Тәтешле районы

Тәтешле районы
Татышлинский район

Герб Флаг (аңлатма)
Ил	Рәсәй
Статус	муниципаль район
Урынлашҡан урыны	Башҡортостан
Берләштерә	13 сельских поселений
Административ үҙәк	Үрге Тәтешле
Барлыҡҡа килеүе	1935 йыл
Муниципаль райондың администрация башлығы	Гәрәев Рушан Ҡәҙим улы
Муниципаль район советы рәйесе	Магзумов Винер Наилович
Халҡы (2010)	23 873 кеше
Майҙаны	1 376 км² (54 урын)
Ваҡыт бүлкәте	MSK+2 (UTC+6)
Автомобиль номерҙары коды	02, 102
Рәсми сайты
ОКАТО	80 250 000 000

Тәтешле районы (урыҫ. Татышлинский район) – Башҡортостандағы муниципаль район.1935 ойошторолған. Административ үҙәге – Үрге Тәтешле ауылы. Районда 23873 кеше йәшәй.1995 йыл - 26,8 мең кеше (1970 — 35,2, 1979 — 30,4, 1989 — 26,2 мең). Халыҡтың уртаса тығыҙлығы — 1 км²-ға 19 кеше. Районда 78 ауыл бар. Күпселек башҡорттар, удмурттар, татарҙар, урыҫтар, мариҙар йәшәй.

Географияһы

Башҡортостандың төньяғында, Пермь өлкәһе менән сикләшкән ерҙә урынлашҡан. Өфөнән 209 км, ә яҡындағы тимер юл станцияһы Көйәҙенән (Пермь өлкәһе) 25 км алыҫлыҡта ята.

Район Ағиҙел буйы убалы тигеҙлегендә урынлашҡан. Климаты континенталь, дымлылығы етерлек дәрәжәлә. Райондың көнсығыш ситенән Йоҡ ҡушылдығы менән Тере Танып йылғаһы аға, Төньяҡ-Көнбайышта — Әри йылғаһы. Аҡһыл һоро урман тупрағында күпселек киң япраҡлы һәм ҡараңғы ылыҫлы урмандар үҫә, улар 51,6 мең га (Район территоряһының 37%) ерҙе биләй. Минераль ресурстарҙан нефть (Тәтешле, Йөгәмеш, Тепляк, Көйәҙе), кирбес балсығы (Ураҙгилде), балсыҡҡа ҡушыла торған ҡом (Өйәҙебаш) ятҡылыҡтары билдәле.

Иҡтисад

Район ауыл хужалығы йүнәлешле. ауыл хужалығы ерҙәренең Майҙаны 75,4 мең га (Район территоряһының 54,7%), шул иҫәптән һөрөнтө ерҙәр — 60,9 мең га, сабынлыҡтар — 1,7, көтөүлектәр — 12,6 мең га Территорияһының 44,2% һөрөлгән.. Хужалыҡтарҙың төп йүнәлеше — мөгөҙлө эре мал үрсетеү, игенселек, сусҡасылыҡ һәм картуф үҫтереү. Үрге Тәтешлелә май яҙыу һәм кирбес заводтары, Түбәнге Тәтешлелә РТП бар. Районда урман хужалығының урман пункты, колхоз-ара ПМК эшләй. Нефть ятҡылыҡтарын “Краснохолмскнефть", Көйәҙе ятҡылығының Тәтешлеләге өлөшөн “Чернушканефть" (Пермь өлкәһе) НГДУ-лары үҙләштерә. Район территорияһынан Сурай—Иҫке Балтас—Көйәҙе автомоб. юлы үтә.

Районда 53 дөйөм белем биреү мәктәбе, шул иҫәптән 16 урта; 26 дөйөм китапхана, 51 клуб учреждениеһы, үҙәк район һәм 2 ауыл участка дауаханалары эшләй. Татар теленде «Тәтешле хәбәрлере», урыҫ телендә «Татышлинский вестник», башҡорт телендә «Аҡ тирмә» һәм удмурт телендә “Ошмес" газеталары сығарыла.

Һылтанмалар

• Башҡортостан. Ҡыҫҡа энциклопедия. «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми нәшриәте. Өфө, 2007.
• История сел и деревень Татышлинского района
• На сайте Республики Башкортостан