Хорватияла дин

Хорватияла дин. Хорватияла иң таралған дин булып католицизм һанала, дөйөм халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, 2011 йылда үҙен католик тип 3 697 143 кеше йәки илдең дөйөм халыҡ һанының 86,28 % һанай^[1]. Хррват католиктарының латин обрядына, грек католиктары тип үҙен 6 219 кеше (0,14 %) күрһәткән.

Дин әҙселеге — православие (нигеҙҙә, этник сербтар), мосолман, протестанттар (адвентист, баптист, методист, кальвинист, лютерандар, пятидесятник һ. б.), Йәһүә шаһиттары, йәһүҙиҙәр. Атеистар һәм агностиктар 195 893 кеше (5,57 %) иҫәпләнә.

Дөйөм мәғлүмәттәр

Католик сиркәүе үҙ эсенә 4 митрополияны, бер архиепархия һәм 9 епархияны (уларҙың береһе византия обрядына ҡарай) ала. Хорватия примасы Загреб архиепархия-митрополияһын етәкләй. Әлеге ваҡытта Хорватия примасы — кардинал Йосип Бозанич. Сплит-Макарск архиепархия-митрополияһы үҙ эсенә шулай уҡ күрше Черногорияның Котор епархияһын үҙ эсенә ала.

Берҙән-бер грек католиктары епархияһының үҙәге Крижевцы ҡалаһында урынлашҡан һәм Хорват грек католиктары сиркәүен тәшкил итә, уның юрисдикцияһы Босния һәм Герцеговинаның мәхәлләләренә тарала.

Хорватияның күпселек православие мәхәлләләре Загреб-Любляна митрополияһының Сербия православие сиркәүенә ҡарай.

Илдең Конституцияһы дин тотоу иркен гарантиялаған. Илдә католик сиркәүе дәүләт статусына эйә түгел, әммә де-факто дәүләт тарафынан төрлө өҫтөнлөктәр менән файҙалана, йәмәғәт финанслауы менән ҡуллана. Дәүләт мәктәптәрендә дин дәрестәре бар, әммә уларға йөрөү мотлаҡ түгел.

Тарих

Хорват бойондороҡһоҙ дәүләте иң тәүге осоронан алып (IX быуат) латин Көнбайыш илдәре менән тығыҙ бәйле булған. Хорват короле Томислав I батшалығы ваҡытында ике сплит сиркәү соборы ойошторола, славян телдәрендә ғибәҙәт ҡылыу мәсьәләһен хәл иткәндәр. Ҡарар латин файҙаһына сығарылһа ла, ғибәҙәт ҡылыу латин һәм рим телендә йәнәш алып барылған.

Бөйөк сиркәү тарҡалыуынан һуң, Византия менән сәйәси бәйләнеше тығыҙ булыуына ҡарамаҫтан, хорват сиркәүе Рим епископы менән дә аралашыуҙы һаҡлай. Бойондороҡһоҙлоҡто юғалтҡандан һуң, хорват сиркәүе тәүҙә Венгрия короллеге, ә һуңынан Австро-Венгрия составында үҙаллылыҡ менән ҡуллана. 1687 йылда хорват парламенты рәсми рәүештә изге Иосифты илде ҡурсалаусы тип таный.

Австро-Венгрия тарҡалыуынан һуң Хорватия Югославия составына инә, унда милләт-ара католик хорваттар, православ сербтар һәм Босния мосолмандары араһындағы насар мөнәсәбәттәр дини ыҙғыштар менән ҡатмарлаша. Һуңғылары булып Хорватиялағы һуғыш һәм Босния һуғышы тора.Һуғыш ваҡытында күп католик һәм православие ғибәҙәтханалары емерелә. Ҡасаҡтар күплеге (Хорватиянан сербтар, Босния һәм Герцеговинанан хорваттар) этно-конфессиональ һүрәтләнештең ҡырҡа үҙгәреүенә килтерә.

2011 йылғы иҫәп алыу

2011 йылғы иҫәп алыу буйынса Хорватияла дин^[1]:

Абсолют һандарҙа

	Һаны	Католиктар	Православие	Протестанттар	Башҡа христиандар	Мосолмандар	Йәһүдтәр	Көнсығыш диндәр	Башҡа диндәр	Агностиктар	Атеистар, динһеҙҙәр	Күрһәтелмәгән	Билдәһеҙ
Хорваттар	3 874 321	3 599 038	16 647	8 042	10 502	9 647	231	1 969	1 924	27 076	124 811	69 789	4 645
Албандар	17 513	7 109	2	2	13	9 594	-	2	22	43	273	414	39
Австрия	297	206	1	6	9	3	2	3	-	4	37	26	-
Боснийҙар	31 479	317	293	16	23	27 959	-	5	14	308	1 613	904	27
Болгарҙар	350	81	158	9	8	2	-	2	2	9	63	14	2
Черногорҙар	4 517	379	1 822	21	36	159	-	9	14	266	1 459	347	5
Чехтар	9 641	8 521	12	242	35	1	-	8	5	92	445	243	37
Венгрҙар	14 048	9 396	78	3 344	205	-	2	6	8	83	522	356	48
Македондар	4 138	494	2 401	33	51	217	-	7	6	98	591	231	9
Немецтар	2 965	1 847	22	494	46	5	1	6	9	45	319	161	10
Поляктар	672	585	6	3	3	-	-	-	1	8	34	29	3
Сиғандар	16 975	8 299	2 381	62	177	5 039	-	2	124	25	255	414	197
Румындар	435	186	147	14	31	-	-	1	1	2	29	22	2
Рустар	1 279	209	729	10	21	9	-	6	3	32	162	97	1
Русиндар	1 936	1 692	89	11	25	-	-	-	-	18	75	25	1
Словактар	4 753	3 159	12	1 242	38	-	-	3	1	27	134	120	17
Словендар	10.517	8 081	37	81	68	9	-	6	8	245	1 469	473	40
Сербтар	186 633	2 391	159 530	350	657	24	6	72	56	2 099	17 385	3 896	167
Итальяндар	17 807	15 083	26	26	57	6	3	25	17	233	1 579	682	70
Төрөктәр	367	5	-	-	-	343	-	-	-	1	11	6	1
Украиндар	1 878	1 339	341	6	14	-	-	2	1	18	87	68	2
Молдавандар	29	4	11	-	1	-	-	-	1	2	6	4	-
Йәһүдтәр	509	14	3	1	3	-	266	2	2	30	147	39	2
Башҡалар	8.052	1 913	816	451	156	2 361	10	272	83	169	1 142	642	37
Хорватияның дөйөм халҡы	4 284 889	3 697 143	190 143	14 653	12 961	62 977	536	2 550	2 555	32 518	163 375	93 018	12 460

Проценттарҙа

	Һаны	Католиктар	Православие	Протестанттар	Башҡа христиандар	Мосолмандар	Йәһүдтәр	Көнсығыш диндәр	Башҡа диндәр	Агностиктар	Атеистар, динһеҙҙәр	Күрһәтелмәгән	Билдәһеҙ
Хорваттар	3 874 321	92,9 %	0,4 %	0,2 %	0,3 %	0,2 %	0,0 %	0,1 %	0,0 %	0,7 %	3,2 %	1,8 %	0,1 %
Албандар	17 513	40,6 %	0,0 %	0,0 %	0,1 %	54,8 %		0,0 %	0,1 %	0,2 %	1,6 %	2,4 %	0,2 %
Австрия	297	69,4 %	0,3 %	2,0 %	3,0 %	1,0 %	0,7 %	1,0 %		1,3 %	12,5 %	8,8 %
Боснийҙар	31 479	1,0 %	0,9 %	0,1 %	0,1 %	88,8 %		0,0 %	0,0 %	1,0 %	5,1 %	2,9 %	0,1 %
Болгарҙар	350	23,1 %	45,1 %	2,6 %	2,3 %	0,6 %		0,6 %	0,6 %	2,6 %	18,0 %	4,0 %	0,6 %
Черногорҙар	4 517	8,4 %	40,3 %	0,5 %	0,8 %	3,5 %		0,2 %	0,3 %	5,9 %	32,3 %	7,7 %	0,1 %
Чехтар	9 641	88,4 %	0,1 %	2,5 %	0,4 %	0,0 %		0,1 %	0,1 %	1,0 %	4,6 %	2,5 %	0,4 %
Венгрҙар	14 048	66,9 %	0,6 %	23,8 %	1,5 %		0,0 %	0,0 %	0,1 %	0,6 %	3,7 %	2,5 %	0,3 %
Македондар	4 138	11,9 %	58,0 %	0,8 %	1,2 %	5,2 %		0,2 %	0,1 %	2,4 %	14,3 %	5,6 %	0,2 %
Немецтар	2 965	62,3 %	0,7 %	16,7 %	1,6 %	0,2 %	0,0 %	0,2 %	0,3 %	1,5 %	10,8 %	5,4 %	0,3 %
Поляктар	672	87,1 %	0,9 %	0,4 %	0,4 %				0,1 %	1,2 %	5,1 %	4,3 %	0,4 %
Сиғандар	16 975	48,9 %	14,0 %	0,4 %	1,0 %	29,7 %		0,0 %	0,7 %	0,1 %	1,5 %	2,4 %	1,2 %
Румындар	435	42,8 %	33,8 %	3,2 %	7,1 %			0,2 %	0,2 %	0,5 %	6,7 %	5,1 %	0,5 %
Рустар	1 279	16,3 %	57,0 %	0,8 %	1,6 %	0,7 %		0,5 %	0,2 %	2,5 %	12,7 %	7,6 %	0,1 %
Русиндар	1 936	87,4 %	4,6 %	0,6 %	1,3 %					0,9 %	3,9 %	1,3 %	0,1 %
Словактар	4 753	66,5 %	0,3 %	26,1 %	0,8 %			0,1 %	0,0 %	0,6 %	2,8 %	2,5 %	0,4 %
Словендар	10 517	76,8 %	0,4 %	0,8 %	0,6 %	0,1 %		0,1 %	0,1 %	2,3 %	14,0 %	4,5 %	0,4 %
Сербтар	186 633	1,3 %	85,5 %	0,2 %	0,4 %	0,0 %	0,0 %	0,0 %	0,0 %	1,1 %	9,3 %	2,1 %	0,1 %
Итальяндар	17 807	84,7 %	0,1 %	0,1 %	0,3 %	0,0 %	0,0 %	0,1 %	0,1 %	1,3 %	8,9 %	3,8 %	0,4 %
Төрөктәр	367	1,4 %				93,5 %				0,3 %	3,0 %	1,6 %	0,3 %
Украиндар	1 878	71,3 %	18,2 %	0,3 %	0,7 %			0,1 %	0,1 %	1,0 %	4,6 %	3,6 %	0,1 %
Молдавандар	29	13,8 %	37,9 %		3,4 %				3,4 %	6,9 %	20,7 %	13,8 %
Йәһүдтәр	509	2,8 %	0,6 %	0,2 %	0,6 %		52,3 %	0,4 %	0,4 %	5,9 %	28,9 %	7,7 %	0,4 %
Башҡалар	8 052	23,8 %	10,1 %	5,6 %	1,9 %	29,3 %	0,1 %	3,4 %	1,0 %	2,1 %	14,2 %	8,0 %	0,5 %
Хорватияның бөтә халҡы	4 284 889	86,3 %	4,4 %	0,3 %	0,3 %	1,5 %	0,0 %	0,1 %	0,1 %	0,8 %	3,8 %	2,2 %	0,3 %

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 STANOVNIŠTVO PREMA NARODNOSTI I VJERI, POPIS 2011. (ингл.). Статистическое бюро Хорватии (ДЗС). Дата обращения: 19 декабрь 2012. Архивировано 19 декабрь 2012 года.

Һылтанмалар

[popis-1] 1,0 ^1,1 STANOVNIŠTVO PREMA NARODNOSTI I VJERI, POPIS 2011. (ингл.). Статистическое бюро Хорватии (ДЗС). Дата обращения: 19 декабрь 2012. Архивировано 19 декабрь 2012 года.

[1]

Европа илдәре: Дин
Австрия • Албания • Андорра • Белоруссия • Бельгия • Болгария • Босния һәм Герцеговина • Бөйөк Британия • Ватикан • Венгрия • Германия • Греция • Грузия¹ • Дания • Ирландия • Исландия • Испания • Италия • Ҡаҙағстан² • Латвия • Литва • Лихтенштейн • Люксембург • Мальта • Молдавия • Монако • Нидерланд • Норвегия • Польша • Португалия • Румыния • Рәсәй² • Сан-Марино • Сербия • Словакия • Словения • Төньяҡ Македония • Төркиә² • Украина • Финляндия • Франция • Хорватия • Черногория • Чехия • Швейцария • Швеция • Эстония • Әзербайжан¹
Аланд утрауҙары • Гернси • Гибралтар • Джерси • Мэн утрауы • Фарер утрауҙары • Шпицберген • Ян-Майен
Абхазия¹ • Косово • Днестр буйы • Көньяҡ Осетия¹
¹ Европа менән Азия араһындағы сикте үткәреүгә ҡарап башлыса йәки тулыһынса Азияла. • ² Башлыса Азияла