Моздок крайҙы өйрәнеү музейы

Моздок крайҙы өйрәнеү музейы
	Моздок крайҙы өйрәнеү музейы
Нигеҙләү датаһы	27 март 1970
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Моздокское городское поселение[d]
Урын	Моздок
Штаб-фатирҙың урынлашыуы	Моздок, Төньяҡ Осетия — Алания, Рәсәй
	Моздок крайҙы өйрәнеү музейы Викимилектә

Моздок тыуған яҡты өйрәнеү музейы — Төньяҡ Осетия — Алания Республикаһы Милли музейының Моздок ҡалаһындағы филиалы^[1].

Тарихы

Музейға 1970 йылдың 27 мартында нигеҙ һалына. Быға тиклем ул йәмәғәт башланғысында бер йыл эшләгән була, ә уның башында тарих уҡытыусыһы Ольга Степановна Степанищева, отставкалағы полковник Михаил Васильевич Артюхов (ул барлыҡҡа килгән музейҙың беренсе директоры була) һәм музейҙың һаҡлаусыһы Серафима Федоровна Пальцева тора.

Көндән көн, йылдан йыл музейҙа күп һанлы, ҡайһы берҙә ҡиммәтле экспонаттар йыйыла, музей фонды материалдар менән тулыландырыу дауам итә, ул үҙе лә Яков Васильевич Бандура, Вера Федоровна Козырева, Владимир Петрович Федоров, Вера Петровна Орлова, шулай уҡ бихисап ярҙамсылар ярҙамында үҙгәрә.

1981 йылда музей Скудра урамынан ҡала үҙәгенә, Киров урамы, 22 адресы буйынса урынлашҡан реставрацияланған боронғо бинаға күсенә һәм әлегәсә шунда ҡала.

Фондтың һәм залдарҙың характеристикалары

Музейҙың дөйөм майҙаны — 334,3 квадрат метр, шул иҫәптән 281,25 квадрат метры — экспозицион майҙандар, ә 53,05 квадрат метры — фондтар. 17000 берәмектән ашыу экспонат һаҡлана, шул иҫәптән 14201-е — төп фонд. Музейҙың 8 залында Моздок тарихы, тәбиғәте, археологияһы, Граждандар һәм Немец-совет һуғыштары, хәҙерге Моздок тураһында һөйләнелә.

Шулай уҡ музейҙа махсус папкаларҙа тарихи документтар һәм Бөйөк Ватан һуғышы ветерандарының иҫтәлектәре һаҡлана.

Музей эшмәкәрлеге

Музейҙың 11 хеҙмәткәренең 7-һе юғары белемгә эйә, шуларҙың өсәүһе — фәнни хеҙмәткәр. Филиал мөдире, өлкән ғилми хеҙмәткәр Сима Яковлевна Чельдиеваның эш стажы 27 йыл. Өлкән ғилми хеҙмәткәр Инна Федоровна Стариченконыҡы — 20, залдарҙы ҡараусы Наталья Ивановна Бондаренконыҡы — 17 һәм шулай уҡ зал ҡараусыһы Алла Степановна Быхалованыҡы — 10.

Фәнни һәм мәҙәни-киң күләм эштәр

Музей, мәҙәни-ағартыу учреждениеһы булараҡ, тыуған яҡтың тарихын пропагандалау, тарихи-архитектура, археология һәйкәлдәренә һаҡсыл мөнәсәбәт тәрбиәләү, район территорияһында йәшәгән халыҡтың традициялары һәм йолалары менән таныштырау буйынса ҙур эш башҡара. Хеҙмәткәрҙәр, профилгә ярашлы, фондтарҙы план буйынса комплектлай, күсмә лекциялар, төрлө саралар, күргәҙмәләр ойошторола. Император Александр I раҫлаған генплан буйынса төҙөлгән һәм тарихи ҡиммәткә эйә булған объекттарҙың иҫәбе алып барыла. Фәнни хеҙмәткәрҙәр район территорияһында ерләнгән хәбәрһеҙ юғалған Ҡыҙыл армия яугирҙарҙың исемдәрен асыҡлау буйынса ҙур эҙләнеү эштәре алып бара. Музей республиканың һәм күрше Чечен Республикаһының Эҙәрмәндәр төркөмө менән тығыҙ хеҙмәттәшлек итә.

2010 йылдың ғинуарынан музейҙың Хәрби дан залында хәрби-патриотик темаға 4042 кеше лекциялар тыңлай һәм әңгәмәләрҙә ҡатнаша. Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүгә арналған музей һәм музейҙан ситтә үткән сараларҙа 3548 кеше ҡатнаша. «Моздокский вестник» һәм «Ваҡыт, ваҡиғалар, документтар» гәзиттәрендә һуғышта ҡатнашыусылар һәм Моздок районын һаҡлаусылар тураһында 16 мәҡәлә донъя күрә. «Моздок» радиоһында ғилми хеҙмәткәрҙәр хәрби-патриотик темаға 15 тапҡыр сығыш яһай.

2013 йылда, Мозжоктың 250 йыллығы билдәләнгәндә, йыл һайын «Музейҙар төнө» акцияһын Моздокта йәшәүсе халыҡтарҙың береһенә бағышларға ҡарар ителә. XVIII быуатта ҡаланы төҙөүселәр һәм төп халыҡ казактар булғанлыҡтан, танышыу уларҙың мәҙәниәте, ғөрөф-ғәҙәттәре, йолалары һәм ғөрөф-ғәҙәттәренән башлана. Ҡаланың юбилейы алдынан (2013 й.) фәнни хеҙмәткәрҙәр яңы китап һәм «Моздок» буклетын сығарыуҙа ҡатнаша, 3 экскурсия маршруты, «Моздоктар — Советтар Союзы Геройҙары», «Моздоктар — Дан орденының тулы кавалерҙары», «Һәр йортта тарих», «Моздоктар — Рәсәй Геройҙары» буклеттарын әҙерләй.

Наградалар

Музей күп тапҡырҙар СССР, РСФСР, Төньяҡ Осетия-Алания Республикаһының Мәҙәниәт министрлыҡтарының Маҡтау грамоталары менән бүләкләнә. 2003 йылда республика музейҙарының смотр-конкурсында беренсе урын ала һәм 10000 һум аҡсалата премия менән бүләкләнә, 2008 йыл йомғаҡтары буйынса ҡиммәтле бүләктәр менән бүләкләнде. 2015 йылда музейҙың 45 йыллығы хөрмәтенә хеҙмәткәрҙәр коллективы республика Мәҙәниәт министрлығының Почёт грамоталары менән бүләкләнә^[2].