Котбус

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Котбус
нем. Cottbus
т.-луж. Chóśebuz
ФлагГерб
Рәсем
Рәсми атамаһы Cottbus һәм Chóśebuz
Ҡыҫҡаса атамаһы Co[1]
Архивы хранятся в city museum Cottbus[d]
Этнохороним Choćebužan, Choćebužanka һәм Choćebuženjo
Дәүләт  Германия[2]
Административ үҙәге Котбус[d] һәм Q1743617?
Административ-территориаль берәмек Бранденбург
Сәғәт бүлкәте UTC+1:00[d] һәм UTC+2:00[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан Шпре[d]
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан Түбәнге Лужица
Хөкүмәт башлығы Франк Шиманский[d], Хольгер Кельх[d] һәм Tobias Schick[d]
Ойошма ағзаһы Мэры за мир[d][3]
Халыҡ һаны 99 515 кеше (31 декабрь 2022)[4]
Ҡатын-ҡыҙҙар 51 018
Административ рәүештә бүленә Штрёбиц[d], Браниц[d], Карен[d] һәм Грос-Гаглов[d]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 76 метр
Туғандаш ҡала Монтрёй[d], Гроссето[d], Липецк, Зелёна-Гура[5], Тырговиште[d], Кошице, Саарбрюккен[d], Гельзенкирхен[d], Нанитон-энд-Бедворт[d] һәм Нанитон[d]
Сиктәш Шпре-Найсе[d]
Туристический центр CMT Cottbus[d]
Майҙан 165,63 км² (31 декабрь 2017)[6]
Адрес Neumarkt 5, 03046 Cottbus[7]
Почта индексы 03042, 03044, 03046, 03048, 03050, 03051, 03052, 03053, 03054 һәм 03055
Рәсми сайт cottbus.de
Урынлашыу картаһы
Изображение знака с названием места или объекта
Һәйкәлдәр исемлеге Q1546733? һәм Q15826801?
Урындағы телефон коды 0355
Номер тамғаһы коды CB
Категория для почётных граждан субъекта Category:Honorary citizens of Cottbus[d]
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы Категория:Похороненные в Котбусе[d]
Элементтың күренеше өсөн категория Category:Views of Cottbus[d]
Карта
 Котбус Викимилектә

Котбус (нем.Cottbus [ˈkɔtbʊs], т-луж.Chóśebuz [ˈχɛɕɛbus]/[ˈχɨɕɛbus], үр-луж.Choćebuz, [ˈkʰɔt͡ʃɛbus], пол.Chociebuż) — Германияның көнсығышындағы ҡала, ҙурлығы буйынса Потсдамдан һуң Бранденбург еренең икенсе ҡалаһы.

Лужицалылар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«Лужицкий ултыраҡ өлкәһе» автономияһының мәҙәни-территориаль составына инә, уның территорияһында лужица телдәрен һәм мәҙәниәтен һаҡлауға булышлыҡ иткән Саксония һәм Бранденбург закон акттары эшләй. Ҡалала лужица (сорб) халҡы 1 % тәшкил итеүгә ҡарамаҫтан, Котбус Түбәнге Лужицала сәйәси һәм мәҙәни үҙәк булып тора. Түбәнге лужица теле Котбуста рәсми тел булып тора[8].

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡала халҡы һаны 2011 йылдың 31 декабрендәге мәғлүмәттәр буйынса (2011 йылдағы халыҡ иҫәбен алыу һөҙөмтәләрен иҫәпкә алып) 99 974 кеше тәшкил иткән (әйткәндәй, шул уҡ датаға элек 102 129 кеше иҫәпләнгән)[9]. 2000 йылдың 31 декабренә ҡарата мәғлүмәттәр буйынса ҡалала 108 495 кеше йәшәгән, 1990 йылда — 125 891 кеше , 1970 йылда — 82 896 кеше[10]

Йыл Халыҡ
1970 896 82
1980 479 113
1990 891 125
2000 495 108
2005 415 106
2010 671 101
2011 974 99

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Лужица маркаһы 965–1002

Көнбайыш поляндар кенәзлеге 1002–1025
Польша короллеге 1025–1032
Лужица маркаһы 1032–1367
Богемия короллеге 1367–1445
Бранденбург маркграфлығы 1445–1618
Бранденбург-Пруссия 1618–1701
Пруссия Пруссия короллеге 1701–1807
Саксония короллеге 1807–1815
Пруссия Пруссия короллеге 1815–1871
Германия империяһы Германия империяһы 1871–1918
Веймар республикаһы Веймар республикаһы 1918–1933
Өсөнсө рейх Өсөнсө рейх 1933–1945
Ҡалып:Флагификация/Германия Демократик Республикаһы Германия Демократик Республикаһы 1949–1990

Германия Германия Федератив Республикаһы от 1990

Мәғарифы һәм фәне[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бранденбург технология университетына 1991 йылда нигеҙ һалынған. Был Германияла иң йәш техник университет.

Унда хәҙер 6722 студент уҡый, улар араһында 896 сит ил студенттары[11]. 2004 йылда «Херцог и де Мерона» архитектура бюроһы тарафынан университет кампусы территорияһында Мәғлүмәт, коммуникация һәм медиа үҙәгенең заманса бинаһы төҙөлә[12].

Спорты[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡалала «Энерги Котбус» футбол клубы бар, ул уҙ ваҡытында Бундеслигала уйнаған. Хәҙерге ваҡытта «Төньяҡ-Көнсығыш» төбәк лигала уйнай. .

Котбус спорт клубы өсөн 1976 йылда олимпия чемпионы, бейеклеккә һәм оҙонлоҡҡа һикереү буйынса күп тапҡыр донъя чемпионы Розмари Аккерман сығыш яһаған.

2011 йылда Котбуста янғын һүндереү-ҡотҡарыу спорты буйынса VII донъя чемпионаты үтте[13].

Иҫтәлекле урындары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Браница Һарайы
  • Браниц ландшафт паркы
  • Котбусс «Дизель электростанцияһы» художество музейы
  • Котбусс дәүләт театры
  • Котбусс зоопаркы
  • Бранденбург фармацевтика музейы

Туғандаш ҡалалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ISIL- und Sigeladressen mit Koordinaten ausgestattetБерлинская государственная библиотека, 2016.
  2. archINFORM (нем.) — 1994.
  3. http://www.mayorsforpeace.org/english/membercity/map/europe.html
  4. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2022 (нем.)DESTATIS, 2023.
  5. http://www.zielona-gora.pl/PL/1111/3533/Cottbus__Niemcy/
  6. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2018 (4. Quartal)Federal Statistical Office.
  7. https://service.brandenburg.de/service/de/adressen/kommunalverzeichnis/ansicht/~12052-cottbus
  8. Sorben(Wenden)-Gesetz(недоступная ссылка)
  9. BTU in Numbers (ингл.) (PDF). Дата обращения: 10 ноябрь 2011. Архивировано 18 февраль 2012 года.
  10. 166 Cottbus library (ингл.). Дата обращения: 14 август 2017.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]