Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы
(Хусаин Файзуллович Ахметов битенән йүнәлтелде)
| Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Рәсәй империяһы СССР.svg){kind=small} Рәсәй |
| Тыуған көнө | 6 ғинуар 1914[1] |
| Тыуған урыны | Сыңғыҙ ауылы, Орск өйәҙе, Ырымбур губернаһы, Рәсәй империяһы |
| Вафат булған көнө | 8 ғинуар 1993 (79 йәш) |
| Вафат булған урыны | Өфө, Рәсәй |
| Ерләнгән урыны | Өфө мосолман зыяраты |
| Һөнәр төрө | композитор |
| Уҡыу йорто | П. И. Чайковский исемендәге Мәскәү дәүләт консерваторияһы |
| Сәйәси фирҡә ағзаһы | Советтар Союзы Коммунистар партияһы |
| Ойошма ағзаһы | СССР Композиторҙар союзы[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы (6 ғинуар 1914 йыл — 8 ғинуар 1993 йыл) — башҡорт совет композиторы. 1946—1974 йылдарҙа Башҡорт дәүләт филармонияһы художество етәксеһе. 1943 йылдан СССР Композиторҙар союзы ағзаһы. РСФСР-ҙың халыҡ артисы (1989), РСФСР-ҙың (1974) һәм Башҡорт АССР-ының (1967) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, Салауат Юлаев исемендәге премия лауреаты (1968). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971) һәм ике «Почёт Билдәһе» (1949, 1954) ордендары кавалеры.
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Хөсәйен Фәйзулла улы Әхмәтов 1914 йылда хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Баймаҡ районының Сыңғыҙ ауылында тыуған; 1993 йылда Өфөлә вафат була.
Әҫәрҙәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- «Башҡорт композиторҙарының хор әҫәрҙәре»
- «Башҡорт оҙон йырҙары»
- Тәүге башҡорт классик романсы («Төнгө Урал»)
- Башҡорт балладалары һәм поэмалары
- Симфоник сюиталары
- Лирик сюиталар
- «Замандаштар» операһы (Баязит Бикбай либреттоһы)
- йөҙҙән ашыу йыр һәм романстар
Башҡорт халыҡ йырҙарын эшкәртеүе
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы тарафынан башҡорт халыҡ йырҙары «Ҡыуатов» һ. б. тауыш һәм фортепиано өсөн эшкәртелгән[2][3].
Бүләктәре һәм маҡтаулы исемдәре
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ике «Почёт Билдәһе» ордены (1949), (1954)
- Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены (1971)
- БАССР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1957)
- Салауат Юлаев исемендәге премия (1968)
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1974)
- РСФСР-ҙың халыҡ артисы (1990)
Хәтер
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Сибай ҡалаһында Х. Әхмәтов музейы эшләй[4]
- 2009 йылда Башҡорт дәүләт филармонияһына Хөсәйен Әхмәтов исеме бирелә.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Ахметов Х.Ф.
- Әхмәтов Хөсәйен Фәйзулла улы // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8.
- Баймаҡ районында композитор Хөсәйен Әхмәтовтың 100 йыллығын билдәләнеләр
- 450 лет с Россией! 2007 йыл 4 ноябрь архивланған.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Башкирская энциклопедия (урыҫ) — Башкирская энциклопедия, 2005. — 4344 с.
- ↑ Ахметов Х. Ф.
- ↑ КУВАТОВ, песня
- ↑ Гимназия — Музей им. Х. Ахметова
Викидәреслектә
Хөсәйен Әхмәтов бар
Категориялар:
- 6 ғинуарҙа тыуғандар
- 1914 йылда тыуғандар
- Ырымбур губернаһында тыуғандар
- 8 ғинуарҙа вафат булғандар
- 1993 йылда вафат булғандар
- Өфөлә вафат булғандар
- Өфө мосолман зыяратында ерләнгән шәхестәр
- Мәскәү консерваторияһын тамамлаусылар
- Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалерҙары
- «Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары
- РСФСР-ҙың халыҡ артистары
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре
- Салауат Юлаев исемендәге премия лауреаттары
- Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәрҙәре
- Башҡортостан композиторҙары