Ҡалтасы районы

Ҡалтасы районы
	Ҡалтасы районы
	Флаг[d]
Нигеҙләү датаһы	20 август 1930
Дәүләт	Рәсәй; СССР
Административ үҙәк	Ҡалтасы
Административ-территориаль берәмек	Башҡортостан Республикаhы
Халыҡ һаны	23 613 кеше (2017)
Сиктәш	Яңауыл районы, Борай районы, Дүртөйлө районы һәм Краснокама районы
Майҙан	1548,35 км²
Рәсми сайт	kaltasyrb.ru
	Ҡалтасы районы Викимилектә

Ҡалтасы районы (рус. Калтасинский район) Башҡортостандың төньяҡ-көнбайышында урынлашҡан район. Үҙәге - Ҡалтасы ауылы.

Географик урыны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Район биләмәләре Тере Танып һәм Беүә йылғалары араһында ята. Дөйөм алғанда, климаты йылы, уртаса дымлы. Урман зонаһында ылыҫлы һәм япраҡлы ағастар 60308 гектар майҙан биләй.
Ҡалтасы ауылы Өфө ҡалаһынан 210 км, Яңауыл тимер юл станцияһынан 50 км, Нефтекама ҡалаһынан 40 км йыраҡлыҡта урынлаша. Төньяҡта - Яңауыл, көнсығышта — Борай, көньяҡта — Дүртөйлө, көнбайышта — Краснокама райондары менән сиктәш.
Район аша республика әһәмиәтендә Өфө — Бөрө — Нефтекама автомагистрале үтә.
Район ерҙәре буйлап Тере Танып, Гәрәй, Кейебәк, Ҡалтасы, Тиктәм, Кәлтәй, Урья, Әмзә, Березовка йылғалары һәм 119 шишмә, бәләкәй йылғалар аға. Уларҙың дөйөм оҙонлоғо 469.7 км, шул иҫәптән Тере Танып йылғаһы — 37 км. Йылға-һыу фондының дөйөм майҙаны 66 гектар.
Район территорияһында 17 күл бар, уларҙың дөйөм майҙаны 23.2 гектар.
Районда нефть, кирбес-керамзит сырьеһы, ҡом ятҡылыҡтары өйрәнелгән.

Билдәле шәхестәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Алеев Виталий Шамшеевич (10.11.1948), совет һәм Рәсәй хәрби эшмәкәре, генерал-майор, юғары хәрби мәктәп уҡытыусыһы. Рәсәй Ҡораллы Көстәре Генераль штабы Хәрби академияһының элекке кафедра начальнигы урынбаҫары, доцент. Ҡыҙыл Йондоҙ (1986) һәм III дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Ватанға хеҙмәт иткән өсөн» ордендары кавалеры. Ҡалтасы ауылынан^[2].
Беляев Николай Ильич (13.02.1903—28.10.1966), совет хужалыҡ, партия һәм дәүләт эшмәкәре. 1952—1961 йылдарҙа КПСС Үҙәк Комитеты, 1952—1960 йылдарҙа — КПСС Үҙәк Комитеты Президиумы ағзаһы. 1955—1958 йылдарҙа КПСС Үҙәк Комитеты секретары, 1957—1960 йылдарҙа Ҡаҙағстан Коммунистар партияһы Үҙәк Комитетының беренсе секретары. Күтәрем ауылынан^[3].
Иҫәнбаев Николай Иҫәнбай улы (27.02.1929), телсе-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Филология фәндәре докторы (1993), профессор (2002). Мари Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1999). Түбәнге Ҡасмаш ауылынан.
Панфилов Александр Вячеславович (3.06.1959), хәрби эшмәкәр, ғалим-инженер, генерал‑майор (2007). 1986—1987 йылдарҙа Чернобыль АЭС-ындағы һәләкәт эҙемтәләрен бөтөрөүҙә һәм 1999—2004 йылдарҙа Төньяҡ Кавказдағы хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы. Техник фәндәр докторы (2001), профессор (2005). Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2007) һәм РФ Хөкүмәтенең Фән һәм техника өлкәһендәге премияһы лауреаты (2006). Рәсәй Федерацияһы Геройы (2002). Надеждин ауылынан^[4].

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1939 йылдан башлап халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса районда даими йәшәгән халыҡ һаны (кеше):

Йыл	Халыҡ һаны
1939	47 011	^[5]^[6]
1959	47 044	^[7]^[6]
1970	71 494	^[8]^[6]

Йыл	Халыҡ һаны
1979	32 743	^[9]^[6]
1989	27 705	^[10]^[6]
2002	28 881	^[11]^[6]

Йыл	Халыҡ һаны
2010	26 268	^[12]
2017	23 613	^[1]
2018	23 063	^[13]

Йыл	Халыҡ һаны
2019	22 634	^[14]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

↑ ^1,0 ^1,1 https://web.archive.org/web/20170731141731/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar
↑ Зов родной земли: генерал Алеев верит в будущее района. «Муниципальный район Калтасинский район» сайты (рус.) (Тикшерелеү көнө: 9 ноябрь 2018)
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Беляев Николай Ильич. (Тикшерелеү көнө: 10 февраль 2018)
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Панфилов Александр Вячеславович (Тикшерелеү көнө: 1 июнь 2019)
↑ 1939 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4127589"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008. — С. 448.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q69499838"></a>
↑ 1959 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350764"></a>
↑ 1970 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350767"></a>
↑ 1979 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11185939"></a>
↑ 1989 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2621042"></a>
↑ 2002 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2348116"></a>
↑ 2010 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q787182"></a>
↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Росстат.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>
↑ Численность населения муниципальных образований Республики Башкортостан — 2019. — С. 62.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q69469949"></a>

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Ҡалтасы районы // Башҡорт энциклопедияһы — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 9 ноябрь 2018)
Ҡалтасы районы муниципаль районы хакимиәте

[_4a17b2e440a9b658-1] 1,0 ^1,1 https://web.archive.org/web/20170731141731/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar

[2] Зов родной земли: генерал Алеев верит в будущее района. «Муниципальный район Калтасинский район» сайты (рус.) (Тикшерелеү көнө: 9 ноябрь 2018)

[3] Башҡорт энциклопедияһы — Беляев Николай Ильич. (Тикшерелеү көнө: 10 февраль 2018)

[4] Башҡорт энциклопедияһы — Панфилов Александр Вячеславович (Тикшерелеү көнө: 1 июнь 2019)

[_746ba2d4f041943f-5] 1939 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4127589"></a>

[_5b822dce25b079f0-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 ^6,4 ^6,5 Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008. — С. 448.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q69499838"></a>

[_91d7e394d6642ab5-7] 1959 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350764"></a>

[_9f353eb67d6637ea-8] 1970 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4350767"></a>

[_343b7a981c97fe27-9] 1979 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11185939"></a>

[_a14cfbbb499c1eaa-10] 1989 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2621042"></a>

[_a08d2213f6c45e9e-11] 2002 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2348116"></a>

[_8d1bb4282b323bd1-12] 2010 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q787182"></a>

[_fd0ff0692cea1909-13] 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Росстат.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

[_e2b8dcff9c04ace3-14] Численность населения муниципальных образований Республики Башкортостан — 2019. — С. 62.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q69469949"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Ҡалтасы районы

Йөкмәткеһе

Географик урыны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Билдәле шәхестәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Навигация

Эҙләү

Ҡалтасы районы
Флаг^[d]


Нигеҙләү датаһы	20 август 1930
Дәүләт	Рәсәй СССР
Административ үҙәк	Ҡалтасы
Административ-территориаль берәмек	Башҡортостан Республикаhы
Халыҡ һаны	23 613 кеше (2017)^[1]
Сиктәш	Яңауыл районы, Борай районы, Дүртөйлө районы һәм Краснокама районы
Майҙан	1548,35 км²
Рәсми сайт	kaltasyrb.ru


Ҡалтасы районы Викимилектә