Глазовская Мария Альфредовна

Глазовская Мария Альфредовна
рус. Мария Альфредовна Глазовская
Зат	ҡатын-ҡыҙ
Гражданлыҡ	Рәсәй империяһы  СССР  Рәсәй
Тыуған көнө	26 ғинуар 1912({{padleft:1912|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:26|2|0}})
Тыуған урыны	Санкт-Петербург, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө	20 ноябрь 2016({{padleft:2016|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:20|2|0}}) (104 йәш)
Вафат булған урыны	Мәскәү, Рәсәй
Балалары	Глазовский, Никита Фёдорович[d] һәм Andrey F. Glazovsky[d]
Туған тел	урыҫ теле
Һөнәр төрө	географ, геохимик, педолог
Эшмәкәрлек төрө	Геохимия[d], Ландшафты өйрәнеү ғилеме[d], география почв[d] һәм тупраҡты өйрәнеү[d]
Эш урыны	МДУ-ның география факультеты[d]
Уҡыу йорто	геологический факультет Санкт-Петербургского государственного университета[d]
Ғилми дәрәжә	география фәндәре докторы[d]
Ғилми етәксе	Полынов, Борис Борисович[d]
Аспиранттар	Снытко, Валериан Афанасьевич[d], Солнцева, Нина Петровна[d] һәм Бондарева, Валентина Яковлевна[d]
Уҡыусылар	Снытко, Валериан Афанасьевич[d], Игорь Васильевич Иванов[d] һәм Румен Пенин[d]
Ойошма ағзаһы	Русское географическое общество[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	В. В. Докучаев исемендәге алтын миҙал[d] (1990)

Глазовская Мария Альфредовна (13 (26) ғинуар 1912 — 20 ноябрь 2016 йыл) — тупраҡ белгесе, геохимик-ландшафт белгесе. Мәскәү дәүләт университетының атҡаҙанған профессоры, Рус географик йәмғиәте һәм Докучаев тупраҡ белгестәре йәмғиәтенең почётлы ағзаһы, Варшава университетының почётлы профессоры һәм София университетының почётлы докторы. Бөтә Союз тупраҡ белгестәре йәмғиәтенең вице-президенты вазифаһын биләй, ерҙе ҡулланыу буйынса Халыҡ-ара комиссияның ағза-корреспонденты, ФАО-ЮНЕСКО консультация комитеты ағзаһы.

Биографияһы

Мария Альфредовна Глазовская 1912 йылдың 13 (26) ғинуарында Санкт-Петербургта табип ғаиләһендә тыуған.

1929 йылда Ленинград янындағы Колпино ҡалаһында урта мәктәпте тамамлай.

1929 йылда Ленинград ауыл хужалығы институтына уҡырға инә, унан бер йылдан һуң Ленинград дәүләт университетының геология-тупраҡ-география факультетына күсә. 1934 йылда университетты «Тупраҡ фәне» һөнәре буйынса тамамлай һәм Ленинград дәүлә университеты янындағы География-иҡтисади фәнни-тикшеренеү институтында аспирантурала ҡалырыла.

География фәндәре кандидаты ғилми дәрәжәһенә дәғүә итеү өсөн 1937 йылда диссертация яҡлай.

Ленинград дәүләт университетының география факультетында тупраҡ географияһы кафедраһы ассистенты булып эшләй һәм СССР Фәндәр академияһының В. В. Докучаев исемендәге Тупраҡ институты экспедицияларында әүҙем ҡатнаша.

1939—1952 йылдарҙа Алматы ҡалаһында йәшәй, Ҡаҙаҡ ССР-ы фәндәр академияһы Тупраҡ институтының тупраҡ генезисы секторы мөдире була, Ҡаҙаҡ педагогия институтында тупраҡ фәнен һәм тупраҡ географияһын уҡыта.

1952 йылда Мәскәү ҡалаһына күсеп килә, 1956 йылға тиклем СССР Фәндәр академияһының География институтында эшләй.

1953 йылда география фәндәре докторы ғилми дәрәжәһенә дәғүә итеп, «Внутренний Тянь-Шань как горная страна Центральной Азии» темаһына диссертация яҡлай.

1952 йылдан — доцент, 1954 йылдан — Мәскәү дәүләт университетының география факультеты профессоры. «Основы почвоведения и география почв», «Почвы мира», «Геохимия ландшафтов СССР», «Геохимические функции микроорганизмов», «Геохимия природных и техногенных ландшафтов СССР» курстарын уҡый.

1968 йылда М. А. Глазовская Австралияла үткән IX Халыҡ-ара тупраҡ конгресында ҡатнаша. Тупраҡ экскурсияларында ҡатнашыуы Австралия континенты тупрағын тикшереүҙәрен уға үҙенең тәбиғи күҙәтеүҙәре менән тулыландырырға мөмкинлек бирә, уларға артабан сит ил тупраҡ географияһы буйынса лекциялар өсөн нигеҙ булып тора.

Мәскәү дәүләт университетының география факультетында кафедра мөдире:

• 1954—1959 йй. — СССР-ҙың физик география кафедраһы
• 1959—1987 йй. — ландшафт геохимияһы һәм тупраҡ географияһы кафедраһы.

1987—2016 йылдарҙа — профессор-консультант.

Ғаиләһе

• Ире Виталий Гордиенко, һуғышта һәләк була.

Улдары:

• Глазовский Никита Федорович (1946—2005) — РФА ағза-корреспонденты эколог
• Глазовский Андрей Федорович (1954) — гляциолог.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• 1945 — «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында маҡтаулы хеҙмәте өсөн» миҙалы
• 1961 — «Почёт Билдәһе» ордены
• 1967 — МДУ-ның М. В. Ломоносов исемендәге премия лауреаты,
• 1971 — Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены
• 1978 — РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре
• 1983 — МДУ-ның Д. Н. Анучкин исемендәге премия лауреаты
• 1984 — «Хеҙмәт ветераны» миҙалы
• 1987 — СССР дәүләт премияһы лауреаты
• 1990 — В. В. Докучаев исемендәге алтын миҙал, тупраҡ генезисы, тупраҡ географияһы һәм ландшафт геохимияһы буйнса хеҙмәттәр өсөн
• 1994 — Мәскәү университетының атҡаҙанған профессоры (1994).
• 2014 — «Рус география йәмғиәте легендаһы», география фәндәре өлкәһендәге ҙур ҡаҙаныштары, йәштәргә белем биреү һәм тәрбиәләү өсөн.

Ойошмаларҙа ағзалығы

• Рус география йәмғиәтенең почётлы ағзаһы
• Докучаев тупраҡ фәне йәмғиәтенең почётлы ағзаһы

Библиография

• Герасимов Иннокентий Петрович, Глазовская М. А. Основы почвоведения и география почв: Учебник для геогр. фак. ун-тов. — М.: Географгиз, 1960. — 490 с.
• Глазовская М. А. Геохимические основы типологии и методики исследования природных ландшафтов: (Учеб. пособие). — М.: Изд-во МГУ, 1964. — 230 с.
• Почвы мира, т.1. М, 1972; т.2, 1973
• Глазовская М. А., Парфёнова Елена Ивановна, Перельман Александр Ильич. Борис Борисович Полынов. 1877—1952 / Отв. ред. Ливеровский Юрий Алексеевич. — М.: Наука, 1977. — 144 с. — (Научно-биографическая серия). — 11 500 экз.
• Глазовская М. А. Общее почвоведение и география почв. — М., 1983.
• Глазовская М. А. Геохимия природных и техногенных ландшафтов СССР: Учеб. пособие для ун-тов по спец. «География». — М.: Высшая школа, 1988. — 328 с. — ISBN 5-06-001144-5.
• Глазовская М. А. Методологические основы оценки эколого-геохимической устойчивости почв к техногенным воздействиям: Метод. пособие / Моск. гос. ун-т им. М. В. Ломоносова, Геогр. фак.. — М.: Изд-во МГУ, 1997. — 102, [8] с. — ISBN 5-211-03682-4.
• География почв с основами почвоведения. М., 1995; 2005 (в соавт. с А. Н. Геннадиевым)
• Геннадиев Александр Николаевич, Глазовская М. А. География почв с основами почвоведения. — М.: Высшая школа, 2008. — 464 с. — (Для высших учебных заведений). — 3000 экз. — ISBN 978-5-06-005940-3.
• Глазовская М. А. Педолитогенез и континентальные циклы углерода. — М.: УРСС, 2009. — 336 с. — ISBN 978-5-397-00927-0.
• Глазовская М. А. События моей жизни на фоне войн и революций XX века. — М.: АПР, 2013. — 96 с. — 300 экз. Рецензия на книгу 2020 йыл 11 июнь архивланған.

Әҙәбиәт

• Краснопольский А. В. Отечественные географы. СПб., 1993
• Профессора и доктора наук МГУ им. М. В. Ломоносова: Биографический словарь. 1997 / Сост.: А. Гримза, Е. Ильченко. — М.: Книжный Дом «Университет», 1998. — 680 с. — (Архив Московского университета). — 3000 экз. — ISBN 5-8013-0027-9.
• Герасимова М. И., Снытко В. А., Щипек Т. Научное творчество профессора Марии Альфредовны Глазовской // Acta Geographica Silesiana, # 4 (28). 2017. C. 5-11.
• Снытко В. А. Создатели геохимии ландшафта: Б. Б. Полынов, М. А. Глазовская, А. И. Перельман // Вестник Академии наук Чеченской Республики. — 2017. — Т. 35, № 2. — С. 89-92.

Һылтанмалар

• Профиль М. А. Глазовской на официальном сайте РАН.