Әзербайжандар

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Перейти к навигации Перейти к поиску
Әзербайжандар, әзериләр
azərbaycanlılar آذربایجانلیلار, azərilər آذری لر
Mfakhundov.jpg Üzeyir Hacıbəyov4.gif Sattar khan.jpg Stamps of Azerbaijan, 2007-813.jpg
Qudsi.jpg Rustam Ibragimbekov foto.jpg Heydar Aliyev 1997.jpg Ilham Aliyev meet Ali Khamenei - March 5, 2017 (4).jpg
Samad Vurgun20.jpg Shahriyar.jpg Shahbanu of Iran.jpg TRadjabov12.jpg
Khan Nakhichevanski.jpg Gamar almazade49 3.jpg Portrait photo of Nariman Narimanov taken in 1913.jpg Ahmad-Kasravi.jpg
Muslim Magomayev.jpg Ashig Alesger.jpg Leyla Mammadbeyova.JPG Qurban Qurbanov.jpg

Мирзә Фәтәли Ахундов • Үзеир Хажибәков • Сәттар-хан • Кәрим Кәримов
Аббасҡулы аға Бакыханов • Рөстәм Ибраһимбәков • Һейдәр Әлиев • Әли Хаменеи
Сәмәд Вурғун • Мөхәммәт Хөсәйен Шахрияр • Фәрәһ Пәһләви • Теймур Рәжәбов
Жәмшит Нахичеванский  • Ҡәмәр Алмасзадә  • Нәриман Нәриманов  • Әхмәт Кәсрәви

Мөслим Магомаев • Ашуҡ Әләскәр • Лейла Мəммəдбəкова • Ҡурбан Ҡурбанов
Үҙ атамаһы

азәрбайџанлылар, азәриләр

Һаны һәм йәшәгән урыны

Барлығы: 29[18] — 31 млн.-дан[19] 35 — 40 млн.-ға тиклем[20][21]
Иран Иран:
12 — 16 млн.

Әзербайжан Әзербайжан:
 8 172 800 (2009 г.)[1]
Төркиә Төркиә: 800 000.(оц.)[2]
Рәсәй Рәсәй:   603 070 (2010 г.)[3], 621 840 (2002 г.)[4]

Америка Ҡушма Штаттары АҠШ: 5 553—500 000 чел.[6]
Грузия Грузия: 284 761.(2002 г.)[7]

  • Квемо-Картли: 225 ме ң[7]
    • Марнеуль районы: 98 мең
    • Гардабан районы: 50 мең
    • Болнисский районы: 49 мең
  • Кахети: 40 тыс.

Канада Канада: 3 465. Франция Франция: 170 000 Ҡаҙағстан Ҡаҙағстан: 85 292 (2009 г.)
Украина Украина: 45 176 (2001 г.)[8]
Үзбәкстан Үзбәкстан: 36 000.(оц.)[9][10]
Төркмәнстан Төркмәнстан: 36 000.(1995)[11][12]
Нидерланд Нидерланд: 17 000[13]
Ҡырғыҙстан Ҡырғыҙстан: 17 267 (2009)[14]
Бөйөк Британия Бөйөк Британия: 15 000[15]
Беларусь Беларусь:  5 567 (2009 г.)
Латвия Латвия:  1 759 (2010 й.)[16]
Австрия Австрия:  1 000.[17]
Тажикстан Тажикстан:  800 (2000 й.)

Тел

Әзербайжан теле

Раса тибы

Каспий подтибы, Европеоид расаһы,

Туғандаш халыҡтар

Алтай ғаиләһе
  Төрки төркөмө
    Уғыҙ төркөмө

Этник төркөм

Афшарҙар, ҡарапапахтар, ҡашҡайҙар

Әзербайжандар, әзериләр йәки әзербайжанлылар (әзерб. azərbaycanlılar آذربایجانلیلار, azərilər[22][23][24][25][26][27][28] آذری لر, azəri türkləri)[29][30][31] — Әзербайжан һәм төньяҡ-көнбайыш Ирандың ҙур өлөшөн алып торған төрки телле халыҡ.[32][33].

Дөйөм һаны 29 млн кеше[18]. Иран һәм Әзербайжандан башҡа Рәсәйҙә (Дағстан), Грузияла (Борчалы) һәм Төркиәлә (Карс һәм Ыгдыр) әзербайжандар күпләп йәшәй.

Дағстан Республикаһының әҙ һанлы ерле халҡы булып иҫәпләнә. Ислам диненең шиғисылыҡ динен тоталар. Антропологик яҡтан әзербайжандар европоид расаһының каспий тибына ҡарай.

Әзербайжанда 8 миллионнан артык әзербайжан йәшәй әзербайжандар һәм ил халҡының 91 % тәшкил итә. Ирандың Тәһран, Кереж, Мәшһәд ҡалаларында әзербайжандарҙың мәһәлләләре бар.

Рәсәйҙә Көньяҡ Дағстанда 2002 йылғы иҫәп буйынса 111 656 әзербайжан йәшәй.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Статья «Азербайджанцы» // Народы России. Атлас культур и религий. — М.: Дизайн, Информация. Картография, 2010. — 320 с.: с илл. ISBN 978-5-287-00718-8

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. ↑ Переписи населения Азербайджана 1979, 1989, 1999, 2009 годов
  2. ↑ «Turkey: Religions & Peoples», Encyclopedia of the Orient (retrieved 7 June 2006)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Всероссийская перепись населения 2002 года. Федеральная служба государственной статистики. Тәүге сығанаҡтан архивланған 21 август 2011. 29 декабрь 2009 тикшерелгән.
  5. ↑ Включая Ханты-Манси автономиялы округы һәс Ямал-Ненец автономиялы округы; автономиялы округтарҙы керетмәйенсә Төмән өлкәһендә— 8282 кеше (2010 й.) һәм 8918 кеше (2002 й.)
  6. ↑ http://www.irex.org/system/files/Baghirova_VOA.pdf
  7. ↑ 7,0 7,1 State Statistics Department of Georgia: 2002 census (retrieved 16 July 2006)
  8. ↑ Всеукраинская перепись населения 2001 года. Распределение населения по национальности и родному языку. Государственный комитет статистики Украины. Тәүге сығанаҡтан архивланған 25 август 2011.
  9. ↑ Этнический атлас Узбекистана
  10. ↑ По переписи 1989 г. в Узбекистане было 44,4 тыс. азербайджанцев ([1])
  11. ↑ People Population census of Turkmenistan 1995, Vol. 1, State Statistical Committee of Turkmenistan, Ashgabat, 1996
  12. ↑ CIA — The World Factbook
  13. ↑ http://web.archive.org/web/20110706131529/http://mfa.gov.az/eng/downloads/bilaterial/Netherlands.pdf
  14. ↑ National Statistical Committee of Kyrgyz Republic 2009.
  15. ↑ cache:Jwobw381IYMJ:www.angelfire.com/az3/AzeriVoice/newsletter2.doc «azeris in britain» — Google Search
  16. ↑ Распределение населения Латвии по национальному составу и государственной принадлежности на 01.07.2010  (латыш.)
  17. ↑ Azerbaijan Ministry of Foreign Affairs: Azerbaijan-Austria relations: Diaspora Info (February 2008). NB Of these, about 70-75 % are Iranian Azeris, 15-20 % are Turkish Azeris and 5-10 % are Azeris originally from Azerbaijan and the former Soviet Union.
  18. ↑ 18,0 18,1 Joshua Project Ethnic People Groups of the Turkic Peoples Affinity Bloc. Joshua Project. Тәүге сығанаҡтан архивланған 25 август 2011. 3 март 2009 тикшерелгән.
  19. ↑ WebCite query result
  20. ↑ Azerbaijanis POPULATION
  21. ↑ Azerbaijani world
  22. ↑ Azeri (Azerbaijani) Genetics: Abstracts and Summaries
  23. ↑ ETHNIC SITUATION IN THE CAUCASUS. Rauf A. Guseynov
  24. ↑ Gidaiat Orudzhev, D.Sc. (Philol.), Azerbaijani State Nationalities Policy Adviser (Baku, Azerbaijan)
  25. ↑ "Daghestan: Factors of conflicts and stability". Enver Kisriev, professor, Daghestan Research Center, Russian Academy of Sciences (RAS), (Makhachkala, Russian Federation)
  26. ↑ The Azeris in Georgia and the Ingilos: Ethnic minorities in the limelight
  27. ↑ South Caucasus: Common Ground
  28. ↑ Who are Azeris?
  29. ↑ Әзербайжандар — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә
  30. ↑ Helena Bani-Shoraka. «Language Policy and Language Planning: Some Definitions» in Annika Rabo, Bo Utas. The Role of the State in West Asia, Swedish Research Institute in Istanbul, 2005, ISBN 91-86884-13-1, 9789186884130, p. 144
  31. ↑ Stephan Thernstrom, Ann Orlov, Oscar Handlin. Harvard Encyclopedia of American ethnic groups, Harvard University Press, 1981, p. 171, quote: In their homeland the Azerbaijanis, or Azeri Turks as they are sometimes called…
  32. ↑ David E. Long, Bernard Reich. The Government and politics of the Middle East and North Africa, pp. 20, 77
  33. ↑ Graham E. Fuller. The new Turkish republic: Turkey as a pivotal state in the Muslim world
https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Әзербайжандар&oldid=753822 ҡабул ителгән