Панин Виктор Евгеньевич (физик)

Панин Виктор Евгеньевич (физик)
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР  Рәсәй
Тыуған көнө	10 ноябрь 1930({{padleft:1930|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:10|2|0}})
Тыуған урыны	Семей, Семипалатинский округ[d], Ҡаҙаҡ Автономиялы Социалистик Совет Республикаһы[d], РСФСР, СССР
Вафат булған көнө	25 сентябрь 2020({{padleft:2020|4|0}}-{{padleft:9|2|0}}-{{padleft:25|2|0}}) (89 йәш)
Вафат булған урыны	Томск, Рәсәй
Һөнәр төрө	физик
Эшмәкәрлек төрө	механика
Эш урыны	Томск дәүләт университеты
Уҡыу йорто	Томск дәүләт университеты
Ғилми исеме	профессор[d]
Ғилми дәрәжә	физика-математика фәндәре докторы[d]
Ғилми етәксе	Большанина Мария Александровна
Аспиранттар	Псахье, Сергей Григорьевич[d]
Уҡыусылар	Псахье, Сергей Григорьевич[d]
Ойошма ағзаһы	Рәсәй Фәндәр академияһы һәм СССР Фәндәр академияһы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Панин Виктор Евгеньевич (физик) Викимилектә

Панин Виктор Евгеньевич (10 ноябрь 1930 йыл — 25 сентябрь 2020 йыл) — СССР һәм Рәсәй ғалимы-физик. Физика һәм механика өлкәһендәге деформацияланған ҡаты есемдәр белгесе, физика-математика фәндәре докторы, Томск дәүләт университеты профессоры, ике Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1981, 1986), Томск ҡалаһының почётлы гражданы (2000).

Биографияһы

Виктор Евгеньевич Панин 1930 йылдың 10 ноябрендә Тубылда хеҙмәткәр ғаиләһендә тыуған. 1947 йылда Тубыл ҡалаһының 1-се урта мәктәбен, 1952 йылда Томск дәүләт университетының физика факультетын отличие менән тамамлай. Профессор Большанина Мария Александровнаның студенты.

Кандидатлыҡ диссертацияһын физика-математика фәндәре буйынса «Влияние трения в торцах на механические свойства и поглощение энергии при сжатии» темаһына 1955 йылда, докторлыҡ диссертацияһын «Процессы превращений и основные факторы упрочнения в ряде твердых растворов на основе меди» темаһына 1967 йылда яҡлай.

1955 йылдан Себер физик-техник институтында эшләй, 1959 йылда — өлкән ғилми хеҙмәткәр,1969 йылдан, физика металл бүлеге мөдире.

• 1979 — ҡаты есем физикаһы бүлеге һәм СССР ФА оптика атмосфераһы институтының материаловедение бүлеге етәксеһе,1984 йылдан был институттың директор урынбаҫары.
• 1984 йылда — РФА- ның физика ныҡлығы һәм материаловедение. институтына нигеҙ һалыусы.1984 йылдан 2002 йылға тиклем уның менән етәкселек итә, һуңынан институттың ғилми етәксеһе.
• 2002 йылдан ғүмеренең аҙағына тиклем — РФА кәңәшсеһе, физик мезомеханика лабораторияһы мөдире.

Томск дәүләт университетында уҡыта (профессор) — 1969—1970, 1979—1980 йылдарҙа ҡаты есем физикаһы кафедраһында, 1974—1975 йылдарҙа эксперименталь физика кафедраһында. 1997 йылдан металдар физикаһы кафедраһында консультат. Томск милли тикшеренеү политехник университетының материаловедение һәм машиналар төҙөү кафедраһы мөдире була.
Академик Панин етәкселегендә материалдарҙың физика мезомеханикаһы булдырылған һәм үҫешкән. Ул тотош мөхит механикаһын һәм физика пластик деформацияһын берләштерә..Был йүнәлеш сиктәрендә материалдарҙың компьютер конструкцияһының яңы методтары һәм уларҙы алыу технологиялары үҫешә.. Мезомеханиканың тәрән идеяһы ер тетрәүҙәрҙе алдан белдереүҙә яңы ҡараш сағылышын таба.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• «Хеҙмәт батырлығы өсөн» миҙалы (1970);
• Хеҙмәт ҡыҙыл байраҡ ордены (1981, 1986);
• 4-се дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены (1998 .);
• Академик В. А. Коптюг исемендәге премия лауреаты (2002);
• «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» 1-се дәрәжә ордендың миҙалы (2007),
• Отличие билдәһе « Томск өлкәһе алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» (2005),
• «Йәмәғәт таныуы» почётлы көмөш миҙал
• Томск ҡалаһының почетлы гражданыы (2000).

Библиография

• 1955 йылдан 2002 йылға тиклем хеҙмәттәренең хронологик исемлеге
• Хеҙмәт эшмәкәрлеге тураһында әҙәбиәт
• Панин, Виктор Евгеньевич // От а до я Томск: краткая энциклопедия ҡала. / Д под ред.-ра ист. фәндәре Н. М. Дмитриенко. — 1-е изд. — Томскиҙа: изд-во НТЛ, 2004. — С. 249—250. — 440 с. — 3000 экз. — ISBN 5-89503-211-7.
• Академику В. Е. Панину - 80 лет // Известия Томского политехнического университета [Известия ТПУ]. — 2010. — Т. 317. — № 4 : Энергетика. — С. 171—172.
• От академика до студента с обратным эффектом: очерк об академике В. Е. Панине // Томский политехник. — 2004. — В. 10. — С. 76—77.

Хеҙмәттәре

• Физическая мезомеханика и компьютерное конструирование материалов: В 2 т. Новосибирск, 1995 (в соавт.);
• Панин В. Е., Слосман А. И., Антипина Н. А. Мезомеханика поверхностно упрочненных материалов // Известия Томского политехнического университета [Известия ТПУ]. — 2003. — Т. 306. — № 1. — С. 30—36.).
• Панин С. В., Юссиф С. К., Овечкин Б. Б., Сергеев В. П., Власов И. В., Панин В. Е. Проблемы разрушения поверхностно упрочненных материалов с различной геометрией границы раздела "покрытие-основа" // Известия Томского политехнического университета [Известия ТПУ]. — 2011. — Т. 319. — № 2 : Математика и механика. Физика. — С. 50—57.
• Смирнова А. С., Почивалов Ю. И., Панин В. Е. Влияние наноструктурирования поверхностных слоев на усталостную долговечность конструкционной стали 09Г2С // Материалы и технологии новых поколений в современном материаловедении : сборник трудов конференции. — Томск: Изд-во ТПУ, 2015. — С. 64—68.

Һылтанмалар

• РФА-НЫҢ МЕНӘН ИФПМ
• фотоархив фоторяд менән ран сайтында
• Профиль Виктора Евгеньевича Панина РФА рәсми сайтында
• Томск өлкәһе рәсми интернет порталы(недоступная ссылка)
• ТПУ белешмә Хеҙмәте
• Панин, Виктор Евгеньевич // Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание). — Версия 3.0. — М.: Бизнессофт, ИДДК, 2007.
• ТГУ НБ Биобиблиографический указатель сайты
• Виктор Панин Евгеньевич мәғлүмәт базаһы «История белорусскоу науки в лицах» Центральной научной библиотеки им. Я.Коласа НАН Беларуси