Эстәлеккә күсергә

Мөтәшәбиһтәр

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

Мөтәшәбиһ (күпл. ғәр. متشابهات‎ — мүтәшәбиһәт, берл. мүтәшәбиһ; рус. муташа́бих, муташабиха́т) — Ҡөрьәндең аныҡ булмаған, ауыр аңлашылған, фараз итеүҙәргә мохтаж аяттары.

Ошондай аяттарҙың булыуы хаҡында түбәндәге аятта әйтелә:

« Ий Мөхәммәт ғәләйһис-сәләм! Ул - Аллаһ - һиңә тиңдәше булмаған китап иңдерҙе, ул Ҡөрьәндә күберәге мәғәнәһе асыҡ, аңлайышлы аяттар, ул аяттар Ҡөрьәндең төп нигеҙе. Шулай уҡ Ҡөрьәндә мәғәнәһе аныҡ беленмәгән аяттар ҙә бар, ләкин аяттарға тәьүил яһауҙан, йәғни мәғәнә сығарыуҙан Аллаһ тыйҙы. Әммә күңелдәре хаҡтан батилға ауышҡан яман кешеләр мәғәнәһе асыҡ түгел аяттарға эйәрерҙәр, кафыр булыуҙы өҫтәп, йәки мосолмандар араһына фетнә һалыуҙы теләп, һәм нәфестәренә мыуафиҡ мәғәнәләр биреүҙе теләп, тәьүил яһарҙар. Был мәғәнәһе асыҡ беленмәгән аяттарға тәьүил яһап, мәғәнә бирергә һис кем булдыра алмаҫ, мәгәр Аллаһ үҙе генә белер. Әмма хаҡиҡи ғалимдәр: “Ҡөрьәндең һәр һүҙенә ышандыҡ, барыһы ла Раббыбыҙҙан килгән хаҡ һүҙҙәр, мәғәнәһе асыҡ булған аяттар менән ғәмәл ҡылабыҙ, мәғәнәһе аныҡ беленмәгән аяттарҙы Аллаһуға тапшырабыҙ”, – тинеләр. Кешеләр һәммәһе лә вәғәзләнмәҫ, фәҡәт саф күңелле, камил ғаҡыллы кешеләр генә Ҡөрьән менән вәғәзләнеп ғәмәл ҡылырҙар.
»
төп нөсхәһе

هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ ۖ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ ۗ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ ۗ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ

[1]

Мөтәшәбиһ аяттары йәшерен мәғәнәгә эйә. Мосолман мөтәшәбиһте ысынға ҡабул итергә тейеш, сөнки уның ысын мәғәнәһе Аллаһҡа ғына билдәле. Был аяттарҙа һәм хәҙистәрҙә Аллаһ тарафынан урынлаштырылған символик һәм башҡа мәғәнәләр кешегә аныҡ билдәле була алмай. Бынан тыш, уларҙың ҡайһы берҙәрен кеше аңлауы мөмкин булғандың сигенән сыға[2].

Мосолман ортодоксияһы мөшәббәһиҙәрҙең (антропоморфистарҙың) Аллаһы Тәғәләне яралтылған заттарға оҡшатып, аяттарға һүҙмә-һүҙ мәғәнә биргән һәм уларҙы һүҙмә-һүҙ мәғәнәлә аңлатҡан фекерен кире ҡаға[2].

  1. « Он — тот, кто ниспослал тебе Коран. В нем есть ясно изложенные аяты, в которых суть Писания, другие же аяты требуют толкования. А [люди], в сердцах которых укоренилось уклонение [от истины], следуют за аятами, которые требуют толкования, стремясь совратить [людей истины] и толковать Коран [по своему усмотрению]. Но не знает его толкования никто, кроме Аллаха. Сведущие в знаниях говорят: «Мы уверовали в него. Весь [Коран] — от нашего Господа». Но только разумные мужи следуют назиданиям.
    »
  2. 2,0 2,1 Али-заде, 2007
  • Али-заде, А. А. [572 Муташабих] // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).