Рыжков Семён Вавилович

Рыжков Семён Вавилович
Зат	ир-ат
Тыуған көнө	23 июнь 1919({{padleft:1919|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:23|2|0}})
Тыуған урыны	Еловец, Великолиповский сельсовет[d], Беларусь
Вафат булған көнө	26 ноябрь 2004({{padleft:2004|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:26|2|0}}) (85 йәш)
Вафат булған урыны	Санкт-Петербург, Рәсәй
Һөнәр төрө	табип, университет уҡытыусыһы, ғалим
Уҡыу йорто	С. М. Киров исемендәге хәрби-медицина академияһы
Ғилми исеме	профессор[d]
Ғилми дәрәжә	медицина фәндәре докторы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Семен Вавилович Рыжков (1919—2004) — совет ғалим- медигы һәм педагогы, хәрби ҡан хеҙмәтенә нигеҙ һалыусы һәм СССР Оборона министрлығының беренсе баш трансфузиологы, медицина фәндәре докторы (1968), профессор (1978), Медицина хеҙмәте полковнигы. СССР Дәүләт премияһы лауреаты (1978).

Биографияһы

1919 йылдың 23 июнендә Могилёв өлкәһенең Хотин районы Еловец ауылында крәҫтиән ғаиләһендә тыуған.

1943 йылдан 1948 йылға тиклем С. М. Киров исемендәге хәрби-медицина академияһында уҡый. 1941 йылдан Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша, Сталинград фронтында һуғыша.

1948 йылдан С. М. Киров исемендәге хәрби-медицина академияһының факультет хирургияһы кафедраһы һәм клиникаһында ғилми-педагогия эшендә түбәндәге вазифаларҙа эшләй: өлкән ординатор, клиника начальнигы ярҙамсыһы һәм академик В. Н. Шамов етәкселегендә уҡытыусы, Ленинградта беренсе гемодиализ һәм беренсе аппарат плазмаферезын булдырыу инициаторы була.

1961 йылдан 1981 йылға тиклем Фибринолизланған ҡан һәм туҡымаларҙы һаҡлау буйынса ғилми-тикшеренеү лабораторияһын ойоштороусы һәм беренсе етәксеһе була, 1981 йылдан — был лабораторияның өлкән ғилми хеҙмәткәре. Төп эшмәкәрлегенән тыш, С. В. Рыжков СССР Оборона министрлығының беренсе баш трансфузиологы була.

Ғилми-педагогик эшмәкәрлеге һәм фәнгә индергән өлөшө

С. В. Рыжковтың төп ғилми-тикшеренеү эшмәкәрлеге аппарат плазмоцитоферез ысулы менән ҡан компоненттарын әҙерләү һәм уларҙы дауалауҙа ҡулланыу, әҙерләмәне экстракорпораль детоксикациялау, донорлыҡ һәм үлгәндән һуңғы ҡанды, һөйәк мейеһен һәм башҡа туҡымаларҙы ҡулланыу, гемодиализ һәм перитональ диализ, ашҡаҙан яман шеше менән сирләүселәрҙе хирургик дауалауҙа радиоактив алтынды ҡулланыу. Тыныс ваҡытта һәм һуғыш ваҡытында ҡан хеҙмәтен ойоштороусы була. 1959 йылда академик В. Н. Шамов етәкселегендә С. В. Рыжков Ленинградта беренсе яһалма бөйөр аппаратын ҡуллана.

1968 йылда С. В. Рыжков медицина фәндәре докторы ғилми дәрәжәһенә дәғүә итеп «Заготовка и возможность использования фибринолизной крови в зависимости от сроков взятия и причин смерти» темаһына диссертация яҡлай. 1978 йылда С. В. Рыжковҡа профессор дәрәжәһе бирелә һәм шул уҡ йылда «биологик объекттарҙы криоконсервациялауҙы эшләгәне һәм тормошҡа ашырғаны өсөн» СССР Дәүләт премияһына лайыҡ була.

С. В. Рыжков 290-дан ашыу ғилми хеҙмәт, шул иҫәптән: «Заготовка и использование фибринолизной крови и посмертных тканей» (1966), «Пособие по службе крови в Вооруженных Силах СССР» (1978), «Пособие по трансфузиологии» (1980), «Руководство по заготовке и переливанию крови, ее компонентов, кровезамещающих жидкостей в военное время» (1987) кеүек хеҙмәттәрҙең авторы. Ике уйлап табыу һәм ҡырҡтан ашыу рационализаторлыҡ тәҡдимдәре авторы, уның тарафынан дүрт фән докторы һәм ун дүрт фән кандидаты әҙерләнгән.

2004 йылдың 26 ноябрендә Санкт-Петербургта вафат була, Волково зыяратында ерләнгән.

Библиография

• Заготовка и использование фибринолизной крови и посмертных тканей / С. В. Рыжков, Ю. Я. Кулешов, И. А. Сироко, Г. И. Барков. — Ленинград : Медицина. Ленингр. отд-ние, 1966. — 243 с.
• Заготовка и возможность использования фибринолизной крови в зависимости от сроков взятия и причин смерти / Воен.-мед. ордена Ленина Краснознам. акад. им. С. М. Кирова. — Ленинград : [б. и.], 1968. — 20 с.
• Переливание крови и кровезамещающих жидкостей : Руководство для воен. врачей / Н. Г. Карташевский, О. К. Гаврилов, С. В. Рыжков ; Под ред. заслуж. деятеля науки, лауреата Ленинской премии чл.-кор. АМН СССР, проф. И. С. Колесникова ; Воен.-мед. Краснознам. акад. им. С. М. Кирова. — Ленинград : [б. и.], 1969. — 203 с

Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре

• 2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены (06.04.1985)
• СССР Дәүләт премияһы (1978)

Әҙәбиәт

• Профессора Военно-медицинской (медико-хирургической) академии (1798—1998) / Редкол.: Ю. Л. Шевченко (гл. ред.) и др. — Санкт-Петербург : Наука : С.-Петерб. изд. фирма, 1998 г. — 313 с. — ISBN 5-02-026061-4
• Знаменитые люди Санкт-Петербурга, 1703—2003: Биографический словарь / В. Д. Доценко. — 2. изд., испр. и доп. — СПб. : ДАРК, 2003 г. — 455 с. — ISBN 5-98004-004-8
• Памятные даты военной медицины: справочник-указатель / Военно-медицинский музей М-ва обороны СССР. — Санкт-Петербург : Военно-медицинская акад. им. С. М. Кирова, 1991 г. — С.77
• Яковлев А. Е., Косачев И. Д. Профессор Рыжков Семён Вавилович — основатель военной службы крови, первый главный трансфузиолог МО СССР / «Сточиковские чтения» // Изд: Национальный научно-исследовательский институт общественного здоровья имени Н. А. Семашко. Военно-медицинская академия им. С. М. Кирова, Санкт-Петербург, Материалы Международной научной конференции. 2018