Вакуленко Иван Логинович
Вакуленко Иван Логинович | |
Зат | ир-ат |
---|---|
Гражданлыҡ |
Рәсәй империяһы СССР |
Тыуған көнө | 18 ғинуар 1878 |
Тыуған урыны | Һарыҡташ районы, СССР |
Вафат булған көнө | 3 апрель 1955[1] (77 йәш) |
Вафат булған урыны | Өфө, РСФСР, СССР |
Һөнәр төрө | биохимик |
Эшмәкәрлек төрө | биохимия |
Эш урыны | БДМУ |
Уҡыу йорто | Томск дәүләт университеты |
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
Вакуленко Иван Логинович (18 ғинуар 1878 йыл — 3 апрель 1955 йыл) — ғалим-биохимик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (1935), профессор (1935). РСФСР-ҙың (1947) һәм Башҡорт АССР-ының (1944) атҡаҙанған фән эшмәкәре. Коллеж асессоры (1914). Томск университетының Биологик химия кафедраһы профессоры[2].
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Иван Логинович (ҡайһы берҙә Логгинович) Вакуленко 1878 йылдың 18 ғинуарында Ырымбур губернаһы Ырымбур өйәҙе[3] Спасский ауылында тыуа.
1907 йылда Томск университетын тамамлай. 1907 йылдан — ошо уҡ уҡыу йорто уҡытыусыһы.
1935—1955 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институтында уҡыта. 1935—1942 йылдарҙа органик химия кафедраһы мөдире була. 1945—1953 йылдарҙа — биологик һәм органик химия кафедраһы мөдире.
1938—1941 йылдарҙа — Бөтә союз физиологтар, биохимиктар һәм фармакологтар йәмғиәтенең Башҡортостан филиалы рәйесе.
Хеҙмәттәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Обмен фосфора и серы у человека // Известия Императорского Томского университета. 1907. Кн. 28;
- Анализ крови в случае злокачественной прогрессивной анемии // Известия Императорского Томского университета. 1909. Кн. 32;
- К вопросу о составе и свойствах крови пупочной вены в момент рождения // Известия Императорского Томского университета. 1910. Кн. 40;
- О содержании радонистого калия в слюне детей // Известия Императорского Томского университета. 1910. Кн. 40;
- О содержании кальция, магния и фосфора в крови пупочной вены в момент рождения // Известия Императорского Томского университета. 1911. Кн. 46;
- О минимальной потребности человека в белке // Известия Императорского Томского университета. 1913. Кн. 49;
- Анализ крови в случае Hemichoreale post apoplex cerebri //Известия Императорского Томского университета. 1913. Кн. 49;
- О выделении креатинина и креатина из мочи у родильниц // Известия Императорского Томского университета. 1914. Кн. 56;
- К методике гидролитического разложения белков: (Предварительное сообщение) // Известия Императорского Томского университета. 1914. Кн. 59;
- О содержании лецитина в сибирских рыбах (сообщение первое) // Известия Императорского Томского университета.1916. Кн. 64;
- О содержании лецитина в сибирских рыбах (сообщение второе) // Известия Томского университета. 1918. Кн. 67.
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1944).
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1947);
- Ленин ордены (1953).
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Наука и научные работники СССР. Справочник … Л., 1928. Ч. 6. Научные работники СССР без Москвы и Ленинграда;
- Азбукин А. П., Баяндуров Б. И. 25 лет деятельности проф. И. Л. Вакуленко // Красное знамя. 1932. 23 ноября;
- Удинцев Н. А. Кафедра биологической химии // Кафедры фармацевтического и медико-биологического факультетов. Томск, 1988;
- Профессора Томского университета: Биографический словарь / Отв. ред. С. Ф. Фоминых. Томск, 1996. Вып. 1: 1888—1917;
- Федорова Т., Владимирова Т. Биохимик Вакуленко // Томский медик. 1998. Январь;
- Федотов Н. П. Биографический словарь «Профессора медицинского факультета Томского университета и медицинского института за 75 лет его существования (1888—1963)» // Сибирский медицинский журнал. Томск, 2000. № 3;
- Профессора медицинского факультета Императорского (государственного) Томского университета — Томского медицинского института — Сибирского государственного медицинского университета (1878—2013): Биографический словарь / С. Ф. Фоминых, С. А. Некрылов, М. В. Грибовский, Г. И. Мендрина, А. И. Венгеровский, В. В. Новицкий. 2-е изд., испр. и доп. Томск: Изд-во Том. ун-та, 2013. Т. 1.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Башкирская энциклопедия (урыҫ) — Башкирская энциклопедия, 2005. — 4344 с.
- ↑ С. А. Некрылов, С. Ф. Фоминых ИЗ ИСТОРИИ СИБИРСКОЙ МЕДИЦИНСКОЙ ХИМИИ — К БИОГРАФИИ ИВАНА ЛОГИНОВИЧА ВАКУЛЕНКО (1878–1955) // Сибирский медицинский журнал. — 2018. — В. 1. — Т. 33. — С. 92–94. — ISSN 2073-8552. — DOI:10.29001/2073-8552-2018-33-1-92-94
- ↑ Хәҙерге Ырымбур өлкәһенең Һарыҡташ районы
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Вакуленко Иван Логинович // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 17 ғинуар 2023)
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Һарыҡташ районында тыуғандар
- 18 ғинуарҙа тыуғандар
- 1878 йылда тыуғандар
- 3 апрелдә вафат булғандар
- 1955 йылда вафат булғандар
- Өфөлә вафат булғандар
- Томск дәүләт университетын тамамлаусылар
- Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре
- Ленин ордены кавалерҙары
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре
- Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусылары
- Алфавит буйынса ғалимдар
- Рәсәй империяһы химиктары