Марганец

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
25 ХромМарганецТимер
Mn

Tc
Элементтарҙың периодик системаһыВодородГелийЛитийБериллийБорУглеродАзотКислородФторНеонНатрийМагнийАлюминийКремнийФосфорКөкөртХлорАргонКалийКальцийСкандийТитанВанадийХромМарганецТимерКобальтНикельБаҡырЦинкГаллийГерманийМышьякСеленБромКриптонРубидийСтронцийИттрийЦирконийНиобийМолибденТехнецийРутенийРодийПалладийКөмөшКадмийИндийОловоСурьмаТеллурИодКсенонЦезийБарийЛантанЦерийПразеодимНеодимПрометийСамарийЕвропийГадолинийТербийДиспрозийГольмийЭрбийТулийИттербийЛютецийГафнийТанталВольфрамРенийОсмийИридийПлатинаАлтынТере көмөшТаллийСвинецВисмутПолонийАстатРадонФранцийРадийАктинийТорийПротактинийУранНептунийПлутонийАмерицийКюрийБерклийКалифорнийЭйнштейнийФермийМенделевийНобелийЛоуренсийРезерфордийДубнийСиборгийБорийХассийМейтнерийДармштадтийРентгенийКоперницийНихонийФлеровийМосковийЛиверморийТеннесинОганесон
Элементтарҙың периодик системаһы
25Mn
Ябай матдәнең тышҡы күренеше
Электролитический марганец
аҡ көмөш төҫлө, ҡаты, ыуалыусан металл
Атом үҙенсәлектәре
Исеме, символы, номеры

Марганец / Manganum (Mn), 25

Атом массаһы
(моляр массаһы)

54,938045(5)[1] а. м. б. (г/моль)

Электрон конфигурация

[Ar] 3d5 4s2

Атом радиусы

135 пм

Химик үҙенсәлектәре
Ковалент радиус

117 пм

Ион радиусы

(+7e) 46 (+2e) 80 пм

Электроотиҫкәрелек

1,55 (Полинг шкалаһы)

Электрод потенциалы

-1,180 В

Окисланыу дәрәжәһе

7, 6, 5, 4, 3, 2, 0, +1

Ионлашыу энергияһы
(первый электрон)

716,8 (7,43) кДж/моль (эВ)

Ябай матдәнең термодинамик үҙенсәлектәре
Тығыҙлыҡ (н. ш.)

7,21 г/см³

Иреү температураһы

1 517 K

Ҡайнау температураһы

2 235 K

Иреү йылылығы

13,4 кДж/моль

Парға әйләнеү йылылығы

221 кДж/моль

Моляр йылы һыйышлығы

26,3[2] Дж/(K·моль)

Моляр күләм

7,39 см³/моль

Ябай матдәнең кристалл рәшәткәһе
Рәшәткә структураһы

кубическая

Рәшәткә параметры

8,890 Å

Дебай температураһы

400 K

Башҡа характеристикалар
Йылы үткәреүсәнлек

(300 K) 6,87[3] Вт/(м·К)

25
Марганец
54,938
3d54s2

Ма́рганец — химик элементтарҙың периодик системаһында етенсе төркөмдөң өҫтәмә төркөмсә, дүртенсе периодындағы 25-се химик элемент. Mn (лат. Manganum) символы менән билдәләнә. Ер ҡабығында, алюминдан ҡалышып, иң таралған элемент. Марганецтын ябай матдәһе (CAS-номеры: 7439-96-5) — аҡ көмөш төҫлө, ҡаты, мурт металл.

Ер ҡабығында таралыуы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Марганец ер ҡабығында таралыуы буйынса элементттар араһында 14-се урында тора. Тимерҙән һуң ер ҡабығында булған икенсе ауыр металл (ер ҡабығының 0,03 % атомдары).

Рәсәйҙә дефицит сеймал. Ятҡылыҡтар: «Усинское» (Кемерово өлкәһе), «Полуночное» (Свердловск өлкәһе), «Порожинское» (Красноярск крайы), «Южно-Хинганское» (Еврей автномиялы өлкәһе),, «Рогачёво-Тайнинская» площадь һәм «Северо-Тайнинское» поле (Архангельск өлкәһе).

Марганец минералдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Алыу[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Алюминотермия ысул менән, восстанавливая оксид Mn2O3, образующийся при прокаливании пиролюзита:
  • электролиз.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu. Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report) (инг.) // Pure and Applied Chemistry. — 2013. — Т. 85. — № 5. — С. 1047-1078. — DOI:10.1351/PAC-REP-13-03-02
  2. Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.). Химическая энциклопедия: в 5 т. — Москва: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2. — С. 647. — 671 с. — 100 000 экз. В.В. Еремин и др. Химия. 10 класс. Профильный уровень. — Москва: Дрофа, 2008. — С. 166. — 463 с. — 7000 экз. — ISBN 978-5-358-01584-5.
  3. В.Е. Зиновьев. Теплофизические свойства металлов при высоких температурах. — 1989. — 384 с.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]