Чертково (Ростов өлкәһе)
| Ҡасаба | |
| Чертково | |
 | |
| Ил | |
|---|---|
| Федерация субъекты | |
| Муниципаль | |
| Ауыл биләмәһе | |
| Координаталар | |
| Башлыҡ |
Нестеренко Анатолий Александрович[1] |
| Беренсе мәртәбә телгә алынған | |
| Элекке исеме |
Чертково станцияһы |
| Халҡы | |
| Милли состав |
урыҫтар, украиндар |
| Телефон коды |
+7 86387 |
| Почта индексы |
346000 |
| Һанлы танытмалар | |
| Автомобиль коды |
- |
| Код ОКАТО | |
| Код ОКТМО | |
.svg)
Чертково — ҡасаба. Рәсәй Федерацияһы Ростов өлкәһендәге Чертков районы Чертков ауыл биләмәһенең административ үҙәге[3]. Рәсәй Федерацияһы менән Украина сигендә (Луганск өлкәһе Меловский районы Меловое ҡасабаһы) урынлашҡан.
Географияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Рәсәй Федерацияһы Ростов өлкәһе Чертков районының көнбайышында Украина менән сиктәш урынлашҡан ҡасаба.
Ҡасаба аша Төньяҡ-Кавказ тимер юлы (Чертково станцияһы) тимер юл магистрале үтә[4], ул ҡасабаны ике өлөшкә — Рәсәй (Чертково ҡасабаһына) һәм Украинаға (Луганск өлкәһе Меловский районы Меловое ҡасабаһына) бүлә.
1991 йылдан алып Рәсәй һәм Украина дәүләт сиге Халыҡтар дуҫлығы урамы буйлап үтә , ул үҙенә күрә бер айырыу һыҙаты булып тора, уның йоп яғы — Рәсәй йорттарына, таҡяғы — Украина йорттарына ҡарай. Шуға ярашлы төрлө ҡасабала төрлө сәғәт бүлкәте һәм ваҡыт айырмаһы күҙәтелә.[5][6].
Ҡасаба биш километрлы сик зонаһында урынлашҡан, шуға күрә уға ингән ерҙә «Чертково» таможня посы тора.
Тарих
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Чертковоға ҡасан нигеҙ һалынғанлығының аныҡ датаһы билдәһеҙ. Ҡасаба тарихы Воронеж-Ростов тимер юл (һуңынан Көньяҡ-Көнсығыш тимер юлы участкаһы) һалыу тарихы менән бәйле. Дон ғәскәре өлкәһе менән Харьков губерналары сигендә Чертково тимер юл станцияһы эшләй башлай . Станцияға 1869 йылдың 8 июлендә нигеҙ һалына һәм[7][8]Ғәскәр атаманы Михаил Иванович Чертков хөрмәтенә станцияны уның фамилияһы менән атайҙар, сөнки уның үтенесе буйынса был тимер юл һалына башлаған[9].
Дон ғәскәре өлкәһе тораҡ пункттар исемлегендә 1873 йылда Воронеж-Ростов тимер юлы Чертков станцияһы беренсе тапҡыр телгә алына. 1876 йылда Чертково станцияһыкартала билдәләнә.
1905 йылда, Рәсәйҙәге беренсе рус революцияһы ваҡытында, бында тимер юл участкаһы хеҙмәткәрҙәре һәм эшселәренең революцион көрәше менән етәкселек итеүсе комитет ойошторолған.
1929 йылдан алып эшселәр ҡасабаһы статусына эйә. Чертково ауыл тораҡ пункты 1993 йылда ҡала тибындағы ҡасаба тип үҙгәртелә.
Климат
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Чертковола уртаса континенталь климат. Ҡыш уртаса һалҡын, йәй эҫе һәм оҙайлы.
| Ҡала климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрһәткес | Ғин | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Йыл |
| Уртаса температура, °C | −5,4 | −5,6 | −0,1 | 9,1 | 15,6 | 19,8 | 22,0 | 20,9 | 14,7 | 7,9 | 0,7 | −4,3 | 7,9 |
| Яуым-төшөм нормаһы, мм | 48 | 41 | 36 | 33 | 40 | 61 | 63 | 34 | 47 | 44 | 48 | 51 | 546 |
| Сығанаҡ: ФГБУ "ВНИИГМИ-МЦД". | |||||||||||||
Халыҡ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]| Халыҡ һаны, кеше | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2010[10] | 2011 |
| 9 104 | 399 9 | 303 11 | 751 10 | 11 029 | 814 10 | 10662 |
Билдәле шәхестәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Николай Улитин (1923 — 2 января 1944) — Советтар Союзы Геройы.
- Николай Батурин-Замятин (6 декабря 1877 — 23 ноября 1927) — рәсәй һәм совет партия эшмәкәре, публицист, тарихсы, «Правда» гәзите редакцияһы ағзаһы (1918‒1919)[11].
Иҫтәлекле урын
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Администрация Чертковского района Ростовской области. Глава Чертковского сельского поселения — Нестеренко Анатолий Александрович (срок полномочий: 14.10.2012 — 14.10.2016). // chertkov.donland.ru
- ↑ Администрация Чертковского района Ростовской области. Население района. Численность населения по сельским населённым пунктам Чертковского района Ростовской области на 1 января 2012 года. // chertkov.donland.ru
- ↑ Администрация Чертковского района Ростовской области. Территориальное устройство района. 2014 йыл 29 ноябрь архивланған. // chertkov.donland.ru
- ↑ Транспорт Москвы. Справочник пассажира железной дороги. Северо-Кавказская железная дорога. Карта-схема. // gorod-moskva.ru
- ↑ Текст: Лариса Ионова (Ростовская область). У края России. Граница между Россией и Украиной разрезала посёлок напополам. Но не разделила, а соединила его жителей. «Российская газета» // rg.ru (5 марта 2014 года)
- ↑ Анастасия Гнединская. Граница без замка: как Россия и Украина делят одну улицу. Часть улицы в приграничном селе относится к Ростовской области, часть — к Луганской. Газета «Московский комсомолец» // mk.ru (9 июня 2014 года)
- ↑ Памятные даты Ростовской области на июль 2014 года. 8 июля 2014 года — 145 лет посёлку Чертково (1869) Чертковского района. Альманах «Донской временник» // donvrem.dspl.ru
- ↑ Лемешко Г. И. «Чертково: история и судьбы» (историко-краеведческий очерк). Ростов-на-Дону, 2008 год, 215 с.
- ↑ Администрация Чертковского района Ростовской области. О районе. История образования посёлка Чертково. 2014 йыл 29 ноябрь архивланған. // chertkov.donland.ru
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам по результатам переписи 2010 года. 2013 йыл 2 июль архивланған. Федеральная служба государственной статистики (Росстат) // gks.ru
- ↑ Батурин (настоящая фамилия Замятин) Николай Николаевич. Краткая биография. БСЭ // dic.academic.ru
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Официальный сайт Администрации Чертковского района Ростовской области. Административный центр — посёлок Чертково. 2012 йыл 16 октябрь архивланған. // chertkov.donland.ru
- Чертково (посёлок сельского типа). Справочник почтовых индексов, кодов ОКАТО, налоговых инспекций ФНС, адресов. // gosspravka.ru