Эстәлеккә күсергә

Соколова Нина Васильевна

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Соколова Нина Васильевна
Зат ҡатын-ҡыҙ
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
 СССР
 Рәсәй
Тыуған көнө 10 (23) декабрь 1912
Тыуған урыны Череповец, Новгород губернаһы[d], Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө 17 декабрь 2001({{padleft:2001|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:17|2|0}}) (89 йәш)
Вафат булған урыны Санкт-Петербург, Рәсәй
Ерләнгән урыны Серафимовка зыяраты[d]
Һөнәр төрө уҡытыусы
Уҡыу йорто Санкт-Петербург дәүләт һыу коммуникациялары университеты[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
«Почёт Билдәһе» ордены

Соколова Нина Васильевна (10 декабрь 1912 йыл, Череповец, Рәсәй империяһы — 17 декабрь 2001 йыл, Санкт-Петербург, Рәсәй)[1] — СССР-ҙың Хәрби-Диңгеҙ флоты инженер-полковнигы, СССР-ҙа беренсе водолаз ҡатын-ҡыҙ. Ладога аша торба үткәреү идеяһы авторы, үҙе үк уны төҙөүҙә ҡатнашҡан (1942)[2]. Ике Ҡыҙыл Йондоҙ, «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры.

Биографияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ни́на Васи́льевна Соколо́ва (ҡыҙ фамилияһы Пи́менова) 1912 йылда Череповецта күп балалы ғаиләлә тыуған.

1931—1936 йылдарҙа Ленинград дәүләт һыу коммуникациялары университетында уҡыған һәм инженер-гидротехник һөнәренә эйә булған[3][4][5].

Уҡып сыҡҡас, Айырым тәғәйенләнешле һыу аҫты эштәрендә (Экспедиции подводных работ особого назначения — (ЭПРОН)) хеҙмәт юлын башлай һәм 3-сө ранг хәрби инженер дәрәжәһенә эйә була. [4][5][6][7].

1939 йылда Ленинградта курс үтеп, водолаз һөнәре ала. 10 метр тәрәнлекккә төшә алыр өсөн, ҡатын-ҡыҙ булараҡ, М. И. Калининдыңмахсус рөхсәте кәрәк була[5][3][7].

1939 йылда Соколова Баренц диңгеҙендә Полярный причалын төҙөүгә етәкселек итә[4].

Бөйөк Ватан һуғышы башынан алып Ладогала авария-ҡотҡарыу хеҙмәтен тәьмин итеү менән шөғөлләнә [3][5].

1941 йылда һыу аҫтынан хәрби техниканы сығарыу, күл төбөнән телефон кабеле үткәреү эштәрендә ҡатнаша. Йәшәү юлы төҙөүгә лә өлөш индерә[8].

1942 йылдың яҙында ҡамалған Ленинградта яғыулыҡ бөтә башлағас, һыу аҫтынан торба үткәреү идеяһын тәҡдим итә һәм уны бойомға ашырыуҙа ҡатнашып, 43 көн эсендә быны үтәп тә сығалар (5 май — 16 июнь, 1942). Шуның өсөн Ҡыҙыл Йондоҙ ордены менән бүләкләнә[9][10][4][5][6][7].

Һыу аҫтынан Ленинградҡа кабель үткәреүҙә лә ҡатнаша.1942 йылда яралана, госпиталдән һуң эшенә кире ҡайта[5].

Бүләкләү ҡағыҙы. 15 август, 1944

Ладогала эшләгән осронда һыу аҫтында 644 сәғәт үткәрә — 27 тәүлек самаһы[3][6].

1946 йылда инженер-полковник званиеһы ала. Высшем военно-морском училище имени М. В. Фрунзе исемендәге Юғары хәрби-диңгеҙ училищеһында уҡыта. 1958 йылда отставкаға сыға[3][5].

2001 йылда Санкт-Петербургта вафат була[3][4].

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Ҡалып:Find a Grave.
  2. ↑ Санкт-Петербург. Петроград. Ленинград, 1992, с. 312
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Савина, 2016
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Бычков, 2012
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Бычков, 2013
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Федосеев В. Тысячи спасённых жизней и подъём взорванного моста через Неву. История первой женщины-водолаза в стране. topspb.tv. Телеканал «Санкт-Петербург» (26 ноябрь 2018). Дата обращения: 12 февраль 2020.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Глебова А. «Советская русалка»: как водолаз Нина Соколова проложила «Дорогу жизни» по дну Ладоги. mir24.tv. Телеканал «Мир 24» (26 ғинуар 2020). Дата обращения: 12 февраль 2020.
  8. ↑ Шитов А. Жизнь счастливого человека. Увековечена память женщины, спасавшей блокадный Ленинград. tass.ru. ТАСС (ғинуар 2019). Дата обращения: 12 февраль 2020.
  9. ↑ Карпов, 1969
  10. ↑ Калашников Г. В. Ладожский трубопровод. encspb.ru. Санкт-Петербург: энциклопедия. — Комитет по культуре Санкт-Петербурга ; Институт Петра Великого. Дата обращения: 12 февраль 2020.

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Соколова_Нина_Васильевна&oldid=1102803» битенән алынған