Аят

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

Аят(ғәр. айа — билдә, мөғжизә), айат, Ҡөрьәндә сүрәнең үҙ аллы мәғәнәгә эйә булған иң бәләкәй ритмик өлөшө.

Исламдың дөйөм догматик системаһы үҫеше осоронда — Аллаһтың төп “билдәһе”. Мосолман диненә ярашлы, аяттарҙа Алланың ысын һүҙҙәре яҙылған. Мөхәммәт тәүҙә үҙенең вәғәздәрен тәшкил иткән айырым асылыштарҙы аят тип атай. Улар телдән-телгә тапшырыла, ҡайһы бер асылыштарҙың ғына яҙмалары була. Күп кенә аят, текстары үҙенсәлекле булыу арҡаһында, дингә яңы килеүселәргә аңлайышһыҙ була һәм Мөхәммәт улар өсөн аңлатмалар бирә. Ҡөрьәндең яҙма тексы барлыҡҡа килгәс, “Аят” термины Ҡөрьән “шиғырҙарын” билдәләү өсөн ҡулланыла башлай. Ҡөрьәндә, төрлө иҫәп буйынса, хронологик эҙмә-эҙлелек һәм мәғәнәүи бәйләнеш һаҡланмайынса урынлаштырылған 6204, 6226, 6232 йәки 6236 аят бар. Улар бетеүҙәрҙә (башлыса беренсе сүрә “Фатиха”), мәсет, мәҙрәсә, башҡа мосолман учреждениелары, торлаҡ йорт интерьерҙарын биҙәгәндә ҡулланыла, ҡәбер таштарына яҙыла. Башҡорттарҙа үлгәндәрҙе иҫкә алыу һәм ерләү йолаларының бер өлөшө булып торған “аят уҡытыу” йолаһы бар. Шулай уҡ яңы өйгә күскәндә йәки алыҫ юлға сығыр алдынан аят уҡыла.

һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]


Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Ҡөрьән Кәрим – башҡорт, татар, урыҫ телдәренә тәржемәләр.
  • Ҡөрьән Кәрим (транскрипциялар) //мөх. Нурмөхәмәт Сөйәрғолов // - Стәрлетамаҡ, ҡала типографияһы, 2007,609 бит.
  • Тәсһилүл бәйән (Ҡөрьән Кәримдең еңеләйтелгән аңлатмаһы), 1-4 томдар – Ҡазан, 2004

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]