Олёкминск

Олёкминск
саха Өлүөхүмэ
Герб
Нигеҙләү датаһы	1635
Рәсми атамаһы	Өлүөхүмэ
Дәүләт	Рәсәй
Административ үҙәге	Олёкминск улусы һәм Городское поселение город Олёкминск[d]
Административ-территориаль берәмек	Городское поселение город Олёкминск[d], Олёкминск улусы һәм Олёкминский округ[d]
Халыҡ һаны	8457 кеше (2023)
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	150 метр
Майҙан	12 км²
Почта индексы	678100
Урындағы телефон коды	41138
Олёкминск Викимилектә

Олёкминск (саха Өлүөхүмэ) — (1783 йылдан) булыу Рәсәйҙәге ҡала, Саха Республикаһы (Яҡутстан) Олёкминск районы ҡала биләмәһенең административ үҙәге.

Этимологияһы

Фараз ителеүенсә, Олёкма йылғаһы гидронимынан алынған. Был исем эвенк телендәге Олооһунай һүҙенә барып тоташа — «тейенле, тейенгә бай» тигәнде аңлата. Е. М. Поспелов фекеренсә иһә, был 1400 километрҙан ашыу оҙонлоҡтағы йылғаға бәйләнгәнгә оҡшамаған..

Географияһы

Ҡала Лена йылғаһының һул ярында урынлашҡан , Якутск ҡалаһынан 630 км алыҫлыҡта төйәкләнгән.

Климаты

Климаты — ҡырҡа континенталь. Иң күп ямғырҙар июль-август айҙарына тура килә, ул ваҡытта Тымыҡ океан яғынан бер аҙ яуым-төшөм килеп етә.

Ҡала климаты
Күрһәткес	Ғин	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек
Абсолют максимум, °C	2,8	1,0	11,2	18,8	31,1	35,4	36,5	37,7	26,6	18,2	6,1	−0,7
Уртаса максимум, °C	−26,6	−20,4	−8,1	3,3	13,3	22,2	24,8	21,1	11,5	−0,8	−16,6	−26,1
Уртаса температура, °C	−30,7	−25,9	−15,1	−2,9	7,1	15,3	18,4	14,6	6,1	−5	−20,8	−29,9
Уртаса минимум, °C	−34,6	−30,7	−21,8	−9,2	1,0	8,5	12,0	8,8	1,4	−9	−24,9	−33,6
Абсолют минимум, °C	−60,1	−57,6	−47,4	−35,1	−16,1	−4,7	0,2	−4,4	−14,5	−32,1	−49,1	−57,2
Яуым-төшөм нормаһы, мм	17	11	9	10	32	39	56	49	41	21	21	18
Сығанаҡ: Пойыла и климат

Һуңғы йылдарҙа уртаса айлыҡ температура
Ай	Ғин	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	Йыл
2001 йыл, °C	−34,6	−30,0	−17,3	−5,5	8,3	17,4	21,8	15,2	3,9	−4,4	−14,1	−29,3	−5,7
2002 йыл, °C	−28,3	−21,1	−11,8	−3,7	9,4	16,9	20,1	16,6	6,3	−8,0	−21,1	−33,0	−4,8
2003 йыл, °C	−31,7	−22,9	−10,7	−1,4	4,8	15,1	19,6	14,6	7,0	−5,3	−25,0	−22,2	−4,8
2004 йыл, °C	−31,4	−31,7	−15,8	−4,0	6,0	13,5	16,6	13,1	6,8	−6,2	−13,8	−36,7	−7,0
2005 йыл, °C	−29,9	−26,9	−15,0	−0,8	9,2	16,1	18,1	13,0	8,0	−3,9	−21,7	−32,1	−5,5
2006 йыл, °C	−37,7	−27,2	−17,4	−3,1	6,1	15,1	17,7	13,5	7,2	−7,4	−23,1	−25,8	−6,8
2007 йыл, °C	−20,1	−29,7	−17,2	0,6	7,9	14,9	16,2	15,0	7,0	−2,9	−16,7	−25,9	−4,2
2008 йыл, °C	−28,1	−19,6	−8,3	−4,9	7,9	18,6	17,8	14,4	4,3	−2,3	−23,7	−35,4	−4,9
2009 йыл, °C	−30,3	−35,0	−18,5	−1,0	5,3	17,1	18,4	14,3	7,2	−4,3	−23,8	−34,0	−7,1
2010 йыл, °C	−32,9	−29,0	−17,5	−4,5	8,8	15,1	19,3	14,3	4,5	−5,4	−14,4	−36,4	−6,5
2011 йыл, °C	−28,0	−26,7	−10,8	−0,3	9,1	16,7	19,6	15,0	3,7	−1,9	−19,2	−29,1	−4,3
2012 йыл, °C	−34,1	−25,7	−21,3	−4,6	7,8	16,1	19,6	12,5	8,1	−7,8	−23,0	−32,3	−7,1
2013 йыл, °C	−36,1	−26,4	−18,3	−3,5	9,3	16,2	15,9	14,8	6,1	−3,8	−16,7	−26,2	−5,7
2014 йыл, °C	−37,9	−31,5	−11,5	1,7	10,5	16,0	19,1	14,4	5,0	−6,4	−19,7	−30,6	−5,9
2015 йыл, °C	−27,8	−22,7	−12,8	−3,8	7,9	14,5	19,3	16,9	5,8	−4,1	−19,3	−23,6	−4,1
2016 йыл, °C	−26,0	−25,9	−10,7	−1,1	5,5	14,5	16,1	13,0	7,7	−8,4	−25,5	−29,8	−5,8
2017 йыл, °C	−26,3	−23,7	−9,5	−0,8	6,2	17,8	17,3	15,4	5,4	−5,0	−20,9	−33,8	−4,8
2018 йыл, °C	−29,5	−26,7	-9,7	3,4	13,7	23,5	25,2	21,7	12,5	2,7	-9,6	-19,5	0,6

Ҡояшлы ваҡыт, бер айҙағы сәғәттәр.
Ай	Ғин	Фев	Мар	Апр	Май	Июн	Июл	Авг	Сен	Окт	Ноя	Дек	йыл
Ҡояшлы ваҡыт, с	37	116	211	249	267	294	307	242	153	93	60	16	2045

Иҡтисады

• урман сәнәғәте
• ит комбинаты
• икмәк заводы
• электр станцияһы
• геологик партия
• һөт продукцияһы
• алтын сығарыу
• ВСТО нефть үткәргесе

Олёкминск районы территорияһынан «Көнсығыш Себер — Тымыҡ океан» нефть үткәргесе, «Себер көсө» газ торбаһы үтә.

Авиация

Олёкминскиҙа аэропорт эшләй

Һылтанмалар

• История города Наша Олёкма
• Олёкминск в энциклопедии «Мой город» 2008 йыл 25 май архивланған.
• Герб города 2009 йыл 27 август архивланған.
• 370 лет со дня основания города Олёкминск Национальная библиотека РС(Я)
• Лист топографической карты P-51-XXXI,XXXII

Әҙәбиәт

• Поспелов Е. М. Географические названия России. Топонимический словарь. — М.: Астрель, АСТ, 2008. — 523 с. — 1500 экз. — ISBN 978-5-17-054966-5.

Галерея

• 
  Спасск Урамы
• 
  Кульбертинов Иван Николаевич аллеяһы
• 
  Спасск соборы
• 
  Олёкма йылғаһы күренеше
• 
  «Лена Йылғаһы» статуяһы
• 
  Йәйәүлеләр һуҡмағы
• 
  Пристань эргәһендәге сквер
• 
  Пристань