Ғәләүетдинов Ишмөхәмәт Ғилметдин улы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
(Ишмөхәмәт Ғәләүетдинов битенән йүнәлтелде)
Ишмөхәмәт Ғилметдин улы Ғәләүетдинов
Тыуған көнө

1 ғинуар 1948({{padleft:1948|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:1|2|0}})

Тыуған урыны

Башҡорт АССР-ы Учалы районы Сораман ауылы

Вафат көнө

10 октябрь 2015({{padleft:2015|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:10|2|0}}) (67 йәш)

Вафат урыны

Башҡортостан Республикаһы Өфө ҡалаһы

Ил

Совет Социалистик Республикалар Союзы СССРРәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы

Ғилми даирәһе

филология

Эшләгән урыны

СССР Фәндәр академияһы Башкортостан тарих, тел һәм әҙәбиәт институты

Альма-матер

Башҡорт дәүләт университеты (1969)

Ғилми дәрәжәһе

филология фәндәре докторы (1992)

Ғилми исеме

профессор

Ниндәй өлкәлә танылған

Филология фәндәре докторы, профессор

Награда һәм премиялары
Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре
Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре

БАССР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1986)

Ғәләүетдинов Ишмөхәмәт Ғилметдин улы (1 ғинуар 1948 йыл10 октябрь 2015 йыл) — башҡорт теле белгесе, шәрҡиәтсе, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1995), филология фәндәре докторы (1992), профессор (1994). Рәсәй Федерацияһының (2005) һәм Башҡорт АССР-ының (1986) атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2008).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ишмөхәмәт Ғилметдин улы Ғәләүетдинов 2015 йылдың 10 октябрендә Өфө ҡалаһында вафат булды[1].

Ғилми эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ишмөхәмәт Ғәләүетдиновтың археография, текстология, әҙәби башҡорт теленең тарихи үҫешен өйрәнеү проблемалары, башҡорт балалар фольклоры менән бәйле. «Башҡорт әҙәби теленең ике быуаты» («Два века башкирского литературного языка; 2000»)монографияһында автор XIX быуат — XX быуат башы яҙма ҡомартҡылары нигеҙендә башҡорт әҙәби теленең үҫешен яҡтырта, уның телдән тыш сәбәптәрен күрһәтә. 300-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы. Рәсәй Фәндәр Академияһының Шәрҡиәтселәр йәмғиәте президенты (2004—2006).

Хеҙмәттәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Башҡорт әҙәби теленең тарихы. — Өфө, 1993 (авторҙ.);
  • «Тарих нама-и булгар» Таджетдина Ялсыгулова. — Уфа, 1990;
  • Башкирские народные детские игры. — Уфа, 2002.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • БАССР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1986)
  • Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2005)
  • Рәсәй Федерацияһының почетлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2008)

Балалар фольклорын өйрәнеүе[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ишмөхәмәт Ғәләүетдиновтың «Балалар фольлоры: Бала саҡ — уйнап көлөп үҫер саҡ» йыйынтығында Һынамыштар, Һанашмаҡтар, Тиҙәйткестәр, Үсекләшеүҙәр, Уйындар һ. б. балалар өсөн халыҡ ижады үрнәктәр урын алған [2]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. В Уфе скончался известный ученый-языковед, бывший ректор Академии искусств Ишмухамет Галяутдинов — «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2015, 10 октябрь (рус.)
  2. Ғәләүетдинов И. Ғ. һәм башҡалар. Балалар фольлоры: Бала саҡ — уйнап көлөп үҫер саҡ ( — Өфө: Башҡортостан «Китап» нәшриәте, 1994. — ISBN 5-295-01280-8.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Ғәләүетдинов И. Ғ. һәм башҡалар. Балалар фольлоры: Бала саҡ — уйнап көлөп үҫер саҡ (баш.). — Өфө: Башҡортостан «Китап» нәшриәте, 1994. — ISBN 5-295-01280-8.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • ГАЛЯУТДИНОВ Ишмухамет Гильмутдинович
  • А. Р. Абдуллин. Востоковед из Уфы // Вестник Академии наук Республики Башкортостан. 1997. Т. 2. № 4.
  • М. Ямалетдинов. Ишмөхәмәт Ғәләүетдинов = Ишмухамет Галяутдинов: документальная повесть. — Өфө, 2009.