Че Гевара

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
(Че Гевара Э. битенән йүнәлтелде)
Че Гевара
исп. Ernesto Guevara
Рәсем
Ҡултамға
Зат ир-ат[1][2]
Гражданлыҡ  Куба
Аргентина[3]
Хеҙмәт итеүе Куба
Тыуған ваҡыттағы исеме исп. Ernesto Guevara
Псевдоним Che Guevara, Pelado, Teté, Furibundo Serna, Fuser, Chancho, Chang-Cho, Luís Hernández Gálvez, Tatu, Adolfo Mena González, Ramón һәм Fernando Sacamuelas
Ҡушамат El Comandante
Ҡыҫҡаса атамаһы Che
Тыуған көнө 14 июнь 1928({{padleft:1928|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:14|2|0}})[4][5][6][…]
Тыуған урыны Росарио[d], Санта-Фе[d], Аргентина[7]
Вафат булған көнө 9 октябрь 1967({{padleft:1967|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:9|2|0}})[5][4][6][…] (39 йәш)
Вафат булған урыны Ла Игера[d], Валлегранде[d], Санта-Крус[d], Боливия[7]
Үлем төрө һомицид[d] һәм внесудебное убийство[d][8]
Үлем сәбәбе пуля (снаряд ярсығы) яраһы[d]
Км үлтергән Марио Теран[d]
Ерләнгән урыны Мавзолей Че Гевары[d]
Атаһы Эрнесто Гевара Линч[d]
Әсәһе Celia de la Serna[d]
Хәләл ефете Ильда Гадеа[d][9] һәм Алейда Марч[d]
Сожитель María del Carmen ''Chichina'' Ferreyra[d][10]
Балалары Алейда Гевара[d]
Һөнәр төрө революционер, партизан
Биләгән вазифаһы министр промышленности Кубы[d]
Уҡыу йорто Буэнос-Айрес университеты
St Benedict's School[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы Коммунистическая партия Кубы[d]
Сәс төҫө көрән сәс[d][11]
Сәләмәтлек торошо Ҡурылдай астмаһы
Спорт төрө регби-15[d]
Хәрби звание Майор[12]
Һуғыш/алыш Кубинская революция[d], Армия национального освобождения (Боливия)[d], Конголезский кризис[d], Битва за Санта-Клару[d] һәм Операция в заливе Свиней[d]
Ойошма ағзаһы Движение 26 июля[d]
Йоғонто яһаусы Карл Маркс[13], Мао Цзэдун[14] һәм Ленин Владимир Ильич[15]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Бейеклеге/буйы 176 сантиметр[11]
Ҡыҙыҡһыныу өлкәһе шахмат, регби-15[d], шиғриәт һәм чтение[d]
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы эштәре авторлыҡ хоҡуҡтары менән яҡланған[d]
 Че Гевара Викимилектә
Кубинская революция
Хронология
События
Нападение на казармы Монкада
Речь «История меня оправдает»
Высадка с яхты «Гранма»
Операция «Verano»
Бой при Ла-Плате
Битва за Лас-Мерседес
Битва за Ягуахай
Битва за Санта-Клару
Различные статьи
Движение 26 июля
Radio Rebelde
Люди
Фульхенсио Батиста
Фидель Кастро — Че Гевара
Рауль Кастро — Камило Сьенфуэгос
Франк Паис — Убер Матос
Селия Санчес — Уильям Морган
Карлос Франки — Вильма Эспин
Норберто Кольядо

Мануэль Уррутия

Эрне́сто Че Гева́ра (исп. Ernesto Che Guevara [ˈtʃe ɣeˈβaɾa], тулы исеме — Эрнесто Гевара, исп. Ernesto Guevara; 14 июнь 1928 йыл, Росарио, Аргентина — 9 октябрь 1967 йыл, Ла-Игера, Боливия)[16][17] — Латин Америкаһы революционеры, 1959 йылғы Куба революцияһының команданте һәм Кубаның дәүләте эшмәкәре.

Латин Америкаһы континетынан башҡа ул шулай уҡ Конго һәм донъяның башҡа илдәрендә эшләй. «ЧЕ» ҡушаматы уға сығышы менән Аргентинанан булғаны өсөн тағылған.[18]

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бала сағы һәм йәшлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Эрнесто Гевара Аргентина ҡалаһы Росариола 1928 йылдың 14 июнендә архитектор ғаиләһендә тыуған.

Эрнестоны бала сағында Тэтэ тип йөрөтәләр. Ул Эрнесто исеменең нескәртеп, иркәләп әйтелеше. Унан башҡа ғаиләлә тағы ла дүрт бала була. : Селия (архитектор булып китә), Роберто (адвокат), Анна-Мария (архитектор), Хуан-Мартин (проектирлаусы). Бөтә балалар ҙа юғары белем алалар[18].1930 йылдың 7 майында ике йәшлек сағында[19], Тэтэ астма ауырыуыеың беренсе өйәнәге менән ауырый. Был тын юлы ауырыуы уның бөтә ғүмере буйына һуҙыла. Баланың сәләмәтлеге нығыеһые өсөн ғаилә таулы ер — Кордова провинцияһына күсенә. Ул диңгеҙ кимәленән ике мең метр юғары урында урынлашҡан. Атаһы төҙөлөш подрядчигы булып эшләй башлай. Әсәһе ауырыу Тэтэҙы ҡарай. Тәүге ике йылда Тэтэ мәктәпкә йөрөй алмай. Өйөндә белем ала. Аҙаҡ ул өҙлөгөүҙәр менән булһа ла, күп ваҡыттар уҡырға килә алмаһа ла, Альта-Грасияла мәктәп тамамлай. Ун өс йәшендә Эрнесто Деан-Фунес исемендәге дәүләт колледжында белем ала[20]. Ул уны 1945 йылда тамамлай. Аҙаҡ Буэнос-Айрес университетының медицина факультетына уҡырға керә[18].

Уның атаһыны һөйләгәндәрҙән:

« Мин балаларымды һәр яҡлап тәрбиәләргә тырыштым. Беҙҙең өй уларҙың иптәштәре өсөн һәр саҡ асыҡ булды. Улар араһында Кордобаның бай ғаиләләренең балалары, коммунистар балалары ла булды. Тэтэ Кордоба шағиры Каэтаноның ҡыҙы Итурбуру менән дуҫ булды. Ул коммунистар идеялары менән уртаҡлаша ине[18]. »

Эрнесто тураһында фильмдар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • «Че!» (ингл. Che!) (1969) — режиссёры Ричард Фляйшнер, Эрнесто Гевар ролендә — Омар Шариф
  • «Че» (исп. Che) (2005) — режиссёры Джош Эванс, Эрнесто Гевар ролендә — Эдуардо Норьега
  • «Руки Че Гевары» (ингл. The Hands of Che Guevara) (исп. Las manos de Che Guevara) (2006) — режиссёры Питер де-Кок, документаль фильм.
  • «Че» (исп. Che) (2008) — режиссёры Стивен Содерберг, Эрнесто Гевары ролендә — Бенисио дель Торо
  • «Я жив и жажду крови. Che.» (2005) — режиссёры Александр Черных, и проекттың идеяһы Константин Эрнстыҡы. Документаль фильм 2 серия. Беренсе канал

Музыка мәҙәниәтендә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хеҙмәттәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Record #31991306, Record #95107796 // VIAF (билдәһеҙ)[Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
  2. Deutsche Nationalbibliothek Record #118543369 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  3. Te odio (исп.) — 2018. — P. 11. — ISBN 978-950-556-730-0
  4. 4,0 4,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118543369 // Che Guevara (нем.) — 2012—2016.
  5. 5,0 5,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформа открытых данных — 2011.
  6. 6,0 6,1 Ernesto Che Guevara (нидерл.)
  7. 7,0 7,1 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  8. https://nsarchive2.gwu.edu//NSAEBB/NSAEBB5/che15_1.htm
  9. Гадеа И. My Life with Che: The Making of a RevolutionarySt. Martin's Press, 2008. — ISBN 978-0-230-60601-2
  10. http://www.lanacion.com.ar/1890863-una-vida-como-la-novia-del-che
  11. 11,0 11,1 http://agenciacta.org/spip.php?article23907
  12. Caravelle: cahiers du monde hispanique et luso-bresilien, Caravelle (фр.)Presses universitaires du Mirail. — вып. 98/2012. — ISSN 1147-6753; 2272-9828
  13. https://www.meer.com/en/40682-guevara-and-marx
  14. https://www.historyextra.com/period/20th-century/che-guevara-face-of-the-revolution/
  15. https://www.brown.edu/research/projects/tracing-cuba-us-connections/news/2017/05/la-lenin-transnational
  16. Биография Эрнесто Че Гевары. РИА Новости. Архивировано 16 июнь 2013 года.
  17. "Новый человек" Эрнесто Че Гевара. РИА Новости. Архивировано 16 июнь 2013 года.
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 Лаврецкий И. Р. Эрнесто Че Гевара 2009 йыл 2 ғинуар архивланған.. — М., 1972.
  19. Че Гевара и его жизнь
  20. Священник, участник политического движения за независимость Аргентины.
  21. BuenoLatina. Куба: рукописи Че Гевары вышли в книге «Дневник бойца» 2012 йыл 7 апрель архивланған.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Джон Ли Андерсон. «Че Гевара. Важна только Революция», Серия «Главные герои», Амфора, 2009 г. ISBN 978-5-367-01010-7
  • Гавриков Ю. М. Последний романтик революции. М., 2004.
  • Гросс Х.-Э., Вольф К.-П. Че: «Мои мечты не знают границ». М.: Прогресс, 1984.
  • Кормье Ж., Гевара Гадеа И., Гранадо Хименес А. Че Гевара. Ростов н/Д.: Феникс, 1997.
  • Кормье Ж., Лапер Ж. Че Гевара. Спутник революции. М.: Астрель, АСТ, 2001. ISBN 5-17-008457-9
  • Лаврецкий И. Р. Эрнесто Че Гевара. М.: Издательство ЦК ВЛКСМ «Молодая гвардия», 1972. («Жизнь замечательных людей»). Переиздания: 1973, 1978.
  • Лаврецкий И. Р. Эрнесто Че Гевара. М.: Издательство «ТЕРРА», 2002.
  • Устарис-Арсе Р. Че Гевара: Жизнь, смерть и воскрешение из мифа / Пер. с исп.— М.: Центрполиграф, 2012. — 511 с., 3000 экз., ISBN 978-5-227-03469-4

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]