Таганрог (станция)
| Таганрог | |
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Таганрог |
| Хужаһы | Северо-Кавказская железная дорога[d] |
| Архитектор | Загоскин, Сергей Илиодорович[d] |
| Рәсми асылыу датаһы | 1869 |
| Киләһе туҡталыш | Красный Котельщик[d] |
| Тимер юл һыҙаты | Марцево — Таганрог[d] һәм Таганрог-Пассажирский — Таганрог[d] |
| Мираҫ статусы | Төбәк әһәмиәтендәге Рәсәй мәҙәни мираҫ объекты[d] |
| Современное состояние | сохранено[d] |
| Ҡулланыу статусы | ҡулланыла[d] |
 | |
 Таганрог Викимилектә | |
Таганрог вокзалы — Ростов төбәгендә Төньяҡ-Кавказ тимер юлы станцияһы Таганрог ҡалаһында Ихтилал Майҙанында урынлашҡан.
Ҡала яны бәйләнеше өсөн тәғәйенләнгән.
Вокзал бинаһы төбәк әһәмиәтендәге мәҙәни мираҫ объекты булып тора. Ростов өлкә советының Кесе советы менән 1992 йылдың 18 ноябрендәге 301-се ҡарары нигеҙендә һаҡлау аҫтына алына.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ҡыҙыл кирбестән һалынған ике ҡатлы вокзал бинаһы 1869 йылда төҙөлә[1]. Архитекторы — С. И. Загоскин. Бина Таганрогта ҡыҙыл кирбес эклектикаһының типик өлгөһө булып тора г[2].
Төҙөлөш эштәрен 23 июненән алып 1869 йылдың декабренә тиклем күренекле эшҡыуар Я.С.Поляков алып бара[2].
Ленин Һәйкәле. Архитектор Д. Якерсон
Бинаға төрлө бейеклектәге тәҙрәләр, аркалы нишалар, хикмәтле аттиктар үҙенсәлек бирә. Һул яғындағы юҡҡа сыҡҡан бер ҡатлы төкәтмәһенән тыш беҙҙең көндәргә тиклем үҙгәрешһеҙ һаҡланып ҡалған[1]. Тимер юл станцияһы ҙур булмаған, әммә матур ябыҡ платформаға эйә булған. Ҙур ҡыңғырау янында ҡарауылсы торған һәм поездарҙың ҡуҙғалыуы тураһында сигнал биргән. Поездарҙың йүнлешен үҙгәртеүгә мөмкинлек биргән станцияның локомотив депоһы булған.
Таганрогта тимер юлды тантаналы асыу 1870 йылдың 4 ғинуарында (иҫке стиль буйынса 1869 йылдың 23 декабрендә) үтә[1]. 1962 йылда Таганрог-Пассажир станцияһы|«I Таганрог» тип аталған «Яңы вокзал» төҙөлгәс, иҫке вокзал «Таганрог II» исемен ала[1].
Бинаның хәҙерге торошо
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
2002 йылда вокзал бинаһы ер участкаһы менән бергә Таганрог хакимиәте ҡарары нигеҙендә Рәсәй Федерацияһы юлдар бәйләнеше министрлығының Төньяҡ-Кавказ тимер юлына даими мөҙҙәтһеҙ ҡулланыуға тапшырыла[3].
Вокзал бинаһы шул тиклем ташландыҡ хәлдә була, шуға күрә Таганрогтың хәрби оккупацияһы ваҡытындағы ваҡиғаларҙы төшөрөү өсөн «Старое ружье» нәфис фильмында күренештәре урын ала[3][4].
2012 йылда вокзал бинаһы Артур Кобалян етәкләгән «Кобарт плюс» компанияһының милегендә була[5].
2013 йылдың июлендә «Кобарт плюс» компанияһы башлаған реконструкция тамамланандан һуң унда Халыҡ-ара политехник музейҙың бүлеге асыу тураһында иғлан ителә, уның өсөн мәскәү Политехник музейы үҙ экспонаттарының өлөшөн бирергә әҙер була[6][7][8].
Реконструкция барышында иҫке бинала тәҙрәләре яңыртыла, бинаның тышы металлопластика менән алмаштырыла, был Таганрог халҡының ризаһыҙлығын тыуҙыра[3][9].
Халыҡ-ара политехник музейында
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Халыҡ-ара политехник музейын асыу тантанаһы 2013 йылдың 13 сентябрендә үтә[10]. Музейҙы булдырыу инициаторы булып Халыҡ-ара хәйриә фондының идара ағзаһы[10], шулай уҡ «Мерцалов пальмаһы» фондының директоры, «Алтын скиф» хәйриә фондының генераль директоры К.П. Воробьев тора[11].
Таганрог музейына Мәскәү Политехник музейы беренсе экспозиция өсөн экспонаттар бирә[10]. Күргәҙмәлә мәскәү Политехник музейы ябыҡ фондының 30-ҙан ашыу музей әйбере була — 19 быуат аҙағындағы немец һыуытҡысы, инглиз проекцион фотоаппараты, шулай уҡ совет осоро экспонаттары: «КВН-49» телевизоры, «Мир» радиолаһы, макеттар, АМО-Ф15 йөк автомобилдәре, «Мир» орбиталь станцияһы санузелы һ.б.[12].
Музейҙың икенсе күргәҙмәһе булып «Рәсәй образы рус композиторҙары музыкаһында» күсмә күргәҙмәһе тора, ул 2014 йылдың 2 июлендә асыла[13]. Экспозиция П.И. Чайковскийҙың, С.В. Рахманиновтың, С.П. Мусоргскийҙың, А.П. Бородиндың уникаль булған музыкаль ҡулъяҙмаларын, шулай уҡ XVIII—XIX быуаттағы сиркәү йыры китаптарын, һирәк гравюралар, фотоһүрәттәр, рус рәссамдарының картиналарын тәҡдим итә.
Вокзал сиркәүҙәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1908 йылда Таганрог тимер юл вокзалы территорияһында император Ғали йәнәптәренең тәхет вариҫы бөйөк кенәз Алексей Николаевич тыуыуын билдәләп, вокзал сиркәүе төҙөлә[14]. Сиркәүҙә оҙаҡ ваҡыт Божья Матерь иконаһы һаҡлана, уны һуңынан Скарамангов сиркәүенә күсерәләр[14]. 1920 йылда емерелә[14].
2011 йылдың 24 майында вокзал бинаһы алдындағы майҙанда Божья Матерь Ҡазан иконаһының сиркәүе төҙөлә башлай[15]. Сиркәүҙе 2012 йылдың 19 ноябрендә [16] Ростов һәм Новочеспкасск митрополиты Мрекурий изгеләндерә[17].
Станция буйлап ҡала яны бәйләнеше
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]| № поезд | Хәрәкәт маршруты | № поезд | Хәрәкәт маршруты |
|---|---|---|---|
| Ҡала яны | Таганрог — Ростов | Ҡала яны | Ростов — Таганрог |
| Экспресс | Таганрог — Ростов | Экспресс | Ростов — Таганрог |
| Ҡала яны | Таганрог — Успенская | Ҡала яны | Успенская — Таганрог |
Галереяһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]-
Юлдар яғынан күренеш, 2012 -
Станция биләмәһе -
Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Киричек М. С. Вокзал ст. Таганрог II («Старый вокзал») // Таганрог. Энциклопедия. — Таганрог: Антон, 2008. — С. 260. — ISBN 978-5-88040-064-5.
- ↑ 2,0 2,1 Кукушин В. С. История архитектуры Нижнего Дона и Приазовья. — Ростов-на-Дону: ГинГо, 1996. — 276 с. — ISBN 5-88616-027-2.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Собств. корр. Реставрацией Старого вокзала в Таганроге занимается фирма по торговле машинным маслом // — 2013. — 4 сент.
- ↑ Потеря И. Жители Таганрога могут сняться в фильме о войне «Старое ружье» 2016 йыл 4 март архивланған. // www.1tv.ru. — 2013. — 10 февр.
- ↑ Собств. корр. В Таганроге представлен «Ангел России» 2012 йыл 1 ноябрь архивланған. // www.taganrog.su. — 2012. — 20 сент.
- ↑ Собств. корр. В создании международного музея в Таганроге примет участие московский Политехнический музей // www.iarex.ru. — 2013. — 7 июля.
- ↑ Собств. корр. В Таганроге хотят создать политехнический музей 2016 йыл 6 март архивланған. // Русская планета. — 2013. — 3 июля.
- ↑ Собств. корр. Таганрог посетила делегация Московского Политехнического музея // www.tagancity.ru. — 2013. — 3 июля.
- ↑ Верготи В. За окна ответишь? // vergoti.livejournal.com. — 2013. — 4 июля.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Собство. корреспонденты. Таганрог-Ара политехник музейында барлыҡҡа килә. // www.tagancity.ru. — 2013. — 13 сент.
- ↑ Р мармаз Батша-молоток менән пушка ебәрә // комсомольская правда. — 2002. — 10 апра.
- ↑ Собство. корреспонденты. Иҫке вокзалы бинаһында үтте.. таганрог политехник музейында асылды // bloknot-taganrog.ru. — 2013. — 13 сент.
- ↑ Собство. корреспонденты. Уникаль ҡулъяҙма таганрог ҡалаһынан килгән музыка // Таганрог правда. — 2014. — 2 июль.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 Гаврюшкин О. П. Отблески золотых куполов. История таганрогских церквей и захоронений христианского кладбища. — Таганрог: 1999. — С. 118—119. — ISBN 5-87612-016-2.
- ↑ Фридман А. Мэр города воздвигает крест // Танго с фикусом. — 2011. — 24 мая.
- ↑ Чаленко С. Таганрожцы выбирают духовность // Таганрогская правда. — 2012. — 23 ноября.
- ↑ Марев А. В Таганроге освятили новую часовню // donnews.ru. — 2012. — 20 ноября.