Билефельд
Билефельд — Германияның Төньяҡ Рейн-Вестфалия ере ҡалаһы. Ҡала халҡы 320 000 ашыу кеше. Оствестфален-Липе төбәгенең иң эре ҡалаһы һәм иҡтисади үҙәге.
Географияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Ганноверҡалаһынан (100 км төньяҡ-көнсығышта), Оснабрюктан (60 км төньяҡ-көнбайышта), Мюнстерҙан (70 км көнбайышта), Дортмундтан (100 км көньяҡ-көнбайышта) һәм Падерборндан (50 км көньяҡ-көнсығыш), Тевтобург урманы янында урынлашҡан ҡала. Ҡала халҡы һаны буйынса Германияла 19-сы урында тора.
Иң юғары нөктәһе — 320 метр, ә иң түбәне — 73 м.
Ҡалала 330 мең самаһы кеше, ҡала 10 округҡа бүленә.
Тарих[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Ҡалаға 1214 йылда граф Герман фон Равенсберг(нем. Hermann von Ravensberg) нигеҙ һалған. Графтың резиденцияһы һәм Шпаренбург ҡәлғәһе (нем. Sparrenburg, xvi быуатта, тергеҙеү 1879 йыл), Тевтобург урманы менән уратып алынған — ҡала символы:
- XV быуатта ҡала Ганзей союзына инә. Етен туҡымалар әҙерләүе менән билдәле.

Инфраструктураһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Ауыр психик тайпылыш формаһына менән ауырыусыларҙы реабилитациялау буйынса медицина үҙәге урынлашҡан ҡала..
- Билефельд — сәнәғәт үҙәге булып үҫешә, был тармаҡты донъя билдәле һөймәйһеңме Билефельд сәнәғәте, аҙыҡ-түлек (етештереүсе иң билдәле нем. Dr.Oetker), машиналар эшләү, еңел сәнәғәт һәм информацион технологиялар.
- 1969 йылда Билефельд университеты төҙөлә, бөгөн ул — ҙур фәнни-тикшеренеү үҙәге.
- Билефельд университетынан тыш ҙурлығы буйынса икенсе юғары уҡыу йорто — ғәмәли фәндәр университеты (Bielefeld Fachhochschule), 1971 йылда уға нигеҙ һалынған.
Дин[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Христианлыҡ[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Яҡынса 45 процент халҡы евангель сиркәүенә ҡарай. Тағы ла 16 % католик сиркәүенә. ҡалған 39 % динһеҙ йәки башҡа дингә ҡарай.
-
Урыҫ Православие спас-преображенск храмы Зеннештад.
-
Сербия православие ҡорамы
-
Нойштедтер Мариенкирха (лютеран ғибәҙәтханаһы), xiii быуатта төҙөлгән, xvi быуатҡа тиклем католиктар ғибәҙәтханаһы булған.
-
Изге рух сиркәүе (рим-католик), 1990 йылдар башында төҙөлгән.
-
Украин грек-католик сиркәүе Хиллегоссен.
-
Яңы апостол сиркәүе
-
Синагога Өмөт йорто, элекке лютеран сиркәүе, синагога 2007-2008 йылдарҙа яңынан төҙөлә.
-
Мосолман мәсете Бракведа.
1780 йылдан алып Билефельд бургомистрҙары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 1780—1812: Флоренс Консбрух
- 1812—1817: Конрад Вильгельм Делиус
- 1817—1831: Эрнст Фридрих Делиус
- 1831—1834: Юнкерман Адам
- 1835—1853: Фридрих Вильгельм Эдуард Кернер
- 1853—1857: Фридрих Крона Кларен
- 1857—1881: Людвиг Хубер
- 1881—1910: Герхард Буннеман
- 1910—1932: Рудолф Штапенхорст
- 1932—1934: Прис Паулу
- 1934—1945: Будда Фридрих (НСДАП)
- 1945—1946: Йозеф Нистра
- 1946—1952: Ладебек Артур (СДПГ)
- 1952—1954: Кольхаза Герман (СвДП)
- 1954—1961: Ладебек Артур (СДПГ)
- 1961—1962: Рудолф Нирхоф (ХДС)
- 1963—1975: Герберт Гиннендаль (СДПГ)
- 1975—1989: Швикерт Клаус (СДПГ)
- 1989—1994: Эберхард Давид (ХДС)
- 1994—1999: Ангелика Допхайде (СДПГ)
- 1999—2009: Эберхард Давид (ХДС)
- 2009 — : Пит Клаусен (СДПГ)
Туғанлашҡан ҡалалары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Рочдэль (ингл. Rochdale), Ланкашир, Бөйөк Британия, (1953)
Эннискиллен (ингл. Enniskillen), Төньяҡ Ирландия, Бөйөк Британия (1958)
Конкарно, (франц. Concarneau), Франция (1973)
Нагария, Израиль (1980)
Бөйөк Новгород, Рәсәй, (сентябрь 1987 йыл)
Жешув, Польша (1991)
исп. Estelí, Никарагуа (1995)
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Spinhenge@home — проект иҫәпләп бүленә Университеты Билефельд.
- Заговор Билефельдский
- Картиналар галереяһы (Билефельд)
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ Билефельд (урыҫ) // Бессарабия — Больм — 1927. — Т. 6. — С. 233.
- ↑ 2,0 2,1 ISIL- und Sigeladressen mit Koordinaten ausgestattet — Берлинская государственная библиотека, 2016.
- ↑ archINFORM (нем.) — 1994.
- ↑ http://www.agfs-nrw.de/mitglieder/bielefeld.html
- ↑ http://www.klimabuendnis.org/nc/kommunen/das-netzwerk.html
- ↑ http://www.mayorsforpeace.org/english/membercity/map/europe.html
- ↑ http://www.staedtetag-nrw.de/mitglieder/
- ↑ Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2022 (нем.) — DESTATIS, 2023.
- ↑ 9,0 9,1 https://www.statistikportal.de/de/produkte/gemeindeverzeichnis — Federal Statistical Office.
- ↑ http://www.rochdale.gov.uk/leisure-and-culture/Pages/20-things-to-know.aspx
- ↑ https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/LaenderRegionen/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Aktuell/05Staedte.html
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Universität Bielefeld (нем.) — сайт Университета Билефельда
- сайт г. Билефельд 2012 йыл 14 февраль архивланған. (нем.)
- Билефельд: средневековый город на торговых путях 2009 йыл 19 май архивланған.
- Схема метро