Эстәлеккә күсергә

Распутин Григорий Ефимович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Распутин Григорий Ефимович
рус. Григорий Ефимович Распутин
Рәсем
Зат ир-ат[1][2][3]
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
Кана әлифбаһында исеме グリゴリー・エフィモヴィチ・ラスプーチン
Тыуған көнө 9 (21) ғинуар 1869
Тыуған урыны Покровское[d], Тубыл губернаһы, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө 30 декабрь 1916({{padleft:1916|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:30|2|0}})[4][5][6] (47 йәш)
Вафат булған урыны Санкт-Петербург, Петербург губернаһы[d], Рәсәй империяһы[3]
Үлем төрө һомицид[d]
Үлем сәбәбе батып үлеү[d] һәм пуля (снаряд ярсығы) яраһы[d]
Хәләл ефете Прасковья Фёдоровна Дубровина[d]
Балалары Распутина, Матрёна Григорьевна[d]
Һөнәр төрө мистик, оккультист, сәйәсмән, крестьянин, монах
Йәшәү рәүеше мистицизм[d]
 Распутин Григорий Ефимович Викимилектә

Распутин Григорий Ефимович (9 ғинуар (21 ғинуар 1869 йыл[7] — 17 декабрь (30 декабрь 1916 йыл) — Тобольск губернаһы Покровское ауылы крәҫтиәне. Рәсәй императоры Николай II ғаиләһенең дуҫы булараҡ бөтә донъяла билдәлелек яулай. 1910 йылдарҙа Петербург йәмғиәтенең билдәле даирәләрендә «батша дуҫы», «ҡарт», күрәҙә һәм бағымсы абруйына эйә була. Кире образы революция, һуңыраҡ совет пропагандаһында ҡулланыла. Әлегә тиклем Распутиндың шәхесе, уның Рәсәй империяһы яҙмышына йоғонто яһауы тураһында бәхәстәр тынмай.

Ата-бабалары һәм фамилияһының этимологияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Распутиндарҙың ырыу башында «Федор улы Изосим тора». Покровское ауылының 1662 йылғы иҫәп китабында уның ҡатыны һәм өс улы — Семен, Насон һәм Евсей — менән бынан егерме йыл элек Покровка слободаһына Яренск өйәҙенән килгән һәм «һөрөнтө ергә торған» тиелә. Һуңынан Насон улы «Роспута» ҡушаматын ала. Унан Роспутиндар китә һәм XIX быуат башында Распутиндар булып китәләр. 1858 йылғы йорт иҫәбен алыу буйынса Покровскоела 30-ҙан ашыу Распутин фамилияһын йөрөткән ашыу крәҫтиән, шул иҫәптән Григорийҙың атаһы Ефим да була. Фамилия «распутье», «распутица», "перепутье"нан килеп сыҡҡан[8].

Григорий Ефимович Распутин 1869 йылдың 9 (21) ғинуарында Тобольск губернаһы Төмән өйәҙенең Покровское ауылында ямщик Ефим Яковлевич Распутин (1841—1916) һәм Анна Васильевна (1839—1906; ҡыҙ фамилияһы — Паршукова) ғаиләһендә тыуа. 10 ғинуарҙа суҡындырыла. Изге йола буйынса сабыйға тыуған йәки суҡындырылған көндә тыуған изге йәндең исеме ҡушыла. Григорий Распутин суҡындырылған көн — 10 ғинуар — Григори й Нисский тыуған көн[9].

Распутин үҙе тыуыуы тураһында ҡапма-ҡаршылыҡлы мәғлүмәттәр бирә. Биографтар фекеренсә, ул үҙенең йәшен арттырып күрһәтергә һәм «ҡарт» образына тура киле ргә тырышҡан. Сығынаҡтар уның тыуыу датаһын 1864 һәм 1872 йылдар араһы тип билдәләй. Тарихсылар К. Ф. Шацилло Ҙур совет энциклопедияһында Распутин тураһындағы мәҡәләлә уны 1864—1865 йылда тыуған тип белдерә[10].

  1. Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
  2. Lundy D. R. The Peerage (ингл.)
  3. 3,0 3,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118598376 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  4. Grigori Rasputin // SNAC (ингл.) — 2010.
  5. Grigori Efimovich Rasputin // Find a Grave (ингл.) — 1996.
  6. Grigori Jefimowitsch Rasputin // Энциклопедия Брокгауз (нем.)
  7. Метрическая книга Слободо-Покровской Богородицкой церкви Тюменского округа Тобольской губернии с записью о рождении 09.01.1869 Г. Е. Распутина, негласного духовника и фаворита семьи последнего императора Российского престола Николая II. // ГУТО ГАТО ф.№ И-177, оп.1, ед.хр. 109
  8. Боханов, 2011
  9. Смирнов В. Л., Смирнова М. Ю. Неизвестное о Распутине. P.S. Тюмень: Издательский дом «Титул», 2010. С. 12
  10. Шацилло, 1975

Ҡалып:Refbegin2

на русском языке
на других языках
  • Shukman H. Rasputin: An Introduction. — 2009. — 128 p. — ISBN 978-0-7524-5242-5.
  • Энтони Брентон. Историческая неизбежность? Ключевые события Русской революции (Сборник статей) = Tony Brenton. Historically Inevitable?: Turning Points of the Russian Revolution. — М.: Альпина Нон-Фикшн, 2017. — 414 p. — ISBN 978-5-91671-757-0.