Килмөхәмәтов Тимерғәли Әбделғәлим улы

Килмөхәмәтов Тимерғәли Әбделғәлим улы
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР  Рәсәй
Тыуған көнө	19 декабрь 1941({{padleft:1941|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:19|2|0}})
Тыуған урыны	Үзбәкстан
Вафат булған көнө	2 май 2021({{padleft:2021|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:2|2|0}}) (79 йәш)
Вафат булған урыны	Өфө
Яҙма әҫәрҙәр теле	башҡортса‎
Һөнәр төрө	университет уҡытыусыһы, яҙыусы
Эш урыны	Башҡорт дәүләт университеты
Уҡыу йорто	Башҡорт дәүләт университеты
Ғилми дәрәжә	филология фәндәре докторы[d] (1992)
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Килмөхәмәтов Тимерғәли Әбделғәлим улы (19 декабрь 1941 йыл — 2 май 2021 йыл) — башҡорт әҙәбиәте белгесе, яҙыусы. 1970 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1992—2013 йылдарҙа журналистика кафедраһы мөдире. 1973 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1992), профессор (1994). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001). Зәйнәб Биишева исемендәге премия (2009) һәм Ҡырмыҫҡалы районының Мөхәмәтсәлим Өмөтбаев исемендәге премияһы (2005) лауреаты.

Биографияһы

• Тимерғәли Әбделғәлим улы Килмөхәмәтов 1941 йылдың 19 декабрендә Үзбәк ССР-ының Фирғәнә өлкәһе Бағдад районы Серов (Фүрҡәт) станцияһы ҡасабаһында тыуған.
• Ҡырмыҫҡалы районының Бишауыл-Уңғар мәктәбен тамамлай.
• 1962—1966 йылдарҙа Башҡорт дәүләт университетының филология факультетында уҡый.
• 1967—1970 йылдарҙа Мәскәү дәүләт университеты аспирантураһында уҡый һәм кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай.
• 1970 йылдан Башҡорт дәүләт университетында эшләй.

Хеҙмәт ветераны, ғалим һәм яҙыусы 2021 йылдың 2 майында Өфө ҡалаһында вафат булды.

Ғилми эшмәкәрлеге

Тимерғәли Килмөхәмәтовтың фәнни хеҙмәттәре башҡорт драматургияһының поэтикаһын өйрәнеүгә, әҙәбиәт ғилеме методологияһына, әҙәби портреттар ижад итеүгә арналған. «Башҡорт әҙәбиәте тарихы» (1990—1996) баҫмаһы авторҙарының береһе; 100-ҙән ашыу фәнни хеҙмәт авторы.

Ижады

«Күк тояҡҡай» (1972), «Хаҡлыҡ үлмәй» (1991), «Йәнкиҫәк» (2001) йыйынтыҡтарына ингән хикәйәләре һәм повестары замандаштарының рухи донъяһына иғтибар итеүе, психологизм, тел байлығы тасуирлығы менән айырылып тора.

Әҫәрҙәре

• Күк тояҡҡай. Өфө, 1972;
• Хаҡлыҡ үлмәй. Өфө, 1991;
• Йәнкиҫәк. Өфө, 2001;
• Драматургия Мустая Карима. Уфа, 1979;
• Халыҡсанлыҡ көсө. Өфө, 1988;
• Поэтика башкирской драматургии. 2-е изд., Уфа, 2008.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• Зәйнәб Биишева исемендәге премия лауреаты (2010)
• Мөхәмәтсәлим Өмөтбаев исемендәге премия (Ҡырмыҫҡалы районы) лауреаты (2005)
• Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001)
• Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997)
• Башҡортостан Республикаһы Юғары Советының Почёт грамотаһы (1992)

Ғалим тураһында матбуғат

• Романов В. Тимергали Кильмухаметов: писатель и ученый (К 75-летнему юбилею). «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2016, 20 декабрь (рус.) (Тикшерелеү көнө: 20 декабрь 2016)

Сығанаҡтар

• Писатели земли башкирской. Справочник / (сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина). Переработанное и дополненное второе издание. — Уфа: Китап, 2015. — 672 с. ISBN 978-5-295-06338-1 (рус.)
• Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с. (рус.)
• Ғәйнуллин М. Ф., Хөсәйенов Ғ.Б. Совет Башҡортостаны яҙыусылары. Биобиблиографик белешмә. Тулыландырылған, төҙәтелгән икенсе баҫма. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988. — 400 бит.
• Гайнуллин М. Ф., Хусаинов Г. Б. Писатели Советской Башкирии. Биобиблиографический справочник / Оформление А. Королевского. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1977. — 416 стр. (рус.)

Һылтанмалар

Башҡортостан Республикаһының Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге Милли китапханаһының электрон бүлегендә

• башҡорт телендәге әҫәрҙәре

башҡа сығанаҡтар

• Ҡунафин Ғ. С. Замандаштарҙың рухи балҡышы. Өфө, 2006.