Молодечно

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Молодечно
Lua хатаһы: expandTemplate: template "lang-be-tarask" does not exist.
Флаг[d]Герб[d]
Рәсем
Рәсми атамаһы Маладзечна
Дәүләт  Беларусь[1]
Административ үҙәге Молодечненская область[d], Молодечненский район[d] һәм Молодечненский повет[d]
Административ-территориаль берәмек Молодечненский район[d]
Сәғәт бүлкәте UTC+3:00[d]
Халыҡ һаны 89 068 кеше (1 ғинуар 2024)[2]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 161 метр[3] һәм 159 метр[3]
Туғандаш ҡала Эсслинген-на-Неккаре[d], Коломна, Пётркув-Трыбунальски[4], Паневежис[d] һәм Череповец
Майҙан 30 км²
Почта индексы 222301, 222302, 222303, 222304, 222305, 222306, 222307 һәм 222310
Рәсми сайт molodechno.gov.by
Изображение знака с названием места или объекта
Иң тәүге яҙма ваҡыты 16 декабрь 1388
Урындағы телефон коды 176
Номер тамғаһы коды 5
Категория для почётных граждан субъекта Q32871794?
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы Категория:Похороненные в Молодечно[d]
Карта
 Молодечно Викимилектә

Молодечно (бел. Маладзе́чна) — Белоруссияның Минск өлкәһендәге Уша йылғаһы буйындағы ҡалаһы. Молодечно районының административ үҙәге. Тәүге яҙма сығанаҡтарында 1388 йылда телгә алына.Минсиҙан 73 км өҫтәрәк төньяҡ-көнбайышта урынлашҡан. Ҡала майҙаны — 33,33 йәки 33,49 км². 2018 йылдың 1 ғинуарында ҡалала 95 011 кеше йәшәй.

Исеменең килеп сығышы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«Молодечно» топонимы, күрәһең, Молодечанка йылғаһы исеменән (бел. Маладзечанка) алынған. Был йылға мелиорация эштәре һөҙөмтәһендә юҡҡа сыҡҡан. Шулай уҡ «молодец» (мәғәнәһе — кенәз дружинаһында булған яугир) һүҙенән алынған булыуы ла ихтимал.

Халыҡ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Молодечно ҡала халҡы һанының динамикаһы (XVII—XXI быуат)
Милли составы 2009 йылдың халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса
Белорустар 814 83 88,9 проценты
Рустар 7012 7,44 %
Поляктар 692 0,73 %
Украиндар 1123 1,19 проценттан
Әрмәндәр 86 0,09 %
Әзербайжандар 85 0,09 %
Татарҙар 70 0,07 %
Йәһүдтәр 45 0,05 %
Вьетнамец 41 0,04 %
Литва 41 0,04 %
Молдавандар 30 0,03 %
Грузиндар 29 0,03 %

Иҡтисад[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡалала машиналар төҙөү, еңел, аҙыҡ-түлек, ағас эшкәртеү сәнәғәте иҡтисадтың төп өлөшөн тәшкил итә. Сәнәғәт структураһында — электротехника сәнәғәте, аҙыҡ-түлек сәнәғәте, металл эшкәртеү, төҙөлөш материалдары етештереү, мебель, еңел сәнәғәт, парфюмерия әйберҙәре һәм керамика етештереү иҫәпләнә.

Белем[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • 14 мәктәп (шуларҙың 5-һе гимназия)
  • Художество мәктәбе
  • Балалар сәнғәт мәктәбе
  • Балалар тынлы музыка ҡоралдары мәктәбе
  • Медицина колледжы
  • М. К. Огинский исемендәге Молодечно музыка училищеһы
  • Молодечно Дәүләт политехник колледжы
  • Сауҙа-иҡтисад колледжы
  • 7 асыҡ китапхана
  • Гимназия-сәнғәт колледжы

Власть органдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Молодечно район советы депутаттары власть органдары вәкиллеге булып тора. Бер мандатлы округтар буйынса һайлана һәм унда 40 кеше тора. Вәкәләттәре срогы 4 йыл. Депутаттар советы итеп 2018 йылдың 18 февралендә һайлана. Паукшта Андрей Анатольевич совет рәйесе булып тора.

Һаулыҡ һаҡлау[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Дауалау-профилактик эштәрҙе территориаль Молодечно медицина берләшмәләре башҡара. Уның эсенә инә:

  • Балалар дауаханаһы,
  • ҡатын-ҡыҙҙар консультацияһы һәм бала табыу йорто,
  • район дауаханаһы,
  • 2-се һанлы ҡала дауаханаһы,
  • неотложный һәм ашығыс медицина ярҙамы станцияһы,
  • 3-сө һанлы ҡала поликлиникаһы,
  • балалар поликлиникаһы,
  • Ҡаланың 2-се стоматология поликлиникаһы,
  • балалар стоматология поликлиникаһы,
  • тире-венерология диспансеры,
  • туберкулез диспансеры,
  • психоневрологик диспансер.

Бәйләнеш[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Стационар элемтә операторы булып унитар предприятие «Белтелеком» тора. Районды Молодечно РУЭС -ы телефон һәм радиоэлемтә менән хеҙмәтләндерә. Ҡаланың телефон элемтә абоненттары һаны — 41,3 мең кеше. Тиҙлекле интернет селтәре, IP телевидение, универсаль почта эшләй[5].

Мобиль элемтәне Velcom, life:), МТС башҡара.

Мәҙәниәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Мәҙәниәт һарайы
Минск өлкә драмтеатры

2002 йылдан алып Молодечно ҡала мәҙәниәт һарайы эшләй, унда эстрада йырҙарын йәш башҡарыусылар конкурсы «Маладзічок», спорт бейеүҙәре буйынса республика турнирҙары «Молодечно Кубогы» һәм башҡа саралар үткәрелә.

Ҡалала Минск өлкә тыуған яҡты өйрәнеү музейы бар.

Минск «Батлер» өлкә ҡурсаҡ театры һәм өлкә драма театры эшләй.

Һәйкәлдәр:

  • Михаил Клеофас Огинский һәйкәле — Речь Посполитаяның композиторы һәм сәйәси эшмәкәре
  • Ленин Владимир Ильич һәйкәле
  • Волынка Андрей Иванович — Советтар Союзы Геройы
  • Николай Иванович Ермолович — белорус тарихсыһы һәм яҙыусыһы
  • Беларусь азатлығы һәм бойондороҡһоҙлоғо өсөн һәләк булғандар һәйкәле[6].

Туристик мәғлүмәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Покров Пресвятой Богородицы сиркәүе
Күренекле урындары[7][8]
  • Ҡаласыҡ (XV—XVII быуаттар)
  • Ҡаланың тарихи биналары (ХІХ — ХХ быуат башында)
  • Мемориаль комплексы «Шталаг 342»
  • Уҡытыусылар семинарияһы (1762 йыл)
  • Синагога (XIX—ХХ быуаттар)
  • Покров Пресвятой Богородицы сиркәүе (1867—1871 йылдар)
  • Тимер юл вокзалы (1907 йыл)

Туғанлашҡан ҡалалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Рәсәй флагы Борский район, Россия
  2. Флаг Болгарии Велинград, Болгария
  3. Польша гмина Домброва-Бялостоцка, Польша
  4. Украина флагы Ирпень, Украина
  5. Рәсәй флагы Качканарский городской округ, Россия
  6. Рәсәй флагы Коломна, Россия
  7. Польша Кутновский повят, Польша
  8. Рәсәй флагы Любытинский район, Россия
  9. Литва Паневежис, Литва
  10. Польша Пётркув-Трыбунальски, Польша
  11. Рәсәй флагы Светловский городской округ, Россия[9]
  12. Рәсәй флагы Славянский район, Россия
  13. Польша Сокулка, Польша
  14. Рәсәй флагы Череповец, Россия
  15. Молдавия Флорешты, Молдавия
  16. Рәсәй флагы Фрунзенский район (Санкт-Петербург), Россия[10]
  17. Литва Электренай, Литва
  18. Германия флагы Эслинген-на-Неккаре, Германия[11]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ↑ GEOnet Names Server — 2018.
  2. ↑ Численность населения на 1 января 2024 г. и среднегодовая численность населения за 2023 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2024.
  3. ↑ 3,0 3,1 GeoNames (ингл.) — 2005.
  4. ↑ http://www.rcie.piotrkow.pl/nasze-miasto-t70/z-zycia-miasta-t87/miasta-partnerskie-t119/-molodeczno-bialorus-t121
  5. ↑ Связь : Молодеченский райисполком 2010 йыл 23 август архивланған.
  6. ↑ Камень «Пакутнікам за волю і незалежнасць Беларусі» памяняў месца 2013 йыл 16 октябрь архивланған. (белор.) // «Рэгіянальная газета»
  7. ↑ Молодечно — достопримечательности
  8. ↑ «Я хочу это увидеть! Молодечно» (Телеканал Беларусь 2)
  9. ↑ Маладзечна ўстанавіла партнёрскія адносіны з горадам Светлым Калінінградскай вобласці Расіі 2015 йыл 24 сентябрь архивланған. (белор.) // Рэгіянальная газета
  10. ↑ Развитие и расширение международных связей в Санкт-Петербурге на примере Фрунзенского района 2015 йыл 24 сентябрь архивланған.
  11. ↑ Города-побратимы | РЕГИОН | Молодеченский район|Молодечно|Молодеченский райисполком|Новости Молодеченского района 2016 йыл 10 октябрь архивланған.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Молодечно&oldid=1266551» битенән алынған