәйәси ойошмаһы «Ҡотҡарыу союзы» барлыҡҡа килә.
- 1819 — Оло урҙа ҡырғыҙҙары Рәсәйгә ҡушыла.
- 1835 — Маврикийҙа ҡоллоҡ бөтөрөлә.
- 1865 — АҠШ-та ҡоллоҡ бөтөрөлә.
- 1884 — Инглиз теленең Оксфорд һүҙлегенең тәүге баҫмаһы донъя күрә.
- 1924
- — Бөйөк Британия рәсми рәүештә СССР-ҙы таный.
- — «Белем» (хәҙер «Башҡортостан уҡытыусыһы») журналы сыға башлай.
- 1926 — Ҡырғыҙ АССР-ы ойошторола.
- 1930 — «Таймс» гәзитендә беренсе кроссворд баҫыла.
- 1935 — ВКП(б) Үҙәк Комитеты Политбюроһына Анастас Микоян индерелә.
- 1937 — Өфөлә трамвай йөрөй башлай.
- 1940 — СССР Финляндияға ҡаршы һуғышта Карел муйынында һәм Кумо күле янында һөжүмгә күсә.
- 1942 — Немец ғәскәрҙәре үҙенең йәшерен диңгеҙ коды «Энигма»нан «Тритон»ға күсә.
- 1945 — Икенсе донъя һуғышы: Эквадор Германияға һуғыш иғлан итә.
- 1946 — Трюгве Ли БМО-ның беренсе генераль секретары итеп һайлана.
- 1962 — Куба Америка Дәүләттәре Ойошмаһынан сығарыла.
- 1963 — Өфөлә «Эре панелле йорттар төҙөү» тресы ойошторола.
- 1969 — СССР менән Перу Республикаһы араһында дипломатик мөнәсәбәттәр урынлаштырыла.
- 1980 — СССР менән Лесото араһында дипломатик мөнәсәбәттәр урынлаштырыла.
- 1992 — Һалҡын һуғыш тамамланыу тураһында Рәсәй-Америка декларацияһы.
- Сальвадорҙа утты туҡтатыу үҙ көсөнә инә, 16 йыл барған граждандар һуғышы тамамлана.
Был көндө тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1930 — Ғиләжев Ғабдулла Ғабдрахман улы, режиссёр, педагог, Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың күренекле сәнғәт эшмәкәре.
- 1960 — Фәрзәнә Аҡбулатова, журналист һәм яҙыусы, Шәйехзада Бабич исемендәге дәүләт республика йәштәр премияһы лауреаты, Башҡортостандың атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре.
- 1950 — Айрат Ҡобағошов, композитор, Башҡортостандың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Ғәлимйәнов Флүр Ғәлимйән улы (01.02.1932 — 01.01.2010) — инженер—конструктор. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1971).
- Ғилданов Хәләф Ғилван улы (01.02.1932 — 07.01.1994) — Социалистик Хеҙмәт Геройы (1975). БАССР‑ҙың атҡаҙанған ауыл хужалығы механизаторы (1975).
- Дилмөхәмәтов Сәйфулла Ишҡәле улы (01.02.1932 — 27.08.2004) — ҡурайсы. БАССР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1982).
- Рәхмәтуллин Салауат Ибраһим улы (01.02.1942) — шағир. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1993).
- Ғилманов Ғәлимйән Хәмитйән улы (01.02.1957) — яҙыусы, әҙәби тәңҡитсе, ғалим. Татарстан Республикаһының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре ().
- Матвеева Людмила Михайловна (01.02.1957) — спортсы, мәғариф хеҙмәткәре, ғалим. Еңел атлетика буйынса СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1985), Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры (2005). Башҡортостан Республикаһының күренекле спортсыһы (1998), Рәсәй Федерацияһының физик культура һәм спорт отличнигы (2003), Рәсәй Федерацияһының (2006) һәм Башҡортостан Республикаһының (2006) атҡаҙанған физик культура хеҙмкәрере. Социология фәндәр кандидаты (2004), профессор (2009).
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Шаляпин Фёдор Иванович (1.02.1873—12.04.1938), рус опера һәм камера йырсыһы. 1890 йылдың сентябренән 1993 йылғаса Өфөлә йәшәй һәм эшләй. Совет Рәсәйенең беренсе халыҡ артисы (1918).
- Теләпов Әҙеһәм Зариф улы (1.02.1903—1976), хәрби эшмәкәр, полковник, Ленин һәм Ҡыҙыл Байраҡ ордендары кавалеры.
- Фәрит Вәхитов (1.02.1933), журналист, тарихсы, 2002—2006 йылдарҙа Республика Хәрби дан музейының ғилми хеҙмәткәре. Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Башҡортостан Хөкүмәтенең Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премияһы лауреаты (2000).
- Иванов Владимир Николаевич (1.02.1938—9.07.1993), спортсы, тренер, РСФСР-ҙың еңел атлетика буйынса атҡаҙанған тренеры (1991), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре (1988). Сығышы менән Башҡортостандың Бәләбәй ҡалаһынан.
- Әхиәров Венер Хатип улы (1.02.1938—2001), ғалим-геолог, геология-минералогия фәндәре докторы, РСФСР-ҙың атҡаҙанған геологы, СССР-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Саҡмағош районы Тамъян ауылынан.
- Дәүләтбаева Мәрйәм Ағил ҡыҙы (1.02.1943), штукатур-буяусы, 1984—1992 йылдарҙа Хәйбулла районы Аҡъяр ауылындағы 110-сы һөнәрселек училищеһының производствоға өйрәтеү мастеры, Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған төҙөүсеһе.
- Ишемғолов Дамир Нуретдин улы (1.02.1943), рәссам. 1993 йылдан Рәсәй Федерацияһының Рәссамдар союзы ағзаһы. 1996—2010 йылдарҙа Өфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы (2001).
- Салауатов Юнир Хәй улы (1.02.1948), нәфис һүҙ оҫтаһы, юморист һәм сатирик, Башҡортостандың атҡаҙанған артисы.
- Ноғоманова Фирҙәүес Ғабдулла ҡыҙы (1.02.1963), Зәйнәб Биишева исемендәге «Китап» нәшриәтенең нәфис әҙәбиәт редакцияһы мөдире, Башҡортостандың атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Дөйөм исемлек[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1857 — Владимир Михайлович Бехтерев, рус невропатологы, психиатр, психолог һәм физиолог.
- 1884 — Евгений Иванович Замятин, рус яҙыусыһы.
- 1931 — Ельцин Борис Николаевич, Рәсәйҙең тәүге президенты.
- 1942 — Лев Валерьянович Лещенко, эстрада йырсыһы, РСФСР-ҙың халыҡ артисы.
