Лебеденко Пётр Васильевич

Пётр Лебеденко
	Пётр Лебеденко
	170
Исеме:	Пётр Васильевич Лебеденко
Тыуған көнө:	20 март 1916
Тыуған урыны:	Рәсәй империяһы (хәҙер Удмурт Республикаһы) Сарапул ҡалаһы
Вафат булған көнө:	11 февраль 2003 (86 йәш)
Гражданлығы:	СССР; Рәсәй Федерацияһы
Эшмәкәрлеге:	Рәсәй, СССР, XX быуат прозаигы, сценарисы
Ижад йылдары:	1950—2003
Йүнәлеше:	соцреализм
Әҫәрҙәре яҙылған тел:	рус телендә
Дебют:	«Тымыҡ Дон әкиәттәре»
Премиялары:	ВЦСПС һәм СССР Яҙыусылар союзы премияһы; РСФСР Яҙыусылар союзы премияһы
Наградалары:	Ҡалып:Серебряный крест Заслуги

Лебеденко Пётр Васильевич (20 март 1916 йыл — 11 февраль 2003 йыл) — СССР һәм Рәсәй яҙыусыһы, прозаик, сценарист, очеркист. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1957 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. ВЦСПС һәм СССР Яҙыусылар союзы һәм РСФСР Яҙыусылар союзы премиялары лауреаты.

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Пётр Васильевич Лебеденко 1916 йылдың 20 мартында Рәсәй империяһының (хәҙер Удмурт Республикаһы) Сарапул ҡалаһында тыуған. 1929 йылдан балалар йортонда тәрбиәләнә. 1934—1936 йылдарҙа елкәнле-мотор шхунаһында юнга, матрос булып хеҙмәт итә. 1936 йылда Граждандар һауа флоты осоусыһы булып киткән.

Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында хәрби осоусы була, башлыса дошман тылына, партизандарға, 800-ҙән ашыу осош яһай. Күп ордендар кавалеры.

Һуғыштан һуң әҙәби ижад шөғөлләнә. 1957 йылда СССР Яҙыусылар союзына ҡабул ителә. 1974 йылдан 1986 йылға саҡлы Лебеденко — Ростов өлкә яҙыусылар ойошмаһы рәйесе. Бер нисә тапҡыр РСФСР Яҙыусылар союзы идараһы ағзаһы, СССР Яҙыусылар союзының ревизия комиссияһы ағзаһы итеп һайлана.

Ижады[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Пётр Лебеденконың тәүге китабы «Тымыҡ Дон әкиәттәре» 1950 йылда нәшер ителә. Артабан Дондағы Ростовта һәмМәскәүҙә яҙыусының бер нисә китабы сыға.

Уның әҫәрҙәренең геройҙары — эшсе, лётчиктар, партия етәкселәре — комсомол һәм партия тәрбиәләгән, ил мәнфәғәте тип йәшәүсе кешеләр. Герой характерының үҙгәрешһеҙ социаль-психологик нигеҙен һаҡлап, яҙыусы уны илебеҙ тарихының төрлө этаптарынан үткәрә: 1930 йылдар, Ватан һуғышы, һуғыштан һуңғы осор, 1950—1960 йылдар.

Төрлө йәштәге балаларға арналған бер нисә китап яҙған: «В дальнем лимане» (1954), "Шхуна «Мальва» (1964), «Клуб отважных» (1961) повестары, «Компас» хикәйәһе (1962), сказки «Доброе сердце дороже красоты» (1959) әкиәте һ.б.

Повестар, шул иҫәптән, документаль повестар, романдар, очерктар, киносценарийҙар авторы.

Һайланған библиография[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«Навстречу ветрам» (1958)
«Четвёртый разворот» (1972, 1973 йылда «Когда человек улыбнулся» атамаһы менән экранлаштырылған),
«Дважды жить не дано» (1963)
«Льды уходят в океан» (1966, 1971). «Льды уходят в океан» романы буйынса А. Довженко исемендәге киностудияла ике сериялы телевизион фильм төшөрөлгән. Уның инсценировкаһы илдең күп драма театрҙары сәхнәләрендә ҡуйылған.
«Особый рейс»,
«Повесть о разведчике»,
«Люди, как реки…»,
«Черные листья» (1974),
«Красный ветер» (1980)
книги очерков
- «Человек в пути»,
- «Ровесники»,
- «Раздумья о мужестве»,
- «Сэр Джексон молчит» һ.б.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

16 хөкүмәт наградаһы, шул иҫәптән, сит илдәр наградалары менән билдәләнгән.

Ленин ордены
Ҡыҙыл Байраҡ ордены
I дәрәжәле Ватан һуғышы ордены
II дәрәжәле Ватан һуғышы ордены
Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены
«Почёт билдәһе» ордены
«Ҡаҙаныштары өсөн көмөш тәре» һ.б. польша ордендары.
Эшсе синыфы тураһындағы иң яҡшы роман өсөн ВЦСПС һәм СССР Яҙыусылар союзы премияһы («Боҙҙар океанға китә»)
РСФСР Яҙыусылар союзы премияһы («Ҡара япраҡтар» романы өсөн).

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Лебеденко Петр Васильевич