Сафар (Шишмә районы)
Ауыл | |
Сафар | |
Ил | |
---|---|
Федерация субъекты | |
Муниципаль район | |
Координаталар | |
Сәғәт бүлкәте | |
Һанлы танытмалар | |
Автомобиль коды |
02, 102 |
ОКАТО коды | |
ОКТМО коды | |
ГКГН номеры | |
Сафар (рус. Сафарово) — Башҡортостандың Шишмә районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 991 кеше[1]. Почта индексы — 452151, ОКАТО коды — 80257855001.
Халыҡ һаны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар) | |||||
1920 йыл 26 август | |||||
1926 йыл 17 декабрь | |||||
1939 йыл 17 ғинуар | |||||
1959 йыл 15 ғинуар | |||||
1970 йыл 15 ғинуар | |||||
1979 йыл 17 ғинуар | |||||
1989 йыл 12 ғинуар | |||||
2002 йыл 9 октябрь | |||||
2010 йыл 14 октябрь | 991 | 489 | 502 | 49,3 | 50,7 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Мәғариф һәм мәҙәниәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1883 йылда ( башҡа сығанаҡтар буйынса 1882 й.)– Сәфәр ауылында 2 комплектлы земство училищеһы асыла. Мәктәп башланғыс белем бирә ( 4 йыл); Уҡытыусы Арыҫланғәли Ғәләүетдин улы Әлимғолов XIX быуат аҙағынаса ошо мәктәптә эшләй (хәҙерге Мәләүез ауылы Ҡамбулат ауылынан), уның уҡыуысылары араһынан бик күп һөнәр эйәләре сыға (уҡытыусылар, фельдшерҙар һ.б)[2].
1913 йыл– 2 класлы 7 йыллыҡ мәктәп эш башлай;
1914 йыл – ҡыҙҙар өсөн башланғыс мәктәп асыла;
1918 йыл, 16 октябрь– 1 һәм 2 баҫҡыс хеҙмәт мәктәбе булдырыла;
1930 йыл – Сәфәр мәктәбе нигеҙендә педагогия техникумы асыла;
1935 – 1936 йылдар – Сәфәр тулы булмаған урта мәктәбе тулы урта мәктәпкә әйләнә;
1945 йыл – балалар йорто асыла;
1969 йыл, 18 октябрь – мәктәптең яңы бинаһында уҡыу башлана;
2002 йыл,27 марта – Сәфәр урта мәктәбе Сәфәр ауылы муниципаль дөйөм урта белем биреү мәктәбе итеп үҙгәртелә;
2006 йыл – Сәфәр мәктәбе- Башҡортостан Республикаһы Шишмә районы Сәфәр ауылы Урта дөйөм белем биреү мәктәбе Муниципаль дөйөм урта билем биреү учреждениеһы .
Географик урыны
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Билдәле шәхестәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Байбурин Ғабдулла Ғиндулла улы (1925—1994) — башҡорт яҙыусыһы, Башҡорт АССР-ы Яҙыусылар союзы ағзаһы (1963), «РСФСР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре» (1985).
- Бикбулатов Мәхмүт Мөхәммәт улы (7.08.1948), дәүләт, хужалыҡ һәм йәмәғәт эшмәкәре. 1999—2014 йылдарҙа Өфө ҡалаһы Орджоникидзе районы хакимиәте башлығы. 1999—2003 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтайҙың Вәкилдәр Палатаһы депутаты. Башҡортостандың Мотофедерацияһы президенты. II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орден миҙалы менән бүләкләнгән, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе, Салауат Юлаев ордены кавалеры, Орджоникидзе районының почётлы гражданы[3].
- Зәйтүнә Бикбулатова (28.05.1908—23.02.1992), башҡорт театр актёры. 1938 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. 1928—1992 йылдарҙа Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры. СССР‑ҙың (1973) һәм РСФСР‑ҙың (1955) халыҡ, РСФСР‑ҙың (1947) һәм Башҡорт АССР‑ының (1944) атҡаҙанған артисы. РСФСР‑ҙың К. С. Станиславский исемендәге (1967), БАССР-ҙың Салауат Юлаев исемендәге (1976) дәүләт премиялары лауреаты. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1958), «Почёт Билдәһе» (1968) ордендары кавалеры.
- Бикбулатова Фәриҙә Ғариф ҡыҙы (1925 йыл) Башҡортостандың атҡаҙанған уҡытыусыһы, «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- «Ағиҙел» журналы, 1999 йыл, 7-се, 8-се һәм 9-сы һандар, «Ал да нур сәс халҡыңа», Д. Мәһәҙиев (А.Әлимғоловтарҙың педагогик эшмәкәрлеге тураһында)
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ kiskeufa.ru/index.php?dn=news&to=art&id=3466
- ↑ Бикбулатов Махмут Мухамметович – биография. «Viperson» сайты. 02 мая 2018 2782 (рус.) (Тикшерелеү көнө: 6 август 2018)
Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]