Юлия Гаген-Шварц
| Юлия Гаген-Шварц | |
| нем. Julie Wilhelmine Emilie Hagen-Schwarz | |
 | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ[1] |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Рәсәй империяһы |
| Тыуған көнө | 27 октябрь 1824[2] |
| Тыуған урыны | Экси[d], Виймси[d], Харьюмаа[d], Эстония[3] |
| Вафат булған көнө | 20 октябрь 1902[2] (77 йәш) |
| Вафат булған урыны | Тарту, Лифлянд губернаһы, Рәсәй империяһы |
| Атаһы | Август Маттиас Хаген[d] |
| Әсәһе | Иоганна фон Паумгартен[d] |
| Хәләл ефете | Шварц, Людвиг Эдуардович[d] |
| Балалары | Eduard Emil August Schwarz[d] |
| Һөнәр төрө | рәссам |
| Эшмәкәрлек төрө | живопись |
| Уҡыу йорто | Император Дерпт университеты |
| Әүҙемлек урыны | Санкт-Петербург[1], Дрезден[1], Мюнхен[1] һәм Рим[1] |
| Жанр | портрет[d] |
| Изображается на | Self-portrait[d] |
| Хеҙмәттәре тупланмаһы | Эстонский художественный музей[d] |
| Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы | авторлыҡ хоҡуҡтарының ғәмәлдә булыу ваҡыты үткән[d] |
| Авторҙың Викимилектәге ҡалыбы | Julie Wilhelmine Hagen-Schwarz |
 Юлия Гаген-Шварц Викимилектә | |
Юлия Вильгельмина Эмилия Гаген-Шварц (нем. Julie Wilhelmine Emilie Hagen-Schwarz; 27 октябрь 1824, Прангли — 20 октябрь 1902, Юрьев) — XIX быуаттың көнбайыш Европа сәнғәт мәктәбе вәкиле, Лифляндияла йәшәгән, рәссам Маттиас Август Хагендың ҡыҙы; астроном Людвиг Эдуардович Шварцтың ҡатыны; профессор Бернгард Августович фон Керберҙың килене; вице-адмирал Людвиг Бернгардович фон Керберҙың инәһе.
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Немец-балтик рәссамы — портретсы. Рәссам Маттиас Август Хагендың өлкән ҡыҙы.
Юлия Эстляндияла Прангли утрауында тыуған. Ҡыҙ бик иртә рәсем төшөрөү менән ҡыҙыҡһына, һәм атаһы ҡыуанып уны өйрәтергә тотона. Гимназияны тамамлағас, ҡыҙ Дерпт университеты ҡарамағындағы Рәсем мәктәбенә уҡырға инә, атаһы ул ваҡытта уның етәксеһе була. Атаһынан айырмалы рәүештә Юлия портрет сәнғәте менән мауыға һәм ваҡыт үтеү менән талантлы портретсы булып китә.
Мәктәпте уңышлы тамамлағандан һуң Юлия университеттың исемле Стефан фон Вильбуа стипендияһына ала һәм 1848 йылда өс йылға Германияға уҡырға китә. Университет уны формаль рәүештә боронғо оҫталарҙың картиналарының күсермәләрен алырға ебәрә, ләкин ысын маҡсат булып уҡыуҙы дауам итеү була. Юлия Дрезденда Христиан Фридрих Гейнела уҡый, аҙаҡ уҡыуын Мюнхенда Иоганн Мориц Ругендас оҫтаханаһында дауам итә.
Өс йылдан һуң Юлия Дерптҡа бер аҙға ҡайта. Тиҙҙән йәш рәссам сит илгә барыу өсөн яңы грант ала, уға өс йыллыҡ уҡыуҙы Италияла дауам итеү өсөн исемле император Николай I стипендияһы тапшырыла. Был сәйәхәткә уны атаһы оҙата. Һуҡырайған рәссам Италияла күреү һәләтен нығытыу осрағы менән файҙалана. Юлия 1832 йылдан Римда йәшәгән һәм эшләгән билдәле немец рәссамы һәм портретсыһы Август Ридель оҫтаханаһында уҡый.
1854 йылда инде утыҙ йәшлек Юлия тыуған Ливонияһына ярайһы уҡ танылған рәссам булып ҡайта, уның картиналары Европала яҡшы билдәле була һәм Европа салондарында ҡуйыла. Ул шунда уҡ тиерлек билдәле астроном Людвиг Шварцҡа кейәүгә сыға. Һынлы сәнғәт тарихында ул Шварц-Гаген-фамилияһы аҫтында ҡала.
Тиҙҙән туйҙан һуң Юлия ире менән Рус География йәмғиәтенең экспедицияһына юллана. Экспедиция минераль байлыҡтарҙы өйрәнә һәм Көньяҡ-Көнсығыш Себерҙең ентекле картаһын төҙөй. Ҙур булмаған отряд менән, оҙайлы туҡталҡалар менән ирле-ҡатынлы таулы урындарҙа 600-ҙән ашыу саҡрым юл үтә. Бөтә юл буйынса рәссам өҙлөкһөҙ эшләй, һәм был тәбиғи, сөнки экспедицияла уның күп пейзаждары тыуа. 1858 йылда (экспедиция ҡайтыу йылында) Юлия Гаген-Шварц Санкт-Петербург Сәнғәт академияһына ағза итеп һайланған беренсе ҡатын-ҡыҙ була. Шул ваҡыттан алып ул Петербургта йыш була, бөтә тиерлек баш ҡала һәм милли күргәҙмәләрҙә ҡатнаша.
Юлия Гаген-Шварц 1893 йылда Юрьев тип аталған Дерптта 78 йәшенә бер нисә көн тулмай вафат була. Рәссамды ире һәм атаһы менән йәнәш лютеран зыяратында ерләйҙәр.
Рәссамдың ижади мираҫы бик ҙур. Тарихсылар Гаген-Шварцтың пейзаждарҙы иҫәпкә алмай, ете йөҙҙән ашыу портреты бар тип һанай.
Ғаиләһе
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Әсәһе Иоганна фон Паумгартен (1802—1885);
- атаһы Маттиас Август Хаген (1794—1878);
- ире Людвиг Эдуардович Шварц (1822—1894);
- Һеңлеһе Готтон Берта фон Кербер Августина (1832—1912).
Комментарий
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 RKDartists (нидерл.)
- ↑ 2,0 2,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #12995831X // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ Deutsche Biographie (нем.) — München BSB, Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 2001.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Копытов Г. А. Керберы. Фамильный код. XIV—XXI вв. книга первая // изд. «Петербург — XXI век». 2013 2014 йыл 14 июль архивланған.
- ЖЗЛ (ИЗ ЛИВОНИИ С ЛЮБОВЬЮ Часть 2 — АВГУСТ МАТТИАС ХАГЕН.)
- Julie Wilhelmine Hagen-Schwarz
- Julie Wilhelmine Hagen-Schwarz
- Julie Wilhelmine Hagen-Schwarz
- Epp Preem Julie Hagen-Schwarz 1824—1902.//Mart Sander Tallinn 2009.
